Γιώργος Δάλλας: Quo Vadis Μεσολόγγι;

Διανύοντας τον τρίτο μήνα από την εγκατάσταση της νέας Δημοτικής Αρχής, θεωρώ ότι παρήλθε αρκετό διάστημα για να κάνουμε μια πρώτη πρόωρη εκτίμηση, αναλαμβάνοντας και το ρίσκο της πιθανής διάψευσης, για το που οδηγείται και βαδίζει το Μεσολόγγι.

Είναι γνωστό ότι στην προηγούμενη περίοδο είχα συμπαραταχθεί με τον πρώην Δήμαρχο Ν. Καραπάνο. Τόσο σε μένα , όσο και σε άλλους υποστηρικτές του , είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι πέρα από τα καθημερινά προβλήματα θα ασχοληθεί και με τα δομικά του προβλήματα, εκ των οποίων το κυριότερο είναι, ποια η θέση της Ιερής μας Πόλης στην σύγχρονη Ελλάδα και ποια θα είναι η πορεία της τα επόμενα πενήντα χρόνια. Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο πρώην Δήμαρχος είχε ιδέες και σχέδια, από τα οποία ένα τουλάχιστον το θεώρησε ως όχημα για την αναδημιουργία της πόλης. Δεν ήταν άλλο παρά από την επιλογή της υποψηφιότητας της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021, που παρουσιάστηκε επίσημα τέλη Οκτώβρη 2015. Η κίνηση αυτή, άσχετα αν δεν προκρίθηκε, γεννούσε υποχρεωτικά το ερώτημα τι είδους πόλη θα ήταν αυτή που θα υπηρετούσε τον σκοπό αυτό. Αναγκαστικά θα θέτονταν ζητήματα χωροταξικά, πολεοδομικά, κατασκευαστικά, υποδομών και λειτουργιών και άλλες πολλές παράμετροι. Δυστυχώς με την άδοξη υποψηφιότητα τελείωσε και ο παραπέρα προβληματισμός. Ενδεχομένως ο πρώην Δήμαρχος να επηρεάστηκε και σύρθηκε στην περιρρέουσα τότε συριζαίικη ατμόσφαιρα των μικροδιευθετήσεων και εκκαθαρίσεων των εκκρεμοτήτων του παρελθόντος, με την διαδικασία της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, μια διαδικασία που όπως αποδείχθηκε θέλγει και την νέα δημοτική αρχή που έσπευσε να επωφεληθεί από την πρώτη κακοκαιρία της θητείας της.

Αυτή η διάψευση των προσδοκιών μας, για μια ανασυγκρότηση και αναδημιουργία της πόλης, ήταν που έκανε πολλούς από τους πρώτους υποστηρικτές του να απέχουμε στην δεύτερη προσπάθεια.

Όμως και η νέα δημοτική αρχή που γεννήθηκε και ανδρώθηκε από το πνεύμα του αντικαραπανισμού, που ήταν και το διαβατήριο της επιτυχίας της, αφού συγκέντρωσε τόσο διαφορετικούς και ασύνδετους υποψηφίους, δεν μας έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα ένα όραμα για την πόλη , που να συνδέει όλα τα στελέχη και μέλη της, που να τα ενώνει να υπηρετήσουν ένα κοινό σκοπό. Δεν νομίζω ότι η επίλυση καθημερινών προβλημάτων, όπως η καθαριότητα, τα αδέσποτα, τα ρέματα, η ύδρευση, οι δρόμοι και άλλης μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας έργα και κατασκευές, είναι αυτό που καθορίζει το μέλλον της πόλης και του υπόλοιπου Δήμου φυσικά. Ήδη από τα πρώτα δημοσιεύματα, τις ιδέες και προτάσεις τους, την τακτική και πρακτική τους, δεν απέχουν και πολύ από την προηγούμενη δημοτική αρχή, ούτε μέχρι στιγμής έχουν παρουσιάσει το παραμικρό από την κακοδιαχείριση και σπατάλη και πιθανή παρατυπία ή παρανομία, που διατυμπάνιζαν προεκλογικά.

