Το ελληνικό χωριό που επικοινωνεί με σφυρίγματα

Η σφυριχτή επικοινωνία της Αντιάς έγινε γνωστή το 1969 όταν ένα μονοκινητήριο αεροσκάφος έπεσε σε μια απότομη πλαγιά του όρους Όχη.

Το χωριό Αντιά στην Εύβοια, εκτός από την φυσική ομορφιά και τους φιλόξενους ανθρώπους του, έχει και κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον και μάλλον μοναδικό στην Ελλάδα. Τον ξεχωριστό τρόπο επικοινωνίας των χωριανών. Δηλαδή το σφύριγμα.

Κάθε σφύριγμα αντιστοιχεί σε ένα γράμμα της αλφαβήτου και η σύνθεσή τους οδηγεί στη δημιουργία των σφυριχτών λέξεων. Ο ευρηματικός αυτός τρόπος επικοινωνίας σύμφωνα με μια θεωρία των ντόπιων εφευρέθηκε προκειμένου να προφυλάσσονται οι κάτοικοι από τις επιδρομές των ληστών στα ορεινά χωριά της περιοχής, Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία τα σφυρίγματα στο χωριό ήταν ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να επικοινωνούν οι κάτοικοι, καθώς στο ορεινό χωριό φυσούν ιδιαίτερα ισχυροί άνεμοι και το σφύριγμα ήταν ικανό να διαπερνά αποτελεσματικά τον θόρυβο που προκαλούνταν από τον αέρα.

Η σφυριχτή γλώσσα είτε είναι κληρονομιά από τους αντάρτες οι οποίοι ζούσαν στα βουνά και έπρεπε να έχουν έναν μυστικό κώδικα, είτε συνδέεται με την περσική καταγωγή των χωρικών.

Πιθανολογείται ότι οι κάτοικοι της Αντιάς ήταν απόγονοι Περσών στρατιωτών, οι οποίοι φρουρούσαν Έλληνες αιχμαλώτους στην περιοχή της Καρύστου. Ύστερα άπω την ήττα τους στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Περσικός στρατός εγκατέλειψε τους φρουρούς της Καρύστου, οι οποίοι κατέφυγαν στις ορεινές περιοχές γύρω από την Αντιά. Αναμείχθηκαν με τους τοπικούς πληθυσμούς και αφομοιώθηκαν από αυτούς.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, οι κάτοικοι της Αντιάς είναι δωρικής καταγωγής, αφού σε αντίθεση με τους γύρω πληθυσμούς δεν μιλoύν αρβανίτικα. Μια λιγότερο γνωστή εκδοχή παρουσιάζει ως “πατέρες” της σφυριάς μια ομάδα από κατοίκους της Αίνου στη Θράκη, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στην περιοχή το 1469 ως αιχμάλωτοι των Βενετών.

Η σφυριχτή επικοινωνία της Αντιάς έγινε γνωστή το 1969 όταν ένα μονοκινητήριο αεροσκάφος έπεσε σε μια απότομη πλαγιά του όρους Όχη και οι κάτοικοι του μικρού χωριού έσπευσαν να βοηθήσουν τα σωστικά συνεργεία, με τα σφυρίγματα να αντηχούν σε όλα τα βουνό της Όχης καθώς οι κάτοικοι σφύριζαν για να ανταλλάξουν πληροφορίες για το που μπορεί να βρίσκεται ο αγνοούμενος πιλότος του αεροσκάφους. Τα σωστικά συνεργεία προς μεγάλη τους έκπληξη άκουγαν για πρώτη φορά τον ιδιαίτερο αυτό τρόπο επικοινωνίας, με τα σφυρίγματα να αποδεικνύονται ιδιαίτερα αποτελεσματικά καθώς σε λίγες μέρες οι κάτοικοι κατάφεραν να εντοπίσουν τη σορό του άτυχου πιλότου.

