Α’ Κυριακή των Νηστειών – της Ορθοδοξίας

Σήμερα 5 Μαρτίου 2023 εορτάζουν:

• Άγιος Κόνων ο Ίσαυρος
• Όσιος Μάρκος ο ασκητής και Θαυματουργός
• Άγιος Γεώργιος ο Νεομάρτυρας εκ Ραψάνης
• Άγιος Κόνων ο Κηπουρός
• Όσιος Μάρκος ο Αθηναίος
• Άγιος Παρθένιος Παρθενιάδης
• Άγιος Ευλόγιος
• Άγιος Ευλάμπιος
• Άγιος Αρχέλαος και οι μαζί μ’ αυτόν Εκατόν πενήντα δύο μάρτυρες
• Άγιοι Φώτιος και Κύριλλος
• Άγιος Νικόλαος Επίσκοπος Αχρίδος και Ζίτσης
• Όσιος Κόνων ο εκ Κύπρου
• Άγιος Ιωάννης ο Νεομάρτυρας εκ Βουλγαρίας
• Άγιος Νέστωρ
• Άγιος Θεόφιλος ο Ιερομάρτυρας Επίσκοπος Καισαρείας
• Όσιοι Αδριανός και Λεωνίδας οι Μάρτυρες εκ Ρωσίας
• Ανακομιδή των τιμίων Λειψάνων του Αγίου Θεοδώρου του Πρίγκιπος και των υιών αυτού Δαβίδ και Κωνσταντίνου
• Σύναξη της Παναγιάς της Παντάνασσας στην Σίκινο

Νηστεία – Επιτρέπεται το λάδι και ο οίνος

Α’ Κυριακή των Νηστειών – της Ορθοδοξίας

Η αγία αυτή ημέρα είναι ξεχωριστή, διότι παρά το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εορτάζει λαμπρά η Ορθοδοξία μας, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού. Ποιούμε ανάμνηση του κορυφαίου γεγονότος της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων, το οποίο επισυνέβη το 843 μ.Χ. στο Βυζάντιο, χάρις στην αποφασιστική συμβολή της βασιλίσσης και μετέπειτα αγίας Θεοδώρας, συζύγου του αυτοκράτορα Θεοφίλου (840 – 843 μ.Χ.).

Αναφερόμαστε στη μεγάλη εικονομαχική έριδα, η οποία συντάραξε κυριολεκτικά την Εκκλησία μας για περισσότερα από εκατό χρόνια. Το 726 μ.Χ. ο αυτοκράτωρ Λέων ο Γ’ ο Ίσαυρος (717 – 741 μ.Χ.) αποφάσισε να επιφέρει στο κράτος ριζικές μεταρρυθμίσεις. Μια από αυτές ήταν η απαγόρευση προσκύνησης των ιερών εικόνων, επειδή, παίρνοντας αφορμή από ορισμένα ακραία φαινόμενα εικονολατρίας, πίστευε πως η χριστιανική πίστη παρέκλινε στην ειδωλολατρία. Στην ουσία όμως εξέφραζε δικές του ανεικονικές απόψεις, οι οποίες ήταν βαθύτατα επηρεασμένες από την ανεικονική ιουδαϊκή και ισλαμική πίστη. Η αναταραχή ήταν αφάνταστη. Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο φοβερά αντιμαχόμενες ομάδες, τους εικονομάχους και τους εικονολάτρες. Οι διώξεις φοβερές. Μεγάλες πατερικές μορφές ανάλαβαν να υπερασπίσουν την ορθόδοξη πίστη. Στα 787 μ.Χ. συγκλήθηκε η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία διατύπωσε με ακρίβεια την οφειλόμενη τιμή στις ιερές εικόνες. Σε αυτή επίσης διευκρινίστηκαν και άλλα δυσνόητα σημεία της χριστιανικής πίστεως, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη αποκρυστάλλωση του ορθοδόξου δόγματος και να ομιλούμε για θρίαμβο της Ορθοδοξίας μας.

Η εικόνα στην Ορθοδοξία μας δεν αποτελεί αντικείμενο λατρείας, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά ως μέσον τιμής του εικονιζόμενου προσώπου. Ακόμα και ο Χριστός μπορεί να εικονισθεί, διότι έγινε άνθρωπος. Μάλιστα όποιος αρνείται τον εικονισμό του Χριστού αρνείται ουσιαστικά την ανθρώπινη φύση Του! Οι μεγάλοι Πατέρες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας, που αναδείχθηκαν μέσα από τη λαίλαπα της εικονομαχίας, διατύπωσαν το ορθόδοξο δόγμα με προσοχή και ευλάβεια. Η προσκύνηση της ιερής εικόνας του Χριστού και των άλλων ιερών προσώπων του Χριστιανισμού δεν είναι ειδωλολατρία, όπως κατηγορούνταν από τους εικονομάχους, διότι η τιμή δεν απευθύνεται στην ύλη, αλλά στο εικονιζόμενο πρόσωπο, καθότι «η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει» (Μ.Βασίλειος P . G . 32,149) και «Προσκυνούμεν δε ταις εικόσιν ου τη ύλη προσφέροντες την προσκύνησιν, αλλά δι΄αυτών τοις εν αυταίς εικονιζομένοις» (Ι. Δαμασκ. P . G .94 1356). Η ευλογία και η χάρη που λαμβάνει ο πιστός από την προσκύνηση των ιερών εικόνων δίνεται από το ζωντανό ιερό πρόσωπο και όχι από την ύλη της εικόνας.