Κάθε δημότης και κάτοικος του Δήμου μας που έχει σκέψεις, ιδέες και προτάσεις για το μέλλον του τόπου μας , από αυτές που καθορίζουν την δομή, την οργάνωση και λειτουργία του σε βάθος χρόνου , έχει υποχρέωση να τις καταστήσει γνωστές, ώστε να μη μπορεί και κανείς να ισχυριστεί ότι δεν ειπώθηκαν και ποτέ. Επειδή από την επαγγελματική μου ιδιότητα ασχολήθηκα με ζωτικά προβλήματα, πολλά από τα οποία εκκρεμούσαν επί σειρά ετών, παράλληλα δε γνώρισα και το ιστορικό παρελθόν της, αποκτώντας πρόσβαση μέχρι και σε λεπτομέρειες υποθέσεων, συσσωρεύοντας γνώσεις για διάφορα ζητήματα. όσο ελάχιστα άτομα είχαν αυτή την δυνατότητα και έχοντας και την συνήθεια να εκθέτω πάντα την γνώμη μου, έστω και αν με έχει μοναδικό υποστηρικτή και σε τούτη την συγκυρία, επιθυμώ να εκθέσω τις απόψεις μου για την τρομακτική δυνατότητα αναδημιουργίας που έχει ο Δήμος μας.

Η πρώτη προϋπόθεση για την αναδημιουργία δεν είναι άλλη από την βαριά ιστορική κληρονομιά της. Αν έγινε γνωστό το Μεσολόγγι, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και παγκόσμια, έγινε για την δεύτερη πολιορκία του κατά την Ελληνική Επανάσταση, από τις Τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις , την ηρωική αντίσταση επί ένα χρόνο και την Έξοδο της Φρουράς και των Ελεύθερων Πολιορκημένων, που κατέληξε στη ιερή Θυσία τους. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω ο ίδιος. Προτιμώ να μεταφέρω.

Ειδικότερα από τα πολλά που έχουν γραφεί από τους πρωτουργούς και τους συμμεθέξαντες στην εθνική παλιγγενεσία, θεωρώ ότι αντιπροσωπεύει λιτά, συνοπτικά, με ακρίβεια και σαφήνεια, πληρότητα σε νόημα και ουσία, το παρακάτω απόσπασμα, από τα απομνημονεύματα του Δημητρίου Αινιάνος, Κεφ. Η πτώσις του Μεσολογγίου, σελ. 333, επιμέλειας Γ. Βαλέτα, εκδόσεις ΑΤΛΑΣ, Αθήνα 1962.

“Εν των λαμπροτέρων και ενδοξοτέρων έργων της Ελληνικής Επαναστάσεως υπήρξεν αναρριντήτως η γενναία αντίστασις του Μεσολογγίου και η ηρωική έξοδος των εν αυτώ γενναίων πολεμιστών. Το Μεσολόγγιον υπήρξεν το κέντρον, όπου κατέφυγον απ΄αρχής όλοι οι κάτοικοι της Δυτικής Ελλάδος αποκρούσαν δε ανδρείως τας εχθρικάς δυνάμεις κατέστη αιτία του να μη υποταχθή η Δυτική Ελλάς, μ΄ όλον πολλάκις κατεπλημμυρίσθη από εχθρικά στρατεύματα. Ουχ ήττον δε, δια της γενναίας αυτού αντιστάσεως εις τας αλλεπαλλήλους εχθρικάς κατ΄ αυτού εκστρατείας κατέστη προπύργιον της Πελοποννήσου και κατά συνέπειαν όλης της Ελλάδος.

