Κοινωνία
Εκλογές 2023: Τι πρέπει να γνωρίζουν τα μέλη που θα είναι εφορευτική επιτροπή
Εφορευτική επιτροπή: Όσοι οριστούν μέλη, ειδοποιούνται πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία
Η άσκηση των καθηκόντων ενός πολίτη ως μέλους εφορευτικής επιτροπής είναι υποχρεωτική- Τι προβλέπεται για όσους διοριστούν και ποια είναι τα καθήκοντά τους -Η συμμετοχή πολιτών στις εφορευτικές επιτροπές στις εθνικές εκλογές είναι κομβικής σημασίας για την ομαλή διεξαγωγή των διαδικασιών στα εκλογικά κέντρα.
Παρότι η υποχρεωτική παρουσία ενός ατόμου σε ένα χώρο για τόσες ώρες – και μάλιστα χωρίς αποζημίωση – δεν είναι ιδιαιτέρως δελεαστική, είναι ωστόσο καθοριστικής σημασίας – καθώς λειτουργεί ως εχέγγυο για την διαφύλαξη του δημοκρατικού χαρακτήρα των εκλογών, με έμφαση την προάσπιση της αρχής της διαφάνειας.
Σε περίπτωση που κάποιο μέλος της εφορευτικής επιτροπής επικαλεστεί κώλυμα, όπως π.χ. ασθένεια ή εγκυμοσύνη, που δεν επιτρέπει την παρουσία του, οφείλει να είναι σε θέση να το αποδείξει (π.χ. ιατρική γνωμάτευση, βεβαίωση εργοδότη), ενώ θα πρέπει να γνωρίζει πως η παρουσία του ή μη στην επιτροπή εναπόκειται τυπικά στη διακριτική ευχέρεια του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής.
Αξίζει να σημειωθεί πως η μη προσέλευση του μέλους της εφορευτικής επιτροπής αποτελεί αδίκημα, με τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής να μπορεί να διατάξει την βίαιη προσαγωγή του μέλους της εφορευτικής επιτροπής στο εκλογικό τμήμα ή να απαιτήσει την παραμονή στο εκλογικό κέντρο όταν εμφανιστεί να ψηφίσει.
Στην πράξη, ωστόσο, δεν είναι κάθολου σύνηθες να συμβαίνει αυτό.
Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών και οι αναπληρωτές τους κληρώνονται, μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου από το οικείο Πρωτοδικείο.
Όσοι οριστούν μέλη των εφορευτικών επιτροπών, ειδοποιούνται με απόδειξη για το διορισμό τους πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία με φροντίδα του Εισαγγελέα Πρωτοδικών, στον οποίο διαβιβάζεται από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών αντίγραφο της πράξης του πρωτοδικείου για το διορισμό τους.
Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις εφορευτικές επιτροπές βρίσκεται στο Προεδρικό Διάταγμα 26/2012 και συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο Ε’
Πώς γίνεται ο διορισμός των μελών των εφορευτικών Άρθρο 58 Π.Δ. 96/2007:
Διορισμός εφορευτικών επιτροπών:
1. Ψηφοφορία γίνεται ενώπιον εφορευτικών επιτροπών.
2. Σε κάθε εκλογικό τμήμα ορίζεται εφορευτική επιτροπή που αποτελείται από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής ως πρόεδρο και τέσσερα μέλη που αναπληρώνονται από ισάριθμα αναπληρωματικά.
3. Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών και οι αναπληρωτές τους κληρώνονται, μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την κατά το άρθρο 31 παράγραφος 3 έναρξη της προεκλογικής περιόδου, από το οικείο Πρωτοδικείο.
Στην κλήρωση, κατά την οποία μπορούν να παρίστανται οι υποψήφιοι, οι αντιπρόσωποι και πληρεξούσιοι των κομμάτων περιλαμβάνονται οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμερίσματος που φέρονται στους καταλόγους αυτούς ως κάτοικοι της περιοχής.
4. Μέσα στην προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου το αρμόδιο δικαστήριο, μπορεί, κατά την κρίση του, να διορίζει, με απόφασή του που λαμβάνει σε συμβούλιο, τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών από τους καταλόγους της προηγούμενης παραγράφου.
Στην περίπτωση αυτή μέλη εφορευτικών επιτροπών ορίζονται αυτοί που κατά την κρίση του συμβουλίου πρωτοδικών παρέχουν στοιχεία επάρκειας γι’ αυτά τα καθήκοντα.
Οι οριζόμενοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού σχολείου και να μην έχουν υπερβεί το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους.
Για το σκοπό αυτό είναι δυνατόν ο αρμόδιος πρόεδρος πρωτοδικών να ζητήσει πληροφορίες και στοιχεία από τους ειρηνοδίκες του τόπου και τις δημοτικές αρχές.
Μ’ αυτές τις προϋποθέσεις το συμβούλιο πρωτοδικών μπορεί ν’ αποκλείσει μέλη που κληρώθηκαν και που τα κρίνει ανεπαρκή για το έργο της εφορευτικής επιτροπής.
5. Αρμόδιο πρωτοδικείο είναι αυτό που στην περιφέρειά του υπάγεται ο δήμος όπου εδρεύει το εκλογικό τμήμα.
6. Όσοι σύμφωνα με τα παραπάνω ορίστηκαν μέλη των εφορευτικών επιτροπών, ειδοποιούνται με απόδειξη για το διορισμό τους πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία με φροντίδα του Εισαγγελέα Πρωτοδικών, στον οποίο διαβιβάζεται από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών αντίγραφο της πράξης του πρωτοδικείου για το διορισμό τους.
7. Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών είναι υποχρεωμένα να εκτελούν τα καθήκοντά τους ανεξαρτήτως αν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως.
Ποιοι δεν μπορούν να γίνουν μέλη εφορευτικής επιτροπής – Άρθρο 59 (Άρθρο 59 Π.Δ. 96/2007)
Κωλύματα διορισμού μελών εφορευτικών επιτροπών:
1. Δημόσιοι και δημοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι μ’ αυτές τις ιδιότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής, δεν μπορούν να κληρωθούν ή διοριστούν μέλη εφορευτικών επιτροπών και αν τυχόν κληρωθούν ή διοριστούν δεν μπορούν να λάβουν μέρος στη συγκρότηση των επιτροπών.
Το κώλυμα ισχύει και για τους αποστρατευθέντες αξιωματικούς, τα όργανα των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και γι’ αυτούς που διετέλεσαν δήμαρχοι κατά την τελευταία τριετία.
2. Τα τακτικά μέλη των εφορευτικών επιτροπών, αν προταθούν και ανακηρυχθούν από το πρωτοδικείο υποψήφιοι βουλευτές, έχουν το δικαίωμα της επιλογής με δήλωση, που επιδίδεται στην διοικητική αρχή με δικαστικό επιμελητή πέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία.
Εάν για οποιοδήποτε λόγο δεν ασκήσουν αυτό το δικαίωμα, θεωρείται ότι προτίμησαν τη βουλευτική υποψηφιότητα και αντικαθίστανται στην εφορευτική επιτροπή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 60.
3. Οι δικηγόροι που κληρώνονται τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη εφορευτικής επιτροπής, αν διοριστούν αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής, υποχρεούνται να εκπληρώσουν τα καθήκοντα του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής.
Πώς γίνεται η αναπλήρωση των μελών που δεν μπορούν να παρευρεθούν Άρθρο 60 (Άρθρο 60 Π.Δ. 96/2007)
Αναπλήρωση μελών εφορευτικών επιτροπών:
1. Εάν μέλη της εφορευτικής επιτροπής δεν προσέλθουν να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους γιατί απουσιάζουν ή κωλύονται ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, αναπληρώνονται από τα αναπληρωματικά μέλη.
