Τα αγροτικά προϊόντα… στον «πολιτισμένο» κόσμο

Όταν ο κόπος του αγρότη καταλήγει στη χωματερή.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 4η θέση στη σπατάλη τροφίμων. Σύμφωνα με τη νεότερη έκθεση του Ι.Ο.Β.Ε., κατά κεφαλήν πετούμε περί τα 196 κιλά τρόφιμα τον χρόνο. Στην Ελλάδα…

• Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι σχετικές μελέτες δείχνουν ότι περίπου 88 εκ. τόνοι τροφίμων σπαταλώνται σε ετήσια βάση, αξίας 143 δις €, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο, χάνονται ή σπαταλώνται περίπου 1,3 δισ. τόνοι ετησίως, δηλ. το 1,3 των τροφίμων που παράγονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο.

Σύμφωνα με τον FAO ((Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας), οι αιτίες που προκαλούν είτε την απώλεια είτε τη σπατάλη των τροφίμων εντοπίζονται από το στάδιο της προ-συγκομιδής έως την κατανάλωση και εντοπίζονται στις πρακτικές παραγωγής, στα πρότυπα ποιότητας, στη μη συγκομιδή, στην υπερ-παραγωγή, στον ανεπαρκή προγραμματισμό, στις τεχνικές συγκομιδής, στις συνθήκες αποθήκευσης, στη μεταφορά ιδιαίτερα των νωπών προϊόντων, στην αυξανόμενη ευημερία και τον πλούτο των νοικοκυριών και σε μια σειρά από άλλους παράγοντες.

Αναμφισβήτητα, η σπατάλη των τροφίμων αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με πτυχές οικονομικές αλλά και περιβαλλοντικές, αν αναλογιστούμε ότι καταναλώνονται φυσικοί πόροι για την παραγωγή τροφίμων.

Η ανάγκη μείωσης της σπατάλης των τροφίμων καθίσταται επιτακτικότερη, αν λάβουμε υπόψη ότι η παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα αναμένεται να αυξηθεί σε 60% (αύξηση πληθυσμού και εισοδήματος, αλλαγές καταναλωτικών προτύπων, FAO).

Ωστόσο, η σπατάλη των τροφίμων δεν έχει μόνο οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Αποτελεί ταυτόχρονα ένα τεράστιο κοινωνικό και ηθικό πρόβλημα, εάν αναλογιστούμε την επισιτιστική ανασφάλεια και την πείνα, εάν αναλογιστούμε ότι περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από χρόνιο υποσιτισμό, ο οποίος πλήττει σχεδόν έναν στους τρεις ανθρώπους στον πλανήτη (O.H.E.).

Υποσιτισμός σημαίνει ότι ένα άτομο δεν είναι σε θέση να αποκτήσει αρκετό φαγητό για να καλύψει τις ελάχιστες ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες σε διατροφικές συνήθειες, σε διάστημα ενός έτους, ενώ ο FAO ορίζει την πείνα ως συνώνυμη με το χρόνιο υποσιτισμό.

Κατά συνέπεια, απαιτείται συντονισμός όλων των εμπλεκομένων φορέων, βελτίωση της νομοθεσίας και των πολιτικών που θα περιορίσουν την σπατάλη των τροφίμων αλλά και θα συμβάλλουν στην αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων, ευαισθητοποίηση, αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών, ανταλλαγή καλών πρακτικών, βελτιώσεις στον τομέα της εστίασης (ξενοδοχεία, νοσοκομεία, καντίνες, εστιατόρια κλπ), χρήση ως ζωοτροφές, κομποστοποίηση, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η μείωση της απώλειας και της σπατάλης των τροφίμων θα συμβάλλει τόσο προστασία των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος όσο και στην επισιτιστική ασφάλεια και στην καταπολέμηση της πείνας, που αποτελούν παγκόσμιους στόχους των Ηνωμένων Εθνών.

Αυτά, όμως, δεν είναι ζητήματα που μπορεί να τα λύσει κάποιος διεθνής οργανισμός ή μια οποιαδήποτε κυβέρνηση, όχι όσο οι άνθρωποι επιμένουμε να μην αντιλαμβανόμαστε την ηθική διάσταση της όλης κατάστασης και να αδιαφορούμε για τις κοινωνικές προεκτάσεις και τις περιβαλλοντικές συνέπειες.

Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, που η πανδημία και ότι αυτή έχει επιφέρει μας δίνει την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε νοοτροπίες και συμπεριφορές.

Τώρα που η ανθρωπότητα ανακαλύπτει απ’ την αρχή τη σημασία και την πραγματική αξία της παραγωγής και διάθεσης τροφής, τώρα που και ο λεγόμενος δυτικός κόσμος τρόμαξε στη σκέψη της μη επάρκειας τροφίμων.

Και με την ευκαιρία, να σημειώσουμε για μια ακόμη φορά, ότι τώρα είναι η ώρα για να διεκδικήσει ο αγρότης τη θέση που του αρμόζει στο κοινωνικό status του δυτικού κόσμου και μαζί την επίλυση των βασικών του προβλημάτων, αυτών που χρονίζουν και που ποτέ μέχρι σήμερα δεν αντιλαμβάνονταν οι αρμόδιοι πόσο ανασχετικά της ίδιας της παραγωγής τροφίμων ήταν.

e-ea.gr