Το αρχαίο Βουκάτιο στην Παραβόλα (Βίντεο)

Στα βόρεια της λίμνης Τριχωνίδας, στην κωμόπολη Παραβόλα του δήμου Αγρινίου, στο κέντρο του οικισμού υψώνεται ένας λόφος που ονομάζεται Παλιόκαστρο, με πανοραμική θέα στη λίμνη Τριχωνίδα, στην κορυφή του οποίου σώζονται τα ερείπια του αρχαίου αιτωλικού οχυρού Βουκάτιον.

Στα ερείπια του κάστρου συνυπάρχουν στοιχεία από την Ελληνιστική, την Βυζαντινή και την Οθωμανική περίοδο.

Πρόκειται για μικρό φρούριο και οικισμό.

Η οχύρωση της πόλης αποτελούνταν από ευρύ περίβολο ο οποίος σήμερα διατηρείται καλύτερα στο βόρειο τμήμα του, όπου σε ορισμένα σημεία το τείχος διατηρεί σχεδόν το αρχικό του ύψος. Προς νότον ο περίβολος εκτεινόταν στο πεδινό τμήμα που μεσολαβεί ως τη λίμνη Τριχωνίδα, τα ίχνη του όμως βαθμιαία χάνονται, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφής η συνολική μορφή και έκτασή του.

Στην κατασκευή της οχύρωσης παρατηρούνται διαφοροποιήσεις που υποδηλώνουν επιδιορθώσεις και συμπληρώσεις της οχύρωσης από την αρχική φάση, του 5ου αιώνα, έως και τα Ελληνιστικά Χρόνια, όταν η πόλη ήταν μέλος της Αιτωλικής Συμπολιτείας.

Η ακρόπολη, η οποία ήταν ενσωματωμένη στη βόρεια πλευρά, ήταν μικρή και μακρόστενη. Η είσοδός της ήταν στη δυτική πλευρά και πλαισιωνόταν με ημικυκλικούς πύργους. Εξωτερικά ακολουθούσε τη φυσική μορφολογία με μία σειρά ακανόνιστων προεξοχών.

Στη ΝΑ γωνία της ακρόπολης αξιοσημείωτος είναι ένας ημικυκλικός πύργος ο οποίος διατηρείται και σήμερα σε σημαντικό ύψος και απαρτίζεται από είκοσι δόμους, τρία παράθυρα και δύο πόρτες. Ο πύργος αυτός επικοινωνούσε τόσο με την ακρόπολη, όσο και με το υπόλοιπο τμήμα της οχύρωσης. Στη νότια πλευρά του διατηρούνται ενδείξεις ύπαρξης ξύλινης κλίμακας, η οποία μπορεί να οδηγούσε σε ξύλινη στέγη ή πλατφόρμα.

Τα τείχη είναι κτίσματα του 4ου π.Χ. Οι ημικυκλικοί και τετράγωνοι πύργοι είναι κτίσματα των βυζαντινών χρόνων.

Κοντά στον πύργο βρίσκονται και χαλάσματα τουρκικού οχυρού.

Από τη Βυζαντινή περίοδο είναι και ο παρακείμενος ναός της Παναγίας του Κάστρου (Κοίμηση της Θεοτόκου), ο οποίος είναι περιορισμένος στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 6ου αι. Ιδιαίτερη σημασία έχει η μορφολογία της αψίδας.
Το σημερινό της μέγεθος είναι αποτέλεσμα παρεμβάσεων και καταστροφών κατά την εποχή του Δεσποτάτου και αργότερα της Τουρκοκρατίας.

Η περιοχή κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους και παρέμεινε κατακτημένη ως το 1828 οπότε και συμπεριλήφθηκε στο πρώτο αυτόνομο κράτος με τον ερχομό του Καποδίστρια για να αποτελέσει τελικά το 1830 τμήμα οργανικό του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.