Το Μεσολόγγιον και εν όσω υπήρξεν ελεύθερον , εχρημάτισε ως προμαχών της Ελλάδος , αλλά και πεσόν εις τας χείρας των εχθρών , εγένετο αιτία της σωτηρίας και της ελευθερίας αυτής. Η γενναία αντίστασις της ηρωικής αυτού φρουράς, η υπέρ άνθρωπον καρτερία εις όλας τα ελλείψεις, εις όλας τας ανάγκας, εις τους δεινοτέρους κινδύνους και τέλος η ηρωική απόφασις της εξόδου ανά μέσον δύο των τρομεροτάτων στρατοπέδων, απόφασις ήτις αποδείκνυεν το ασυμβίβαστον πλέον των δύο διαμαχομένων μερών και την προτίμησισν του θανάτου από την παντός είδους υποταγήν, όλα ταύτα, λέγω, εκίνησαν επί τοσούτον την συμπάθειαν των Ευρωπαικών Λαών και διήγειραν τοσαύτας συμπαθητικάς υπέρ της Ελλάδος φωνάς, ώστε και αι πλέον εχθρικώς κατά της Ελλάδος διακείμεναι κυβερνήσεις ηναγκάσθησαν να πεισθώσιν ότι η Ελλάς ή πρέπει να μείνει ελευθέρα ή πρέπει να καταστραφεί ολοτελώς. Εκ τούτου δε αι τρεις μεγάλαι δυνάμεις εθεώρησαν αναγκαίαν την δι΄ έργου επέμβασιν μεταξύ των διαμαχομένων μερών και επέφερον ούτω την σωτηρίαν και ανεξαρτησίαν της Ελλάδος.

Η ηρωική αντίστασις του Μεσολογγίου και η τρομερά απόφασις της εξόδου δύναται να θεωρηθή ως πράξις αποφασιστική, εξ εκείνων , αίτινες επιφέρουσιν την λύσιν των πολέμων και αποφασίζουσι την τύχη των εθνών. Ενώ η πτώσις του Μεσολογγίου έπρεπε να επιφέρει την πτώσιν όλης της Ελλάδος [και έμελλε να την επιφέρει αφεύκτως , διότι ουδαμού ίσως πλέον δεν ήθελε απαντήσει ανυπέρβλητον αντίκρουσιν ο εχθρός], εξ εναντίας η πτώσις του Μεσολογγίου υπήρξεν η ανάστασις της Ελλάδος.”

Αν λοιπόν ισχύουν τα παραπάνω, το μέσον που πέτυχε την σωτηρία και ανεξαρτησία της Ελλάδας, πέρα από τον ηρωισμό και το φρόνημα των Μεσολογγιτών και των υπερασπιστών του, Δυτικοελλαδίτων, δεν υπήρξε άλλο παρά το τείχος του Μεσολογγίου, πάνω στο οποίο συντρίφτηκαν όλες οι προσπάθειες και επιθέσεις των εχθρών.

 Και όπως μια εκκλησία θεωρείται Ιερά, από το αγιασθέν Ιερόν Βήμα αυτής, έτσι πιστεύω, πως δεν είναι δυνατόν να θεωρείται Ιερά Πόλη το Μεσολόγγι χωρίς τα ποτισμένα και αγιασθέντα με τα αίματα των υπερασπιστών, ιερά τείχη του. Το γεγονός ότι έχει παραμείνει ένα μικρό τμήμα αυτού άθικτο, δεν μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να αναδημιουργήσουμε και τα υπόλοιπα καταστραφέντα τμήματα και να τα παραδώσουμε στο διηνεκές σε όλη την ανθρωπότητα.

