Ο Δημήτρης Κωνσταντόπουλος για την οργάνωση και λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης

Κύριε Πρόεδρε,

Κύριε Υπουργέ

Κυρίες & Κύριοι Συνάδελφοι

Συζητείται σήμερα το Σχέδιο Νόμου για την «Οργάνωση και λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης, ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις».

Αποτελείται από 83 κύρια άρθρα και 3 άρθρα μεταβατικών διατάξεων.

Είχαμε επισημάνει και στο παρελθόν ότι ο διάλογος για την Παιδεία είναι προσχηματικός .

Απόδειξη οι τροπολογίες που ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο χωρίς διαβούλευση για σοβαρά θέματα, όπως η κατάργηση εξετάσεων ξένης γλώσσας των εκπαιδευτικών για το εξωτερικό.

Μήπως χρησιμοποιείτε το διάλογο  ως επικοινωνιακό τρικ;

Διότι η κυβέρνηση νομοθετεί για σοβαρά θέματα με διαδικασίες εξπρές.

Ωστόσο, η ασφυκτική πίεση ακυρώνει  κάθε διαδικασία διαβούλευσης και ουσιαστικής συμμετοχής –συζήτησης των φορέων στην Επιτροπή μας.

Αδικείτε τον εαυτό σας κ. Υπουργέ!

Σας καλούμε  επιτέλους να σταματήσετε αυτή την νομοθετική τακτική.

Εξαγγείλατε ένα διάλογο μετά πολλών επαίνων, φτιάξατε επιτροπές σοφών, επιτροπές ειδικών και μας φέρατε ένα πόρισμα.

Το παρουσιάσατε στην επιτροπή και ανεξάρτητα από τις διαφωνίες μας, περιμέναμε ένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτού του πορίσματος.

Με σεβασμό στο διάλογο και στη διαβούλευση με τους φορείς.

Να σας θυμίσω ότι η Επιτροπή για τα Οικονομικά της Εκπαίδευσης την οποία παρουσίασε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός παραμένει ακόμη ανενεργή επί της ουσίας.

Σήμερα η κοστολόγηση όλων των δεικτών της εκπαίδευσης αποτελεί προτεραιότητα για την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος από το  Νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο.

Σας καλούμε κ. Υπουργέ να αποκαταστήσετε την κανονικότητα στη συζήτηση  του σχεδίου Νόμου.

Να δώσετε χρόνο στην Επιτροπή να ενημερωθεί  από τους φορείς , να κάνουν οι εισηγητές και οι Βουλευτές τις παρατηρήσεις τους.

Να πάμε στην Ολομέλεια οργανωμένα και αποτελεσματικά.

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

Οι μεγάλες, οι ριζοσπαστικές και προοδευτικές αλλαγές στην εκπαίδευση έχουν τη σφραγίδα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ.

Εμείς είμαστε αυτοί που πιστέψαμε και υλοποιήσαμε τις ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση, την ενίσχυση της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης , την ισότιμη πρόσβαση στα Πανεπιστήμια.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Νόμος 1268/1982 και ο Νόμος 4009/2011 είναι δύο νόμοι που έβαλαν ουσιαστικό πλαίσιο διοικητικής αυτοτέλειας και οικονομικής αυτοδυναμίας στα Πανεπιστήμια.

Αφουγκράσθηκαν τις ανάγκες της εκπαίδευσης , τη σύνδεση της με την αγορά εργασίας , τις αγωνίες της νέας γενιάς και στήριξαν το δημόσιο , ανταγωνιστικό και απελευθερωμένο Πανεπιστήμιο.

Σήμερα ωστόσο, αυτός ο ν. 4009/2011, νόμος πλαίσιο που χρειαζόταν νομοτεχνικές βελτιώσεις, αποδομείται στο σύνολό του. Ένας νόμος που είχε υπερψηφιστεί από τα 4/6 της Βουλής.

Να θυμίσω, εμείς στηρίξαμε τη λειτουργία και την αναβάθμιση των ΤΕΙ με τους Νόμους 1404/1983 και 2916/2001.

