Ανοιχτή επιστολή – πρόταση του «Act now» για τον αύλακα στα Αμπάρια Παναιτωλίου

Με αφορμή τη διένεξη που δημιουργήθηκε για τον καθαρισμό του Αύλακα στα Αμπάρια Παναιτωλίου, που ξεκινάει από το ΚΕ.ΠΕ.ΤΡΙ. και καταλήγει στη λίμνη Τριχωνίδα  και σχετικά με  τα αντιπλημμυρικά έργα που υλοποιήθηκαν μέχρι σήμερα, χωρίς σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και των οποίων η αναποτελεσματικότητα απεδείχθη στην πράξη (όχι όλων αλλά μερικών από αυτά, βλέπε Εύηνο και Ερμίτσα που κατέρρευσαν μετά από τα τελευταία έντονα καιρικά φαινόμενα) επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

Δυστυχώς με πρόσχημα την αντιπλημμυρική θωράκιση έχει ξεκινήσει  ένας κυριολεκτικά «Μαραθώνιος» εκσκαφών σε ότι έχει σχήμα ρέματος είναι δεν είναι προβληματικό και επικίνδυνο για πλημμυρικά φαινόμενα. Με αυτό το σκεπτικό φτάσαμε και στον Αύλακα στη θέση Αμπάρια του Παναιτωλίου όπου στις 29 Ιανουαρίου τρέχοντος έτους, εμφανίστηκε χωματουργικός εκσκαφέας (τσάπα)  και επιχειρήθηκε ο «καθαρισμός» κυριολεκτικά του αύλακα.

Ο Αύλακας, αυτό το κομμάτι μικρού ποτάμιου οικοσυστήματος, μήκους περίπου 800μ έχει ροή ύδατος όλο τον χρόνο. Τα νερά που τον τροφοδοτούν προέρχονται από πηγές της περιοχής και με την σειρά τους τροφοδοτούν την Τριχωνίδα με καθαρό νερό, απαραίτητο για την οικολογική ισορροπία της λίμνης.  Μέσα στον Αύλακα αυτόν υπάρχει μια πλούσια βιοποικιλότηταη οποία αποτελείται από σπάνια είδη ερπετών που αυτήν την εποχή βρίσκονται σε χειμερία νάρκη μέσα στον εν λόγω Αύλακα, όπως τα νερόφυδαNatrixnatrix (παγκοσμίως απειλούμενο)kaiNatrixtessellata, η Γραμμωτή νεροχελώνα, η Στικτή επίσης νεροχελώνα, βατράχια όπως η Ranadalmatina κ.α. Επίσης απαντά ποικιλία σημαντικής χλωρίδας, αποτελεί δε καταφύγιο για υδρόβια πουλιά που ξεχειμωνιάζουν στην περιοχή.

Αυτός λοιπόν ο γεμάτος ζωή Αύλακας δεν έδωσε ποτέ πλημμυρικά φαινόμενα. Μικρό πρόβλημα αισθητικής  αποτελούν οι καλαμιές (Phragmitesaustralis) οι οποίες χρειάζονται μελετημένη και συστηματική διαχείριση, που θα μπορούσε να είναι επ’ ωφέλεια του Δήμου διότι τα καλάμια αποτελούν σήμερα πρώτη ύλη για δομικά υλικά εξοικονόμησης ενέργειας και με το κατάλληλοmanagementμπορούν να φέρουν έσοδα, καθόλου ευκαταφρόνητα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.(παράδειγμαηλίμνηΣτυμφαλία:file:///C:/Users/ANEXAR~1/AppData/Local/Temp/Guide_Reed%20Bed%20Management.pdf).

Χωρίς κανένα λοιπόν προηγούμενο φαινόμενο πλημμύρας (ακόμα και στην καταστροφική θεομηνία του Δεκμβρίου 2017), κάποιοι αποφασίζουν να σκάψουν, να τσαλαπατήσουν και να ξεπαστρέψουν την οικολογική ισορροπία του ανωτέρω Αύλακα, ενός οικοσυστήματος δηλαδή το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, αποτελεί  περιοχή του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου  NATURA 2000 και να καταστρέψουν μια σπάνια και πλούσια βιοποικιλότητα σε μια εποχή μάλιστα που ολόκληρος ο κόσμος νομοθετεί αυστηρά μέτρα για την προστασία της ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ! Αυτό δεν το ξέρουν; Δεν γνωρίζουν πως για κάθε βήμα μέσα στο φυσικό περιβάλλον πρέπει ΠΛΕΟΝ να έχουν την άδεια των αρμοδίων Υπηρεσιών;

Ο συνεργάτης του Δικτύου μας και περιβαλλοντολόγος Αλέξανδρος Χαντζάρας σε συνεργασία με τον καθηγητή Οικολογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων κ. Καλλιμάνη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τμήμα Αγρινίου αναφέρεται στην ορθή διαχείριση του ανωτέρω αύλακα και προτείνει συγκεκριμένα:

«Η χρήση βαρέων μηχανημάτων, όπως για παράδειγμα εκσκαφείς, για τον καθαρισμό του υδραύλακα από την ανεπιθύμητη βλάστηση, δεν επιλύει το αισθητικό πρόβλημα που προκύπτει από την ανάπτυξη της βλάστησης σε έντονο βαθμό. Σε χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από 30 έως 45 ημέρες, θα παρατηρηθεί τα φαινόμενο ανάπτυξης άγριας βλάστησης που θα φθάνει σε μεγάλο ύψος, καθώς οι συνθήκες για την ανάπτυξή της θα είναι ευνοϊκές λόγω της παρουσίας υγρασίας και εξαιτίας της ροής νερού από τις παρακείμενες πηγές.

Μια σημαντική επίπτωση που θα προκληθεί από την χρήση βαρέων μηχανημάτων, θα είναι η καταστροφή σημαντικών φυτικών ειδών, πολλά από τα οποία είναι ενδημικά της περιοχής και απειλούμενα,  τα οποία αποτελούν καταφύγιο για διάφορα είδη πανίδας  ( θηλαστικά όπως η βίδρα, πουλιά, ερπετά. Υδρόβια ασπόνδυλα και  έντομα).

Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι η χρήση παντός τύπου δηλητηρίων, ζιζανιοκτόνων κλπ. είναι άκρως επικίνδυνη, τόσο για το έδαφος, όσο και για τα νερά και για αυτό θα πρέπει να αποφευχθεί η χρήση τους.

Με βάση τα παραπάνω, προτείνεται ο καθαρισμός του υδραύλακα να πραγματοποιηθεί με ήπια μέσα, δηλαδή χειρωνακτικά, έτσι ώστε να αφαιρεθεί ένα μεγάλο μέρος της βιομάζας και ενδείκνυται να πραγματοποιηθεί στο χρονικό διάστημα 15 με 20 ημέρες πριν από την έναρξη των πολιτιστικών εκδηλώσεων που συνήθως πραγματοποιούνται στη θέση αυτή.

Δράσεις που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε μακροπρόθεσμο επίπεδο είναι οι παρακάτω:

§  Εγκατάσταση φυτοφράχτη κατά μήκος του υδραύλακα, ώστε να επιτυγχάνεται οπτική απόκρυψη του κοινού με την βλάστηση. Ως φυτοφράχτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας είδος θάμνου το οποίο είναι κατάλληλο για την περιοχή.

§  Εγκατάσταση παραποτάμιων δένδρων – πλατάνων κατά μήκος του υδραύλακα, τα οποία όταν θα φθάσουν στο κατάλληλο ύψος, μέσω της σκίασης που θα δημιουργούν, θα συμβάλουν στην μείωση της βλάστησης, δηλαδή θα λειτουργούν ως ένα παραποτάμιο δάσος στοά».

Τέλος μέλη του Δικτύου μας σε συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Τριχωνίδας και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχουν εκπονήσει μελέτη  για την ορθή διαχείριση, την αναβάθμιση και την οικοτουριστική αξιοποίηση του συγκεκριμένου αύλακα. Η μελέτη αυτή είναι στη διάθεση της Κοινότητας Παναιτωλίου  που έχει σχέση εντοπιότητας με το θέμα καθώς επίσης και στη διάθεση κάθε αρμόδιας Αρχής.

Κωνσταντία ΤΡΑΜΠΑΖΑΛΗ

Κοινωνιολόγος Εθνολόγος