Οι χώρες όλου του κόσμου ενέκριναν σήμερα (13/12) ομόφωνα στην COP28 απόφαση που καλεί σε μια «μετάβαση» προς την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων, για πρώτη φορά στην ιστορία των διασκέψεων του ΟΗΕ για το κλίμα. Πρόκειται όμως για μια ιστορική συμφωνία που θα σημάνει το τέλος των ορυκτών καυσίμων; Ή θα είναι ένα ακόμη βήμα στο δρόμο προς την κλιματική καταστροφή;
Στον κόσμο των συνομιλιών για το κλίμα, αυτά τα δύο δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενα. Το κείμενο που παρουσιάστηκε στους αντιπροσώπους σήμερα το πρωί στην COP28 – και το οποίο εγκρίθηκε – υποχρεώνει τις χώρες για πρώτη φορά να ξεκινήσουν μια de facto σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Δεν μπορεί όμως να τις υποχρεώσει να το πράξουν και σύμφωνα με τη Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών (AOSIS), το κείμενο περιέχει πολλά «παραθυράκια».
«Το κείμενο δεν μιλάει ειδικά για τη μείωση και τη σταδιακή εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων με τρόπο που να το καθιστά πράγματι ‘το βήμα αλλαγής που χρειάζεται’», ανέφερε η συμμαχία των χωρών αυτών οι οποίες είναι δυσανάλογα ευάλωτες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, περιλαμβανομένης της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Το κείμενο αντιπροσωπεύει «ένα βήμα προς τα εμπρός», όμως «δεν παρέχει την απαραίτητη ισορροπία ώστε να ενισχύσουμε την παγκόσμια δράση για να διορθώσουμε την πορεία όσον αφορά την κλιματική αλλαγή», εκτιμά η συμμαχία στην ανακοίνωσή της.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειαστούν επιπλέον χρηματοδότηση για να μπορέσουν να κάνουν τη μετάβαση από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Οι ανεπτυγμένες χώρες και οι παραγωγοί πετρελαίου δεν θα αναγκαστούν να κινηθούν τόσο γρήγορα όσο προτρέπει η επιστήμη του κλίματος. Η Κίνα θα συνεχίσει να επεκτείνει την παραγωγή άνθρακα καθώς και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ η βιομηχανία άνθρακα της Ινδίας θα μείνει ανεπηρέαστη.
Η απόφαση για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων αντιμετώπισε τεράστιες αντιδράσεις από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες του κόσμου. Όπως αναφέρει ο Guardian, η Σαουδική Αραβία προσπάθησε να αφαιρέσει κάθε αναφορά στα ορυκτά καύσιμα, και στη συνέχεια προσπάθησε να εισάγει αναφορές στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, μια τεχνολογία που υποτίθεται πως υποστηρίζει, αλλά παραδόξως δεν επενδύει σε αυτήν. Η Ρωσία εργάστηκε παρασκηνιακά για να εμποδίσει την πρόοδο και θα το κάνει πολύ περισσότερο του χρόνου, όταν η επόμενη Cop θα πραγματοποιηθεί στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.
«Συνολικά, το κείμενο αποτελεί σημαντική νίκη για τις χώρες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου και τους εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων», δήλωσε στον Guardian ο Μπιλ Χέαρ, κλιματικός επιστήμονας στο Climate Analytics, ένα ινστιτούτο κλιματικής επιστήμης και πολιτικής που δραστηριοποιείται σε όλο τον κόσμο για την προώθηση και την υποστήριξη της δράσης για το κλίμα.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα, η τελική πρόταση δεν αναφέρει καμία δέσμευση για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων ή την κορύφωση των εκπομπών έως το 2025. Επίσης, οι αναφορές σε τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα κ.λπ., ανοίγουν την πόρτα σε ψευδείς λύσεις οι οποίες δεν μπορούν να κλιμακωθούν, σύμφωνα με τον επιστήμονα.
«Μετά από δεκαετίες υπεκφυγής, η Cop28 έριξε επιτέλους φως στους πραγματικούς ενόχους της κλιματικής κρίσης: τα ορυκτά καύσιμα. Ορίσθηκε η εδώ και καιρό καθυστερημένη κατεύθυνση για την απομάκρυνση από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Ωστόσο, το ψήφισμα αμαυρώνεται από παραθυράκια που προσφέρουν στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων πολυάριθμες οδούς διαφυγής, βασιζόμενες σε μη αποδεδειγμένες, μη ασφαλείς τεχνολογίες. Η υποκρισία των πλούσιων εθνών, ιδίως των ΗΠΑ, καθώς συνεχίζουν να επεκτείνουν μαζικά τις δραστηριότητες ορυκτών καυσίμων, ενώ χειροκροτούν την πράσινη μετάβαση, είναι εμφανής», επισήμανε ο Χάρτζιτ Σινγχ επικεφαλής της παγκόσμιας πολιτικής στρατηγικής στο Climate Action Network International.
«Η Cop28 επιβεβαίωσε αυτό που πρέπει να κάνουμε με μια ρητή αναφορά σε έναν κόσμο χωρίς ορυκτά καύσιμα. Το πώς όμως θα συμβεί αυτό με δίκαιο και γρήγορο τρόπο ώστε να υποστηριχθούν οι ανάγκες των χωρών με χαμηλό εισόδημα, των οποίων οι πληθυσμοί υποφέρουν από την κλιματική κρίση, δεν είναι καθόλου σαφές. Κινδυνεύει να βυθίσει τις χώρες αυτές ακόμη περισσότερο σε μια κρίση χρέους», τόνισε ο Νιλ Θορνς, διευθυντής υπεράσπισης της CAFOD.
«Πρόκειται, φυσικά, για έναν συμβιβασμό, αλλά η προσπάθεια για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων βρίσκεται πλέον αναμφισβήτητα σε ανοδική πορεία. Όλα τα μάτια τώρα θα είναι στραμμένα στα εθνικά σχέδια εκπομπών που πρέπει να υποβληθούν έως το 2025. Αυτό που αποφασίστηκε εδώ τα καθοδηγεί μόνο: υπάρχουν δύο χρόνια τώρα για τις κυβερνήσεις, που πιέζονται από τους πολίτες τους, να κάνουν πράξη αυτή τη συμφωνία», δήλωσε ο Μάικλ Τζέικομπς από την παγκόσμια δεξαμενή σκέψης ODI.
Ο εκπρόσωπος της Χιλής, εξέφρασε την ανησυχία του για τη διατύπωση σχετικά με τις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων και τα μεταβατικά καύσιμα. Αρκετές χώρες έχουν δηλώσει ότι το φυσικό αέριο δεν πρέπει να θεωρείται μεταβατικό καύσιμο, αλλά μάλλον ένα ορυκτό καύσιμο με μεγάλη περιεκτικότητα σε μεθάνιο που πρέπει να καταργηθεί εντελώς.
ΠΗΓΗ: Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ
