Εκτός σχεδίου δόμηση: Πώς θα χτίζονται οικόπεδα κάτω από 4 στρέμματα

Διετή προθεσμία για να αξιοποιήσουν τις ιδιοκτησίες τους και να εκδώσουν οικοδομική άδεια σε οικόπεδα κάτω των 4 στρεμμάτων δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προχωρώντας στην θεσμοθέτηση της κατάργησης των παρεκκλίσεων στην εκτός σχεδίου δόμησης. Παρά τα τείχη που υψώθηκαν τους προηγούμενους μήνες από μηχανικούς, πολίτες και βουλευτές όλων των κομμάτων για να αποσυρθεί η ρύθμιση, η κυβέρνηση με βελτιώσεις και σημειακές αλλαγές κατέθεσε χθες στην βουλή το νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να σηκώσει τους κοινοβουλευτικούς τόνους τις επόμενες μέρες.

Η ρύθμιση, η οποία περιλαμβάνει σημαντικές παρεμβάσεις στον τομέα της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας, εκσυγχρονίζει το θεσμικό πλαίσιο, βάζει νέους κανόνες στη δόμηση και τις χρήσεις γης, ενεργοποιεί την μεταφορά συντελεστή δόμησης και την Τράπεζα Γης και παράλληλα εντάσσει στις προβλέψεις της διαφοροποιήσεις σε ότι αφορά την τακτοποίηση των μεγάλων πολεοδομικών παραβάσεων.

Από τις σημαντικές αλλαγές του νομοσχεδίου είναι ότι δεν επέρχεται καμία τροποποίηση στην υφιστάμενη νομοθεσία για τα 4 στρέμματα καθώς η πολιτική ηγεσία σταθμίζοντας τις επιπτώσεις, αποφάσισε να αποσύρει την νομοθετική πρόταση για την κατηγοριοποίηση των δρόμων, από την οποία θα εξαρτόταν η δόμηση ενός οικοπέδου. «…το κράτος όπως καταδείχθηκε στη διαβούλευση, δημιούργησε την πεποίθηση στους ιδιοκτήτες από το 2003 ότι μπορούν να χτίζουν υπό συγκεκριμένους όρους και τώρα δεν είναι σε θέση να προχωρήσει στις απαιτούμενες ενέργειες για τους δρόμους, χωρίς τη μεσολάβηση ενός χρονικού διαστήματος» σχολίαζαν χθες τις αλλαγές στο υπουργείο Περιβάλλοντος.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες παρεμβάσεις του νομοσχεδίου

Καταργείται από το 2023 η εκτός σχεδίου δόμηση σε οικόπεδα κάτω από τα 4 στρέμματα, ρύθμιση που αφορά γήπεδα επιφάνειας 750 τ.μ., με ελάχιστο «πρόσωπο» 10 μ. και ελάχιστο βάθος 15 μ., που υφίστανται από το 1962. Οικόπεδα 1.200 τ.μ., με ελάχιστο «πρόσωπο» 20 μ. και ελάχιστο βάθος 35 μ., που υφίστανται από το 1964. Επίσης ιδιοκτησίες 2.000 τ.μ. με ελάχιστο «πρόσωπο» 25 μ. και ελάχιστο βάθος 40 μ., που υφίστανται από το 1978 ή από το 1977. Στα οικόπεδα αυτά περιλαμβάνονται και όσα απώλεσαν την ελάχιστη αρτιότητα λόγω απαλλοτρίωσης αλλά και εκείνα που δεν έχουν αρτιότητα, αλλά είχαν δοθεί σε περιπτώσεις αναδασμών σε ανταλλαγή αρτίων και οικοδομήσιμων γηπέδων.

Για τα ακίνητα αυτής της κατηγορίας προβλέπεται η χορήγηση προθεσμίας 2 ετών για την έκδοση της οικοδομικής άδειας, περίοδος για την οποία δεν θα υπολογίζονται τυχόν καθυστερήσεις που συνεπάγεται η έκδοση των σχετικών δικαιολογητικών (από δασαρχεία, αρχαιολογία κ.α).

Ταυτόχρονα όμως με τους γενικούς κανόνες ο νομοθέτης ανοίγει την δυνατότητα δόμησης και σε μικρότερα οικόπεδα κάτω των 4 στρεμμάτων στην περίπτωση που χαθεί η αρτιότητα, δίχως υπαιτιότητα του ιδιοκτήτη (π.χ. λόγω απαλλοτρίωσης). Επίσης, θα δίνεται το δικαίωμα στο μέλλον, στους μελετητές των πολεοδομικών σχεδίων να κρίνουν κατά περίπτωση και να παρέχουν δικαίωμα δόμησης σε ακίνητα από δύο στρέμματα και πάνω.