Την σφυριχτή γλώσσα του χωριού, μαθαίνουν τα εναπομείναντα παιδιά που ξεκινούν μαθήματα σφυρίγματος σε ηλικία 9 – 10 ετών. Το χωριό Αντιάς δεν είναι το μοναδικό μέρος του πλανήτη όπου οι κάτοικοι του επικοινωνούν με σφυρίγματα. Στο χωριό Kuskoy στην Τουρκία και στην περιοχή PU των Πυρηναίων, οι κάτοικοι επικοινωνούν επίσης με σφυρίγματα. Τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουν όλα αυτά τα χωριά είναι ότι βρίσκονται σε απόκρημνες ορεινές περιοχές με το σφύριγμα να αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο να ταξιδεύει ο ήχος μέσα από τα βουνά. Η σφυριχτή γλώσσα της Αντιάς έχει γίνει και θέμα για δύο ντοκιμαντέρ, το “Αντιά” του Σταύρου Ιωάννου και “Το χωριό που σφυρίζει” της Κατερίνας Ζούλα, καθώς και δύο τηλεοπτικών εκπομπών, το “Μένουμε Ελλάδα” και το “Greek Odyssey” της Joanna Lumley.  To 2013 διοργανώθηκε για πρώτη φορά το Πρώτο Φεστιβάλ Σφυριχτής Γλώσσας, που σημείωσε μεγάλη επιτυχία και που είχε ως σκοπό την διάδοση και την εκμάθηση του μοναδικού τρόπου επικοινωνίας.

Λίγα λόγια για την Αντιά

Τ’ όνομά της προέρχεται από την «αντιά», που είναι ένα ξύλινο εργαλείο, για την ύφανση. Λέγεται ότι τα παλιά χρόνια, ξέρανε καλά τη δουλειά κι έφτιαχναν από τα δένδρα της περιοχής καλά τέτοια κομμάτια, γι’ αυτό και πήρε το χωριό το συγκριμένο όνομα.

Ο αρχικός οικισμός, ήταν ψηλότερα στην Όχη, στη θέση Καρυές (στα 900 μ.) κι αργότερα το 19ο αιώνα, πήγαν χαμηλότερα στο λεγόμενο Κατοχώρι. Όμως κι εκεί δεν μπόρεσαν να σταθούν, από το δυνατό βοριά που φυσά στο Κάβο Ντόρο, γι’ αυτό και όσοι απέμειναν από τους συγχωριανούς, μετά τον πόλεμο, βρήκαν τη ρεματιά στη σημερινή θέση της Αντιάς. Τώρα το χωριό έχει καμιά 30αριά κατοίκους κι είναι αραιοκατοικημένο. Για να το επισκεφτείς, υπάρχει πλέον καλός δρόμος από την Κάρυστο.

Στο χωριό ακούς ιστορίες διαφορετικές, για την παράδοση των σφυριγμάτων, που οι παλαιότεροι τα λέγανε «σφυριές». Μπλέκουνε οι μύθοι, με τη γεωγραφία και την ιστορία και βγαίνει μια ξεχωριστή υπερηφάνεια, ότι σε τούτο τον τόπο, η καταγωγή  των κατοίκων φτάνει πολύ μακριά, μέχρι τον καιρό των Περσικών πολέμων.

ΟΙ Πέρσες, φεύγοντας από τον Μαραθώνα και τη Σαλαμίνα, άφησαν ένα πλοίο τους στον Καφηρέα, για να επιβλέψει την υποχώρηση και τη φυγή τους  προς το Αιγαίο. Όμως ήρθε σφοδρή θαλασσοταραχή και το πλοίο έσπασε στα βράχια. Οι ναύτες, που ήταν Έλληνες επιταγμένοι από τους Πέρσες, ανέβηκαν στο βουνό και ξέμειναν εκεί ξεχασμένοι. Έγιναν κτηνοτρόφοι, φτιάξανε με τα χρόνια φαμίλιες και ρίζωσαν στον τόπο. Αργότερα η Κάρυστος και όλη η περιοχή γύρω απ’ αυτήν, γέμισε Αρβανίτες. Δύσκολοι άνθρωποι, πεισματάρηδες και τσαμπουκάδες. Για να τους ξεφεύγουν λοιπόν οι ντόπιοι, σφύριζαν από τα κορφοβούνια στις πλαγιές και προειδοποιούσαν τους δικούς τους.

«Βλέπεις τίποτες…» ♫ ♪ ♫

«Τη σάρα, τη μάρα και το κακό συναπάντημα».  ♫ ♪ ♫ ♪ ♪ ♫ ♫

womantoc