Ούτε θα υπάρξει άλλη ευκαιρία στο μέλλον , εκτός από αυτή , τη λαμπρή επέτειο των διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης. Και ο σκοπός δεν είναι μόνο υλικός, απλώς να ανακατασκευαστεί και να ανασχηματιστεί η ύλη, αλλά και πνευματικός, με την έννοια της δημιουργίας του Φορέα , αυτό που οραματίστηκαν και παλαιότερα εξέχουσες προσωπικότητες , Το Διεθνές Ίδρυμα Ελευθερίας, το οποίο εκτός των άλλων θα συγκεντρώσει και κάθε πνευματικό δημιούργημα που γεννήθηκε οποτεδήποτε και οπουδήποτε, με αφορμή την Πολιορκία, Αντίσταση, Έξοδο και Θυσία του Μεσολογγίου. Συνδυασμένο λοιπόν με την προικοδότηση του παγκόσμιου πνευματικού έργου στο Διεθνές Ίδρυμα Ελευθερίας της Ιεράς Πόλης του Μεσολογγίου, το ανακατασκευασμένο τείχος με τους προμαχώνες, με τα κανόνια και την τάφρο του , θα αποτελεί πανανθρώπινο τύμβο προσκυνήματος και αναζωογόνησης της αγάπης και προσήλωσης στην Ελευθερία, που απαιτεί αγώνες και θυσίες για την διατήρησή της.

Στο ισόγειο της δημοτικής Πινακοθήκης, στην πλατεία Μπότσαρη, υπάρχουν αναρτημένοι πίνακες που δείχνουν πως ήταν το τείχος, οι προμαχώνες και η αμυντική τάφρος του Μεσολογγίου. Οφείλουν όλοι οι δημότες και κάτοικοι να τους δουν και να σχηματίσουν στο μυαλό τους την νέα μορφή της πόλης , όταν ανακατασκευαστούν. Και αν η μορφή αυτή τους είναι αρνητική , ας μείνουν με τα υπολείμματα και τα καταπατημένα του τμήματα. Αν τους ελκύει έστω και λίγο και αν αγγίζει την ψυχή τους η ανακατασκευή του σε όλη την ιστορική του θέση, ας ενώσουν και αυτοί την θέληση και την φωνή τους για να γίνει η αναγέννησή του. Τότε και οι δημοτικοί μας άρχοντες δεν έχουν άλλη υποχρέωση παρά να ακούσουν την θέληση του λαού και να κάνουν το χρέος τους. Το ίδιο χρέος θα έχουν και οι βουλευτές και όλοι γενικά οι αξιωματούχοι.

Αυτή η υλική και πνευματική αναγέννηση, η οποία πιθανότατα να συμπέσει με την εξέλιξη του μεγαλεπήβολου έργου στις εκβολές Αχελώου, στην νήσο Οξυά, από τον Εμίρη του Κατάρ, όπως διάβασα πρόσφατα σε οικονομικό σάιτ, που στόχο έχει την κατασκευή υποδομών για την επίσκεψη και διαμονή προσώπων της διανόησης , αναγνωρισμένης παγκόσμιας εμβέλειας , θα δημιουργήσει ένα παγκόσμιο ρεύμα ενδιαφέροντος για την πόλη και τον Δήμο μας . Αποκλείεται τα πρόσωπα αυτά, που η αξία τους έγκειται στην ελεύθερη και αυτόνομη σκέψη να μη θελήσουν να προσέλθουν , να προσκυνήσουν τα ματωμένα αυτά χώματα και να μη καταστήσουν κοινωνούς τους θαυμαστές και αναγνώστες τους.

 Οποιαδήποτε λοιπόν ζητήματα μας απασχολούν σαν καίρια και σημαντικά , είναι απολύτως βέβαιο ότι θα χάσουν την σημασία τους μπροστά στις νέες απαιτήσεις χωροταξικές , πολεοδομικές , κατασκευαστικές και οικονομικής λειτουργίας , που θα είναι απολύτως αναγκαίες για την εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού.