Η εικόνα έχει τεράστια ποιμαντική χρησιμότητα. Μια εικόνα, σύμφωνα με γλωσσική έκφραση, αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις. Αυτό σημαίνει ότι μέσω της εκκλησιαστικής εικονογραφίας οι πιστοί βοηθούνται να αναχθούν στις υψηλές πνευματικές θεωρίες και στο θείον.

Βεβαίως η ηρεμία δεν αποκαταστάθηκε, διότι εξακολουθούσαν να βασιλεύουν εικονομάχοι αυτοκράτορες. Στα 843 η ευσεβής αυτοκράτειρα Θεοδώρα, επίτροπος του ανήλικου γιου της Μιχαήλ του Γ΄, έθεσε τέρμα στην εικονομαχική έριδα και συνετέλεσε στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας.

Οι Πατέρες όρισαν να εορτάζεται ο θρίαμβος του ορθοδόξου δόγματος την πρώτη Κυριακή των Νηστειών για να δείξει στους πιστούς πως ο πνευματικός μας αγώνας θα πρέπει να συνδυάζεται με την ορθή πίστη για να είναι πραγματικά αποτελεσματικός. Νηστεία και ασκητική ζωή έχουν και άλλες αιρέσεις ή θρησκείες, και μάλιστα με πολύ αυστηρότερους κανόνες άσκησης. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να σωθούν και να ενωθούν με το Θεό. Η σωτηρία είναι συνώνυμη με την αλήθεια, αντίθετα η πλάνη και το ψεύδος οδηγούν σε αδιέξοδα και εν τέλει στην απώλεια.

Άγιος Κόνων ο Ίσαυρος

Ἥκεις πρὸς αὐτὸν τὸν Θεόν, Θεὸς θέσει,
Εἰς γῆν ἀφείς σου τὴν κόνιν, Κόνων Πάτερ.
Πέμπτῃ καρτερόφρων ψυχὴν ὁ Κόνων ἀφέηκεν.

Ο Άγιος Κόνων γεννήθηκε περί τα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ. στη Βαδινή, χωριό της Ισαυρίας της Μικράς Ασίας και έζησε στους Αποστολικούς χρόνους. Οι γονείς του, Νέστωρ και Νάδα ήταν αρχικά ειδωλολάτρες. Σε νεαρή ηλικία έγινε Χριστιανός και όταν οι γονείς του τον πίεσαν να νυμφευθεί, συμφώνησε με τη σύζυγό του να ζουν ως αδελφοί αφιερωμένοι στον Θεό.

Στο Συναξάρι αναφέρεται, ότι τον Άγιο καθοδηγούσε ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ, ο οποίος και τον βάπτισε, του δίδαξε το Όνομα της Αγίας Τριάδος, μετέδωσε τα Θεία Μυστήρια σε αυτόν, μέχρι τέλους της ζωής του, του συμπαραστεκόταν και του χορήγησε μάλιστα και τη χάρη των παράδοξων θαυμάτων.

Ο Άγιος Κόνων οδήγησε στην Χριστιανική πίστη και τους γονείς του, ο δε πατέρας του Νέστωρ μαρτύρησε για τον Χριστό. Αλλά και τους Έλληνες, που αντιστέκονταν σε αυτόν και έλεγαν ότι δεν υπάρχει άλλος Θεός εκτός των ειδώλων, τους έπεισε και τους προετοίμασε να ομολογήσουν με μεγάλη φωνή τον Χριστό και να βαπτισθούν. Με τη χάρη του Θεού, ο Άγιος υπέταξε και τους δαίμονες και άλλοι μεν με εντολή του προστάτευαν τους αγρούς, άλλοι δε εγκλείστηκαν σε πιθάρια.

Όμως οι ειδωλολάτρες συμπολίτες του αντιμετώπιζαν με μεγάλη δυσαρέσκεια την ιεραποστολική δραστηριότητά του και την επιρροή που ασκούσε πάνω στους Εθνικούς. Κάποια μέρα ο Άγιος επισκέφθηκε έναν ειδωλολατρικό ναό, όπου προσευχήθηκε θερμά στον Κύριο. Αποτέλεσμα ήταν να γίνουν κομμάτια όλα τα είδωλα του ναού. Για τον λόγο αυτό συνελήφθη από τον άρχοντα Μάγνο και βασανίσθηκε. Όταν αφέθη ελεύθερος, οι Χριστιανοί τον περιέθαλψαν και τον περιέβαλαν με το σεβασμό τους.

Μετά από δύο χρόνια, ο Άγιος Κόνων κοιμήθηκε με ειρήνη παραδίδοντας την αγία του ψυχή στον Θεό.

Ίσως στο όνομα του Αγίου Κόνωνος να υπήρχε ναός, ο οποίος έκειτο πέραν της Κωνσταντινουπόλεως και αναφέρεται ως μονή κατά τα χρόνια της βασιλείας του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’ (527 – 565 μ.Χ.).

Κατά τα χρόνια της εικονομαχίας χριστιανοί μετέφεραν στην Πάφο την αγία Κάρα του οσιομάρτυρος, που φυλάσσεται μέχρι σήμερα στην Ιερά Μονή της Χρυσορροϊατίσσης μέσα σε κομψή σιντεφένια θήκη.

saint.gr