Εάν η αναπλήρωση είναι αδύνατη για τους ίδιους λόγους, η εκλογή διεξάγεται μόνο από τα παρόντα μέλη της εφορευτικής επιτροπής, καθώς και από μόνο τον πρόεδρό της, αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής.
2. Σε περίπτωση που κωλύεται ή για οποιονδήποτε λόγο απουσιάζει ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής, αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής, αναπληρώνεται από τον αναπληρωτή του, που ορίζεται από τον έφορο δικαστικών αντιπροσώπων.
Αν λείπει κι αυτός, για οποιονδήποτε λόγο, η εκλογή γίνεται ενώπιον των τεσσάρων (4) μελών της εφορευτικής επιτροπής, με πρόεδρό της τον μεγαλύτερο σε ηλικία.
Αν για οποιονδήποτε λόγο κωλύεται ή απουσιάζει ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής και ο αναπληρωτής του, καθώς και τρία (3) από τα άλλα μέλη της εφορευτικής επιτροπής, τότε το μοναδικό παρόν μέλος διορίζει δύο (2) και σε περίπτωση αδυναμίας ένα (1) ως μέλη της επιτροπής από τους εκλογείς του εκλογικού τμήματος, τα οποία υποχρεούνται να εκτελούν τα καθήκοντά τους.
Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και σε κάθε άλλη περίπτωση προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία.
Τα καθήκοντα των εφορευτικών επιτροπών Άρθρο 61 (Άρθρο 61 Π.Δ. 96/2007)
Καθήκοντα εφορευτικών επιτροπών:
1. Η επιτροπή που καταρτίστηκε σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις διευθύνει την εκλογή και τηρεί τα εξής βιβλία:
α) βιβλίο πρακτικών,
β) πρωτόκολλο ψηφοφορίας και
γ) βιβλίο διαλογής ψήφων. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών είναι δυνατή η απλούστευση, ενοποίηση ή η κατάργηση ορισμένων βιβλίων ή στοιχείων.
2. Η επιτροπή αποφασίζει κατά πλειοψηφία.
Σε ισοψηφία νικάει η ψήφος του προέδρου – Άρθρο 62 (Άρθρο 62 Π.Δ. 96/2007)
Ψηφοφορία μελών εφορευτικών επιτροπών:
1. Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών, ψηφίζουν στα τμήματα που εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους. Για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γίνεται μνεία στο βιβλίο πρακτικών και αναγράφονται τα στοιχεία τους ιδιαίτερα στο πρωτόκολλο ψηφοφορίας.
2. Αν επαναληφθεί η ψηφοφορία σύμφωνα με το άρθρο 102, γιατί ακυρώθηκε η εκλογή σε μερικά μόνο τμήματα της εκλογικής περιφέρειας, αυτοί που ψήφισαν σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο σε τμήματα, που δεν ακυρώθηκε η εκλογή, δεν μπορούν να ψηφίσουν στα τμήματα που επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία και αν είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους αυτών των τμημάτων.
Ποιες πράξεις τιμωρούνται ως αδικήματα – Άρθρο 119 (Άρθρο 119 Π.Δ. 96/2007)
Λοιπά εκλογικά αδικήματα:
1. Με φυλάκιση μέχρι δύο χρόνια και χρηματική ποινή τιμωρείται:
α) Όποιος αποτρέπει με οποιοδήποτε τρόπο εκλογέα ν’ ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, ιδίως αν αυτός εξαρτάται οπωσδήποτε απ’ αυτόν.
β) Όποιος, χωρίς να έχει δικαίωμα, κάνει χρήση του ονόματος και εμβλήματος ή παρόμοιων ονομάτων και εμβλημάτων που προβλέπονται στο άρθρο 37 του παρόντος, καθώς και ο δικαστικός αντιπρόσωπος ή μέλη της εφορευτικής επιτροπής που ανέχονται αυτή τη χρήση.