Σήμερα και μετά από δύο χρόνια αφότου έχει υποβαθμισθεί επιστημονικά και οικονομικά ο χώρος των ΤΕΙ , ερχόσαστε στις θέσεις μας και επικροτούμε προτάσεις για την απονομή διδακτορικών και την εξέλιξη -αναβάθμιση των Καθηγητών

Το μεγάλο θέμα όμως είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων των ΤΕΙ και απαιτείται σαφές και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα , για την απονομή επαγγελματικών προσόντων και δικαιωμάτων για όλους , μα όλους κ. Υπουργέ , τους αποφοίτους των  ΤΕΙ στη χώρα μας.

Θα μιλήσω και παρακάτω για τα επαγγελματικά δικαιώματα.

Σήμερα πρέπει να ξαναδιαβάσουμε την ελληνική κοινωνία και την οικονομία.

Σε μια περίοδο μακράς ύφεσης οι 15.000 δάσκαλοι και ερευνητές των ελληνικών ΑΕΙ/ΤΕΙ,  οι δεκάδες χιλιάδες μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες οι εκατοντάδες χιλιάδες προπτυχιακοί φοιτητές, αποτελούν την πιο σπουδαία πηγή δημιουργίας εθνικού πλούτου , την πιο μεγάλη δεξαμενή ώθησης της εθνικής ανάπτυξης.

Η κυβέρνηση δυστυχώς δεν έχει κατανοήσει τα κελεύσματα των καιρών.

Στα ελληνικά Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα βρίσκεται το κλειδί για την ανάπτυξη , η μεγάλη ευκαιρία για ένα νέο παραγωγικό αύριο, η βάση για την έξοδο από την κρίση.

 

Κυρίες & Κύριοι Συνάδελφοι

Το παρόν σχέδιο νόμου δεν αποτελεί πλήρη νόμο-πλαίσιο καθώς

• Επαναλαμβάνει και τροποποιεί διατάξεις χωρίς να αναφέρεται στην αντικατάστασή τους (καταργούμενες διατάξεις).
• Δεν περιλαμβάνει μεταβατικές διατάξεις, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι απολύτως απαραίτητες (όπως η  μετάβαση στο νέο καθεστώς πρυτάνεων-αντιπρυτάνεων, θέματα δεύτερου και τρίτου κύκλου σπουδών).  
• Καταργεί θεσμικά όργανα των ΑΕΙ (όπως το Συμβούλιο του Ιδρύματος, Γραμματέας του ΑΕΙ ) με έμμεσο τρόπο.

Ειδικότερα :

ΑΣΥΛΟ

Εμείς στηρίζουμε την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και όχι το άβατο της ανομίας.

Ενώ στην παράγραφο 1 ορθά οριοθετείται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία,  στην παράγραφο 2 καθιερώνεται η εξαίρεση της δυνατότητας επέμβασης της δημόσιας δύναμης σε κάθε περίπτωση εγκλημάτων πέραν από τα κακουργήματα και τα εγκλήματα κατά της ζωής. Θα πρέπει να περιμένουμε τη συνεδρίαση του Πρυτανικού Συμβουλίου για να επέμβουν οι αρχές.

 

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

Με τις νέες διατάξεις καταργείται πλέον το Συμβούλιο Ιδρύματος.

Ως θεσμός δεν λειτούργησε παντού όσο ικανοποιητικά θέλαμε .

Είχε έναν ρόλο διασύνδεσης του Ιδρύματος με την αγορά, τη διεθνή εμπειρία και τις σύγχρονες εξελίξεις.

Συμμετείχαν αυτό  και επιστήμονες από το εξωτερικό με σημαντική παρουσία στον επιστημονικό τους χώρο και στις χώρες δραστηριότητάς τους.

 

ΑΝΤΙΠΡΥΤΑΝΕΙΣ

Με το Νομοσχέδιο καθιερώνεται νέος τρόπος εκλογής αντιπρυτάνεων από ξεχωριστό ενιαίο ψηφοδέλτιο.  Ωστόσο αυτό δημιουργεί πολλαπλές εστίες εξουσίας, κι εξαρτήσεις δίχως προγραμματικές συναινέσεις και εσωτερική ενότητα και δομή.

 

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ.

Αντιπροσώπευση των φοιτητών στα όργανα διοίκησης με δικαίωμα ψήφου σε θέματα που αφορούν τους φοιτητές και όπως αυτά καθορίζονται από τον κανονισμό του κάθε Ιδρύματος και όχι επί παντός επιστητού.

Οι εκπρόσωποι των φοιτητών εκλέγονται από το σύνολο των αντίστοιχων ενεργών φοιτητών, με ενιαίο ψηφοδέλτιο και άμεση, καθολική και μυστική, ηλεκτρονική ψηφοφορία.