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι σε περιοχές όπου δεν υπάρχει κανένας πολεοδομικός σχεδιασμός (ΓΠΣ, ΠΔ κ.α), ο μέγιστος συντελεστής δόμησης θα ανέρχεται κατ’ αρχήν σε 0,18.

Αυτό σημαίνει ότι στα 4 στρέμματα θα χτίζει 180 τ.μ. από 200 τ.μ. που ισχύει σήμερα. Το μέγιστο ποσοστό κάλυψης ορίζεται σε 10% και ο μέγιστος αριθμός ορόφων σε δύο 2.

Οι οικοδομικές άδειες που θα εκδίδονται για τα συγκεκριμένα ακίνητα θα επιβαρύνονται με τέλος 5% επί του κόστους της οικοδομικής άδειας, το οποίο θα αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο, για τη χρηματοδότηση δράσεων που θα αντισταθμίζουν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από το γεγονός ότι δομούνται περιοχές που καταρχήν δεν προορίζονται για δόμηση.

Για όσα ακίνητα βρίσκονται εκτός σχεδίων πόλεως, εκτός ορίων των νομίμως υφισταμένων οικισμών προ του 1923 που στερούνται ρυμοτομικού σχεδίου, αλλά βρίσκονται εντός περιοχών στις οποίες καθορίζονται χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης από εργαλεία πολεοδομικού σχεδιασμού, οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης θα πρέπει να συνάδουν με τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και να μην λειτουργούν ανταγωνιστικά προς τις χρήσεις γης στις περιοχές εντός σχεδίου στην ευρύτερη περιοχή.

Όσο για τους όρους δόμησης και τον συντελεστή δόμηση σε αυτά, θα είναι ευνοϊκότεροι έως και 10% από τους προβλεπόμενους στα οικόπεδα για τα οποία δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός, σε καμιά περίπτωση όμως ευνοϊκότερη από τα εντός σχεδίου.

Είναι αξιοσημείωτο ότι σε εκτός σχεδίου περιοχές οι οποίες θα ρυθμιστούν μέσω των Ειδικών Πολεδομικών Σχεδίων, θα μπορεί η αρτιότητα να ξεκινά από τα 2 στρέμματα, εάν κριθεί απαραίτητο από τον μελετητή.

Για τις τουριστικές εγκαταστάσεις σε περιοχές εκτός σχεδίου, δίχως να υπάρχει κάποιας μορφής πολεοδομικός σχεδιασμός, το ελάχιστο εμβαδόν διαμορφώνεται στα 8 στρέμματα. Όμως κατ’ εξαίρεση, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα γήπεδα εμβαδού 4 στρεμμάτων για την ανέγερση ξενοδοχειακών καταλυμάτων, εφόσον πληρούν ενεργειακά, περιβαλλοντικά ή πολεοδομικά κριτήρια που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Οι αλλαγές στα αυθαίρετα

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω του νομοσχεδίου ρυθμίζει και θέματα της αυθαίρετης δόμησης, στην προσπάθειά του να μην δημιουργηθούν τετελεσμένα σε πολίτες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες να τακτοποιήσουν τις ιδιοκτησίες τους ή που δεν φέρουν αποκλειστικά την ευθύνη της αυθαιρεσίας. Ειδικότερα εντάσσει στην κατηγορία 4 και εξαιρεί οριστικά της κατεδάφισης τις εξής περιπτώσεις:

-αυθαίρετους ανοικτούς εξώστες ή τμήματά τους που υπέρκεινται του κοινόχρηστου χώρου της πόλης (ρυμοτομική γραμμή), υπό την προϋπόθεση ότι η προβολή τους δεν ξεπερνά το κρασπεδόρειθρο.

-αυθαίρετες κατασκευές σε ακίνητα που διαθέτουν οικοδομική άδεια, ανεξαρτήτως του ποσοστού υπέρβασης της κάλυψης ή της δόμησης, όταν αυτές δεν ξεπερνούν τα 50 τ.μ. σε συνολική δόμηση.

-κατασκευές που έγιναν βάσει νόμιμης οικοδομικής άδειας, όταν συντελέστηκαν επί ακινήτου που κατόπιν κατατμήθηκε, και υπερβαίνουν την προβλεπόμενη δόμηση και κάλυψη, όπως αυτή υπολογίζεται επί του ακινήτου που διαμορφώθηκε μετά την κατάτμηση. (Δεν συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα περίπτωση και δεν εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης αυθαίρετες κατασκευές εφόσον βρίσκονται εντός προκηπίου κατά περισσότερο από 20 εκ.)