Δεν είναι του παρόντος να υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες. Εκείνο που έχει σημασία είναι να μην εγκλωβιστούμε στην επιχειρούμενη ελάχιστη σημασία και ανιστόρητη εξίσωση τύπου Καλάβρυτα –Μεσολόγγι, με αφορμή την οργάνωση των γιορτών της Παλιγγενεσίας. Το Μεσολόγγι από μόνο του είναι αυτόνομο μέγεθος και ποιότητα , μη συγκρινόμενο με καμία άλλη πτυχή του Αγώνα. Υπάρχουν πολλές ηρωικές σελίδες, το Μεσολόγγι όμως αποτελεί από μόνο του βιβλίο.

Δεν μπορώ να γνωρίζω την ψυχοσύνθεση , ούτε του Δημάρχου Κώστα Λύρου, ούτε των δημοτικών συμβούλων, όλων των παρατάξεων, για μένα όμως, ελπίζω και για πολλούς άλλους , δεν θα αποτελούσε καλύτερη παρακαταθήκη στην μνήμη, από την συμμετοχή μου στο σώμα , που θα είχε την τιμή λήψης της απόφασης, για την αναδημιουργία του ιερού τείχους στην ιστορική του θέση.

Λόγω της μακρηγορίας για το θέμα αυτό, θα επανέλθω με επόμενο άρθρο για τους υπόλοιπους και συναφείς στρατηγικούς στόχους για την αναγέννηση του Δήμου μας, σε όλη του την έκταση.

Συνεχίζοντας την έκθεση των απόψεών μας για τους υπόλοιπους στρατηγικούς στόχους του Δήμου μας , είναι αναγκαίο να κάνω μια συντομότατη αναδρομή στο παρελθόν και να επισημάνω τις δυσκολίες που επεφύλασσαν σε τούτον τον τόπο από την επομένη της ίδρυσης του Νεοελληνικού Κράτους.