γ) Όποιος, αφού προκηρυχθούν γενικές εκλογές, παραλείπει εν όλω ή εν μέρει ή επιβραδύνει ενέργειες που επιβάλλονται για την εκτύπωση εκλογικών καταλόγων ή για την προμήθεια άλλων εκλογικών ειδών.
δ) Όποιος απαιτεί υπέρογκα ποσά για την εκτύπωση ψηφοδελτίων.
ε) Όποιος από πρόθεση δεν τηρεί τις προθεσμίες του διατάγματος αυτού.
στ) Αυτός που υποβάλλει στην εφορευτική επιτροπή με δόλο πολυάριθμες, απαράδεχτες ή αβάσιμες ενστάσεις.
ζ) Ο γραμμένος εκλογέας στον εκλογικό κατάλογο, που δεν έχει αποκτήσει το δικαίωμα του εκλέγειν ή δεν έχει το δικαίωμα ν’ ασκήσει αυτό κι όμως ψηφίζει.
η) Όποιος αδικαιολόγητα καταστρέφει ή εξαφανίζει ψηφοδέλτια.
θ) Όποιος την προηγούμενη ή την ημέρα της εκλογής παραθέτει ομαδικό γεύμα σε εκλογείς ή δίνει χρήματα για να δαπανηθούν γι’ αυτό το σκοπό, καθώς και αυτοί που παίρνουν μέρος στο γεύμα.
2. Με φυλάκιση από τρεις μήνες μέχρι τρία χρόνια και με χρηματική ποινή τιμωρούνται:
α) Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών που διευθύνουν την εκλογή καθώς και αυτός που τη διευθύνει ή λαμβάνει μέρος στη διεύθυνση αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής:
αα) Αν εν γνώσει τους δεχτούν ν ασκήσει το εκλογικό δικαίωμα πρόσωπο που, ή δεν είναι γραμμένο στους εκλογικούς καταλόγους ή ψευδώς εμφανίζεται αντ’ άλλου που είναι γραμμένο σ’ αυτούς, ή άσκησε ήδη αυτό το δικαίωμα.
ββ) Αν εν γνώσει τους αποκλείσουν κάποιον από τους γραμμένους στον εκλογικό κατάλογο εκλογείς, ν ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.
γγ) Αν αδικαιολόγητα περιορίσουν οπωσδήποτε τη χρονική διάρκεια της ψηφοφορίας ή τη διακόψουν ή την αναβάλουν.
δδ) Αν αδικαιολόγητα μεταβάλουν τον τόπο της διεξαγωγής της ψηφοφορίας που νόμιμα έχει οριστεί, και εε) Αν αδικαιολόγητα διώξουν από τον τόπο της ψηφοφορίας υποψήφιο ή αντιπρόσωπο ή αναπληρωτή του ή δεν αναγνωρίσουν αυτούς που έχουν διοριστεί νόμιμα αντιπρόσωποι, ή αναπληρωτές υποψηφίου.
β) Αυτός που δεν έχει κατά το χρόνο της ψηφοφορίας τα προσόντα που ορίζονται με το παρόν και δεν απέχει από την εκτέλεση των καθηκόντων του ως μέλος της εφορευτικής επιτροπής, αν αποδεικνύεται από τα πρακτικά της εκλογής ότι με παρατήρηση ή ένσταση ζητήθηκε η αποχή αυτού.
3.Κάθε άλλη παράβαση των διατάξεων του παρόντος, που ειδικά δεν προβλέπεται απ’ αυτό ή τον Ποινικό Κώδικα ή απ’ άλλο ποινικό νόμο, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι έξι μήνες ή με χρηματική ποινή.
Διαβάστε επίσης: Εκλογές 2023: Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για την διαδικασία της 21ης Μαΐου