 

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ

Ο τομέας των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων αναπτύχτηκε άναρχα.

Πετυχημένες πρακτικές όπως ήταν η αξιολόγηση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών  δεν λαμβάνονται υπόψιν και ουσιαστικά καταργούνται.

Σε σχέση με τα δίδακτρα , αυτά πρέπει να καθορίζονται ανταποδοτικά, μετά από αξιολόγηση και κοστολόγηση.

Ακόμη, χρειάζεται να προβλεφθούν οι διαδικασίες και το θεσμικό πλαίσιο για τη δυνατότητα χορήγησης σπουδαστικών δανείων, σύμφωνα με την πρακτική που ισχύει και σε άλλες χώρες.

Η ρύθμιση για το ΔΟΑΤΑΠ κινείται σε θετική κατεύθυνση.

Το κόστος των μεταπτυχιακών δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτο .

Εμείς επιθυμούμε την ισότιμη πρόσβαση όλων στα Μεταπτυχιακά , θεωρούμε αναγκαία την ύπαρξη και δωρεάν προγραμμάτων και τη συνεχή αξιολόγησή τους.

Να ξεκαθαρίσουμε ωστόσο ότι ο μεταπτυχιακός τίτλος αποτελεί σημαντική προϋπόθεση επαγγελματικής  εξειδίκευσης.

Μην φτάσουμε όμως στο άλλο άκρο «το πτυχίο πέθανε , ζήτω το μεταπτυχιακό».

Για αυτό πρέπει να δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής και φοίτησης σε όλους χωρίς αποκλεισμούς.

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ

Είναι ασαφές το πλαίσιο που τίθεται με το Σχέδιο Νόμου  τόσο ως προς τη συγκρότηση  ,όσο και προς τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων αυτών ανά περιφέρεια.

Επίσης σε ένα τέτοιο Συμβούλιο θα μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι αναπτυξιακοί, θεσμικοί και οικονομικοί φορείς της περιφέρειας .

Οι αντίστοιχες διευθύνσεις ειδικά της τεχνικής – επαγγελματικής εκπαίδευσης, ακόμη και μεγάλες επιχειρήσεις ώστε να υπάρχει κοινός συντονισμός επάνω στις προτεραιότητες.

 

ΕΙΔΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ, ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (ΕΛΚΕ)

Βασικός σκοπός των ΕΛΚΕ είναι η διαχείριση κονδυλίων που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή και προορίζονται για την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων, επιμορφωτικών – αναπτυξιακών έργων και εκπόνηση μελετών.

Οι ΕΛΚΕ προσφέρουν τη δυνατότητα της ευελιξίας και ανεξαρτησίας ώστε τα ελληνικά ιδρύματα να είναι ανταγωνιστικά.

Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι ΕΛΚΕ έχουν γίνει πολλές φορές εστίες έντασης σχετικά με τη νομιμότητα και την χρήση τους.

Το παρόν Σχέδιο Νόμου εισάγει αντιφατικές προβλέψεις που ούτε την διαύγεια στη διαχείρισή τους κατοχυρώνουν, ούτε την ευελιξία την οποίαν χρειάζεται σήμερα το Πανεπιστήμιο  επιτρέπουν.

Με το νομοσχέδιο ουσιαστικά εντάσσεται όλη η λειτουργία των ΑΕΙ στο Δημόσιο Λογιστικό με αποτέλεσμα βαριές, γραφειοκρατικές και αργές διαδικασίες.

 

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΤΥΧΙΩΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ

Με το Σχέδιο Νόμου προβλέπονται 5ετή πτυχία που θα οδηγούν σε μεταπτυχιακό τίτλο και αφορούν ως επί το πλείστον Πολυτεχνικές και Γεωπονικές Σχολές.

Στο πλαίσιο αυτό είναι η πρώτη φορά στα εγχώρια και διεθνή χρονικά που θα απονέμεται πτυχίο Master χωρίς να είναι σαφής η οριοθέτηση των διαφορετικών Κύκλων Σπουδών.

Διαπιστώνεται προχειρότητα.