Πρώτος ο Καποδίστριας διέταξε την συλλογή των λειψάνων των γενναίων υπερασπιστών και την ανέγερση μνημείου, όπου θα αποδίδονται κάθε χρόνο οι προσήκουσες τιμές. Όπως μας παρέδωσε στο πόνημά του ο στρατηγός Νικόλαος Δημ. Μακρής, τίποτα από αυτά δεν έγινε και συμπληρώνει πως κατά το 1837: “<…Κυβέρνησις και επιτόπιαι αρχαί πολυειδώς και ποικιλοτρόπως εξεβιάσθησαν, υπό των τότε επιζώντων, έτι μεγανύμων προμάχων του Μεσολογγίου, εντοπίων τε και παρεπιδημούντων…. Την κατασκευήν του υπάρχοντος Ηρώου“. Το 1833 όταν έγινε η διαίρεση του κράτους σε νομούς , στον νομό Ακαρνανίας και Αιτωλίας πρωτεύουσα ορίστηκε το Βραχώρι, μια ασήμαντη τότε πολίχνη. Και πάλι με διαμαρτυρίες και παραστάσεις ύστερα από λίγο καιρό έγινε η διόρθωση και αλλαγή, με τον ορισμό του Μεσολογγίου. Κατά την εκπόνηση και έγκριση του πρώτου σχεδίου πόλης το 1847 προβλέφθηκε με απαλλοτρίωση ικανή έκταση για την διατήρηση του νοτιοανατολικού τμήματος του τείχους. Με το επόμενο του 1864 προβλέφθηκε και η επέκταση στα νότια πε την προσθήκη επιθαλάσσιων οικοπέδων. Αργότερα με βασιλικό διάταγμα του 1878 η περιοχή 356 βασιλικών στρεμμάτων ανατολικά του τείχους, δηλαδή σήμερα τα Ταμπακαριά και το Αρμυράκι εξαιρέθηκε της οποιασδήποτε διανομής και θα παρέμεναν στη μελλοντική διάθεση της πόλης. Δυστυχώς λίγα χρόνια αργότερα όλο το νοτιοανατολικό τείχος με την θρυλική Λουνέττα, θα θυσιάζονταν στον σιδηρόδρομο της Βορειοδυτικής Ελλάδας, για να μείνει τελικά ως αντίδωρο το Τρικούπειο. Την ίδια εποχή , το 1884 περίπου , ολοκληρώθηκε η περιμετρική της σημερινής Κύπρου και ως το 1890 και η επιθαλάσσια οδός για την Τουρλίδα. Το 1923 ιδρύθηκε το Ταμείο εξυγιάνσεως Μεσολογγίου , που το έτος 1939 συγχωνεύτηκε με το Λιμενικό Ταμείο σε ενιαίο Νομικό Πρόσωπο. Στο τέλος της δεκαετίας 1920-1930 είχε προγραμματιστεί η διανομή οικοπέδων στην Τουρλίδα για την τουριστική ανάπτυξη της πόλης , που ματαιώθηκε λόγω της κατασκευής του διαύλου , του νέου Λιμένα Μεσολογγίου κοντά στο νησάκι του Ανεμόμυλου, που ολοκληρώθηκε μέχρι το 1939, τότε που επεκτάθηκε και το σχέδιο πόλης προς την περιοχή βόρεια του λιμανιού, που προέκυψε από τις επιχωματώσεις . Τότε περίπου επεκτάθηκε η σιδηροδρομική γραμμή και προς την πλατεία Μπότσαρη και κατά μήκος της περιμετρικής Κύπρου προς το λιμάνι. Ορίζοντας έτσι κατά κάποιο τρόπο το μέτωπο της πόλης στην θάλασσα. Αυτόν τον χαρακτήρα της προσπάθησε να διατηρήσει το Λιμενικό και Εξυγειαντικό Ταμείο χαράσσοντας την οριογραμμή Χερσαίας Ζώνης Λιμένα , ειδικότερα από το σημείο βορειοανατολικά του δεύτερου δημοτικού σχολείου , εφαπτόμενο περίπου στην εξωτερική γραμμή του σχεδίου πόλης , περικυκλώνοντας από ανατολικά , νότια, δυτικά, φθάνοντας βόρεια πίσω από το Μητροπολιτικό Μέγαρο και κλείνοντας περίπου στα χαλάσματα του κολυμβητηρίου, κατά το έτος 1958, που δυστυχώς δεν έγινε αποδεκτή, περιοριζόμενη κατά το 1964, νότια στην περιοχή του λιμανιού, εκεί περίπου που κατά ένα τμήμα είναι και σήμερα.

Την δεκαετία του 1960-1970 το Μεσολόγγι έγινε το επίκεντρο επιχειρηματικού ενδιαφέροντος για την κατασκευή μεγάλου εργοστασίου που θα βασίζονταν στην ευρεία αλυκοποίηση της λιμνοθάλασσας.

Το 1964 το κυβερνητικό συμβούλιο αποφάσισε την πραγματοποίηση της επένδυσης και για να καταλαγιάσει τις τοπικές αντιδράσεις δέχθηκε ένα μεγάλο τμήμα να περιοριστεί για αποκλειστική χρήση του Δήμου, Το τμήμα αυτό ξεκινά από την περιοχή του ΚΤΕΟ, κατευθυνόμενο νότια, περικλείοντας το λιμάνι, συνεχίζει και κλείνει λίγο πιο ανατολικά από την περιοχή της ΜΟΤΙΒΟ. Για να ξεκινήσει η επένδυση εκδόθηκε εκτός των άλλων και ο ΑΝ 522/1968, που επέτρεπε για πρώτη φορά , την μεταβίβαση θάλασσας μετά του παρακείμενου αιγιαλού και παραλίας στην εταιρεία ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΑΕ.

