Το νέο, ιδιαίτερα απαιτητικό ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για τα απόβλητα, θέτει ιδιαίτερα υψηλούς στόχους, όπως η πολύ μεγάλη αύξηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης στο 65%, η μείωση του ποσοστού αστικών απορριμμάτων που οδηγείται προς ταφή στο 10% έως το 2035, οι μεγάλες απαιτήσεις στον τομέα των πλαστικών, όχι μόνο σε ό,τι αφορά στην απαγόρευση ορισμένων πλαστικών μιας χρήσης από το 2021 και μετά, αλλά και στην παραγωγή συσκευασιών από ανακυκλώσιμα υλικά και στην χωριστή συλλογή πλαστικών φιαλών κατά 77% το 2025 (90% το 2029) και πολλά ακόμη, στόχοι οι οποίοι πρέπει να ενσωματωθούν στην αναθεώρηση του Εθνικού και των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων.
Υπογράμμισε στη συνέχεια ότι είναι σαφές πως οι παραπάνω στόχοι απαιτούν ουσιαστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας και της οικονομίας και πως δεν πρόκειται να επιτευχθούν μόνο μέσω μεγάλων έργων επεξεργασίας απορριμμάτων και διαμόρφωσης χώρων υγειονομικής ταφής.
Πρέπει να αποτραπούν τα διαχρονικά λάθη που οδήγησαν στην επιβολή προστίμων στη χώρα το 2015 με 300 παραβάσεις ΧΑΔΑ, που μας κόστισαν 53 εκατ. ευρώ ως σήμερα και με μεγάλη προσπάθεια μειώσαμε κατά 82% την περίοδο 2015-2018.
Πρέπει κυρίως να εγακταλειφθεί η εμμονή μονοδιάστατης αντιμετώπισης του προβλήματος, με υπερδιαστασιολογημένα έργα τα οποία μέσω ΣΔΙΤ οδηγούν σε πολλαπλάσιο κόστος για τους πολίτες. Έχει αποδειχθεί ότι η μονοδιάστατη αυτή επιλογή δεν μπορεί να οδηγήσει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα της κυκλικής οικονομίας.
Ο Σωκράτης Φάμελλος δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση, είναι επικίνδυνο να αναζητούνται νέοι δρόμοι από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, εφόσον ήδη υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που έχει ολοκληρωθεί και συμφωνηθεί με την αυτοδιοίκηση, την ΚΕΔΕ, και την οικονομία αλλά και την Ε.Ε. κατά την θητεία της κυβέρνησης του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.
Η έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Σεπτέμβριος 2018) επισημαίνει την έλλειψη οικονομικών κινήτρων για την αποτροπή της ταφής, την απουσία της απαραίτητης υποδομής για το διαχωρισμό των πηγών των ανακυκλώσιμων υλικών, τα ελλείμματα του συστήματος όσον αφορά στην ανακύκλωση συσκευασιών και το χαμηλό επίπεδο ευαισθητοποίησης του ευρέος κοινού.
Σήμερα το ζητούμενο είναι να εφαρμοστεί άμεσα το μεταρρυθμιστικό θεσμικό πλαίσιο για την ανακύκλωση που ολοκλήρωσε η κυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και αντιμετωπίζει όλα τα παραπάνω».
Πρόσθεσε ότι:
«Επί κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α., δρομολογήθηκαν επίσης προσκλήσεις χρηματοδότησης περί του 1 δισ. ευρώ, όπου εντάχθηκαν υποδομές ως δημόσια έργα σε τουλάχιστον 20 περιοχές της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων και των ΣΔΙΤ Ηλείας και Πελοποννήσου.
Διαπιστώθηκε ωστόσο σημαντικό έλλειμμα στην ωρίμανση έργων προς χρηματοδότηση, όπως για παράδειγμα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπου χρηματοδοτήθηκαν άμεσα οι απαιτούμενες μελέτες, προκειμένου οι υποδομές να ενταχθούν στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020.
Θεσμοθετήθηκαν επιπλέον εργαλεία, όπως η νέα τιμολογιακή πολιτική αποβλήτων των ΦΟΔΣΑ, που παρέχει κίνητρα στους Δήμους και στους πολίτες για να αυξήσουν την ανακύκλωση και για την προώθηση της χωριστής συλλογής οργανικού (καφέ κάδος).
Αυτές είναι οι βασικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμοστούν σήμερα, και όχι μετά από τέσσερα χρόνια. Να μην κάνει λοιπόν πίσω το Υπουργείο. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα πρέπει τώρα να πιέσει για την άμεση εφαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής που δίνει κίνητρα για την ανακύκλωση σε πολίτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, καθώς είναι ήδη θεσμοθετημένη ως υποχρέωση των Ο.Τ.Α. και απολύτως σχεδιασμένη.
Πρέπει ακόμη η χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων–οργανικών απορριμμάτων να είναι υποχρεωτική και να εφαρμοστέα για όλους τους Δήμους, από το 2020. Υπάρχει επιπλέον ανάγκη άμεσης έγκρισης των επιχειρησιακών σχεδίων των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) με βάση τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, όσες αντιστάσεις και αν υπάρχουν από τους υπόχρεους παραγωγούς. Απαιτείται άμεσα, από το 2020, ο πολλαπλασιασμός των πόρων που εισφέρουν οι υπόχρεοι παραγωγοί μέσω των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης για την ανακύκλωση, διότι η χώρα μας βρίσκεται στην ουρά της Ευρώπης ως προς την εισφορά ανακύκλωσης».
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Σ. Φάμελλος επεσήμανε ότι πρέπει να διαμορφωθεί μία ισχυρή πολιτική και κοινωνική συμμαχία ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει θέση στην ευρωπαϊκή κανονικότητα της κυκλικής οικονομίας. Μία συμμαχία που δεν θα στοχεύει μονοδιάστατα σε έργα, αλλά στην ολοκληρωμένη διαχείριση, με τους πολίτες, την αυτοδίοικηση, τους κρατικούς φορείς και τον παραγωγικό τομέα.
Χρειάζονται τέλος χρηματοδοτήσεις, κίνητρα και οικονομικά εργαλεία για την αλλαγή τόσο του παραγωγικού μοντέλου, όσο και της καθημερινότητας μας, σε ένα πλαίσιο κοινωνικής συμφωνίας που οφείλουν να στηρίξουν όλοι, για να απαντήσουμε όλοι μαζί στα ερωτήματα που μας θέτουν τα νέα παιδιά. οφείλουν να στηρίξουν όλοι, για να απαντήσουμε όλοι μαζί στα ερωτήματα που μας θέτουν τα νέα παιδιά.