Άρα οι απόφοιτοι των ελληνικών 5ετών ιδρυμάτων θα έχουν master πάνω σε τι;

Ποιο θα είναι το αντικείμενο;

Και ποια τα δικαιώματα;

Και θα είναι δυνατή η συνέχεια των σπουδών απευθείας σε διδακτορικό επίπεδο;    

Επίσης προβλέπεται για πρώτη φορά ότι η μεταλυκειακή εκπαίδευση παρέχεται από ΑΕΙ κάτι που είναι αντίθετο στην αποστολή και τον χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης.

Δίνονται αντιφατικά μηνύματα τη στιγμή που στην χώρα πρέπει να ενισχύσουμε την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.  

Με τις εν λόγω διατάξεις δημιουργούνται πτυχία διαφορετικών ταχυτήτων, υποβαθμίζονται τα πτυχία των ΑΕΙ καθώς και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων.

Πλήττεται η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση και η ανάγκη της χώρας για τεχνικά επαγγέλματα.

 

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Η κυβέρνηση στο παρόν σχέδιο νόμου δεν επιλύει το χρόνιο ζήτημα των εκκρεμών και επικαλυπτόμενων επαγγελματικών δικαιωμάτων που αφορά Σχολές των ΤΕΙ καθώς και Πανεπιστημιακές σχολές.

Παρόλο που μοίρασε και για αυτό το θέμα ανέξοδες υποσχέσεις παραγνωρίζοντας τη σοβαρότητα και πολυπλοκότητα του προβλήματος.

Για εμάς τα Επαγγελματικά δικαιώματα πρέπει να συνδεθούν με το Εθνικό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων στο οποίο αντιστοιχεί κάθε πτυχίο.

Στο πλαίσιο αυτό είναι σαφές πως όλα τα βασικά πτυχία ΑΕΙ κατατάσσονται στη βαθμίδα 6.

Κάθε σχολή απονέμει τίτλο σπουδών ο οποίος αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα επαγγελματικά προσόντα.

Σύμφωνα με αυτά, οι απόφοιτοι καθεμιάς από τις Σχολές αυτές αξιολογούνται για την άσκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων από τον οικείο επαγγελματικό φορέα.  

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, θα περιμέναμε το Υπουργείο Παιδείας  να σταματήσει να εξυπηρετεί παραδοσιακές συντεχνίες .

Κρατάει  στο περιθώριο ένα τεράστιο κομμάτι αποφοίτων των Δημόσιων ΑΕΙ.

Επιβάλλεται άμεσα να δοθεί λύση στο ζήτημα των εκκρεμών επαγγελματικών δικαιωμάτων με νομοθετική ρύθμιση και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

 

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι

Το Νομοσχέδιο δεν δίνει καμία προοπτική διεθνοποίησης των ΑΕΙ.

Δεν ενισχύει την αυτονομία και το αυτοδιοίκητο.

Δεν μιλάει πουθενά για τη διασύνδεση,  της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την οικονομία και την ανάπτυξη.

Είναι ένα παλιό, μπαγιάτικο πλαίσιο ρυθμίσεων που επιλέγει να μιλήσει για τα γνωστά τετριμμένα θέματα των τελευταίων δεκαετιών.

Δεν ανοίγει κανένα σύγχρονο, καινοτόμο, προωθημένο, προοδευτικό θέμα.

Και την ίδια στιγμή «παίζει» με τα «αγαπημένα» θέματα της δήθεν προοδευτικότητας.

Απεριόριστο άσυλο, πλειοδοσία εξαγγελιών για συμμετοχή των φοιτητών στις διοικητικές διαδικασίες, φιλολαϊκές προβλέψεις για δήθεν δωρεάν μεταπτυχιακά και πολλές άλλες μάχες χαρακωμάτων.

Αντί λοιπόν να συζητάμε για τα καλύτερα Ιδρύματα του αύριο, συζητάμε για τις παθογένειες του χτες.

Εμείς με τις προτάσεις μας και τις θέσεις μας στηρίζουμε τη δημόσια εκπαίδευση  σε όλες τις βαθμίδες.

Επενδύουμε στη γνώση

Επανασχεδιάζουμε τη χώρα.

Η διαφωνία μας ως προς τη διαδικασία και οι διαφορετικές θέσεις που συνοπτικά περιγράψαμε και αναλυτικά θα καταθέσουμε μετά και την ακρόαση των φορέων σε βασικά άρθρα του νομοσχεδίου, αποτυπώνονται με το ΟΧΙ της Δημοκρατικής Συμπαράταξης επί της αρχής του Σχεδίου Νόμου.