Παράλληλα αναστέλλονται οι κυρώσεις για αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσεις της Κατηγορίας 5 για ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες:

– κηρύχθηκαν εντός του έτους 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας

-ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού,

-ακίνητα που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής

– ακίνητα που εκμισθώνονται με σύμβαση leasing και επανέρχονται στη χρήση του κυρίου ή επικαρπωτή τους μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης και

-ακίνητα που μεταβιβάζονται στην ΕΤΑΔ.

Ανασταίνεται η μεταφορά ΣΔ

Το ΥΠΕΝ δίνει λύσεις και στο θέμα της μεταφοράς συντελεστή δόμησης με βάση τη σχετική νομολογία του ΣτΕ. Συγκεκριμένα:

– Προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χωροθέτηση των Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ). Η μεταφορά συντελεστή δόμησης δεν θα γίνεται άναρχα, αλλά μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές και με ξεκάθαρους κανόνες. Αποκλείεται η νομιμοποίηση αυθαιρέτων μέσω της μεταφοράς συντελεστή δόμησης.

– Δημιουργείται ο μηχανισμός, της Ψηφιακής Τράπεζα Γης, που θα επιτρέπει την αποδοχή και προσφορά συντελεστή δόμησης ψηφιακά, γρήγορα και απρόσωπα, χωρίς αυτός να γίνεται αντικείμενο συναλλαγής.

– Υλοποιείται η δυνατότητα αποζημίωσης των ιδιοκτητών διατηρητέων κτιρίων μέσω της μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Μέχρι σήμερα, οι ιδιοκτήτες αυτοί επωμίζονται μονομερώς το αυξημένο κόστος συντήρησης αυτών των κτιρίων και ταυτόχρονα δεν μπορούν να επωφεληθούν από τους συντελεστές δόμησης που ισχύουν στις όμορες περιοχές. Με την προβλεπόμενη ρύθμιση, προστατεύονται και η πολιτιστική κληρονομικά και η ιδιοκτησία, καθώς μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης οι ιδιοκτήτες διατηρητέων αποζημιώνονται για τους περιορισμούς στην αξιοποίηση της περιουσίας τους.

– Τίθενται οι βάσεις για να δημιουργηθούν οι προβλεπόμενοι από τα πολεοδομικά σχέδια κοινόχρηστοι χώροι. Και αυτό γιατί μέσω των προσφορών που θα προκύψουν από τις ΖΥΣ μπορούν να εξευρεθούν πόροι για την αποζημίωση ιδιοκτητών δεσμευμένων και μη αξιοποιούμενων μέχρι σήμερα ιδιοκτησιών.

– ‘Οποιος αγοράζει συντελεστή οφείλει να καταβάλει στον δήμο ένα επιπλέον 5% που θα προορίζεται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων.

Xωρίς πρόστιμα οι εκπρόθεσμοι στο Κτηματολόγιο για 6 μήνες

Ενεργοποιείται, με υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί εντός 6 μηνών για να δοθεί επαρκής χρόνος συμμόρφωσης στους ιδιοκτήτες, το πρόστιμο εκπρόθεσμης δήλωσης ακινήτου και πλέον ορίζεται ότι το πρόστιμο αυτό θα εξαρτάται όχι μόνο από την αξία του ακινήτου, αλλά και από το χρόνο της καθυστέρησης. Το ύψος του εν λόγω προστίμου θα κυμαίνεται από τα 300 στα 2000 ευρώ ανάλογα με την αξία του ακινήτου και θα προσαυξάνεται ανάλογα με τη χρονική καθυστέρηση της δήλωσης. Είναι ένα μέτρο για να ολοκληρωθεί επιτέλους η κτηματογράφηση στη χώρα μας.

Επίσης, στο νομοσχέδιο υπάρχει ρύθμιση με την οποία δίνεται παράταση για ένα έτος στις οριστικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο για τις 297 περιοχές της χώρας στις οποίες η κτηματογράφηση ξεκίνησε πριν το 2006. Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες ως τις 31/12/2021, και λαμβάνοντας υπόψιν τις συνέπειες και τις δυσκολίες που έχει προκαλέσει η πανδημία, να γλιτώσουν τον χαρακτηρισμό της περιουσίας τους ως αγνώστου ιδιοκτήτη.

protothema.gr