Έτσι ξεκίνησαν τα έργα με την γνωστή κατάληξη, όμως ο Δήμος δεν διεκδίκησε και αυτός την μεταβίβαση του αντίστοιχου τμήματος που είχε μείνει εκτός της επιχειρηματικής εκμετάλλευσης. Ίσως η χρονική σύμπτωση της επταετίας να μη προσφερόταν για τέτοιους αγώνες. Αντίθετα αρκέστηκε και αποδέχτηκε την επιχωμάτωση των λεγόμενων ανατολικών και δυτικών αλιπέδων. Μεταπολιτευτικά μάλιστα επεδίωξε την μεταβίβασή τους στο Δήμο , καθώς και του νησιού Τουρλίδας, κάτι που είχε υποσχεθεί κατά το 1983 ο Ανδρέας Παπανδρέου, στην ιστορική του επίσκεψη και συμμετοχή στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Δυστυχώς και αυτή η υπόσχεση πετάχτηκε στα σκουπίδια για να μπορέσει να αποκτήσει παραθαλάσσια οικόπεδα και κατοικίες η μεταπολιτευτική τοπική νομενκλατούρα, με όχημα τους άστεγους ψαράδες της λιμνοθάλασσας και λοιπούς αναξιοπαθούντες.

Για όσους ζούσαν την εποχή πριν την επιχωμάτωση , θα θυμούνται πως δημοτικά λουτρά είχαν οι Μεσολογγίτες στο Καλιαντέρι και στο Αραπογυάλι. Μετά τους έμεινε το λιμάνι, η Αγιά Τριάδα και η Τουρλίδα. Έχει δηλαδή σήμερα ο Μεσολογγίτης στα ανατολικά και δυτικά αλίπεδα την θάλασσα μπροστά του , όμως δεν μπορεί να την απολαύσει.

Αυτή η παλιά εκκρεμότητα είναι η δεύτερη στρατηγική ευκαιρία της πόλης. Η μεταβίβαση της θαλάσσιας και χερσαίας έκτασης που ορίστηκε, τότε το 1964, στον Δήμο, με το γράμμα και πνεύμα του ίδιου νόμου, που μεταβίβασε το άλλο τμήμα, όπως κιόλας οριστικοποιήθηκε με την παρόμοια νομοθέτηση του Ν.1822/1988, που περιήλθαν οριστικά στις Ελληνικές Αλυκές ΑΕ.

Αυτή η έκταση έχει την ίδια αντίστοιχη αξία και προοπτική που έχει το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού, που πολλοί την θεωρούν ως την ατμομηχανή της μεταμνημονιακής μεταμόρφωσης της χώρας. Έτσι ακριβώς μπορεί να λειτουργήσει και τούτη. Μια χωροταξική, πολεοδομική και αρχιτεκτονική ανασχεδίαση, σε συνδυασμό και με την αναδημιουργία του ιστορικού τείχους , θα προκαλέσει μια εκρηκτική οικονομική καταιγίδα ανάπτυξης, που δεν μπορούμε να φανταστούμε το μέγεθος και τα όριά της.

Δυστυχώς δεν έχω την τεχνική ικανότητα να δουλέψω σε ένα πρόγραμμα μετατροπής ενός ορθοφωτοχάρτη, για να δώσω μερικά δείγματα της μορφής που μπορούν να λάβουν τμήματα αυτής της έκτασης και η απόπειρα να την περιγράψω με λέξεις μπορεί να οδηγήσει στα αντίθετα αποτελέσματα. Θα περιοριστώ μόνο να πω για την Πλώσταινα πως μπορεί να μεταμορφωθεί σε μια τεράστια θαλάσσια πισίνα και την σημερινή περιμετρική της με βάθος είκοσι μέτρων περίπου προς την θάλασσα, μια αμμουδερή παραλία εφάμιλλης της παραλίας του Λούρου , με χιλιάδες κολυμβητές την πιο ζεστή μέρα του Αυγούστου. Κάτι αντίστοιχο και για την περιμετρική της Κλείσοβας. Ούτε μπορεί να υπάρχει πρόβλημα από την πλευρά των Αλυκών, γιατί οι τεχνικές λύσεις σήμερα είναι αφάνταστες και κατασκευαστικά εφικτές. Και είναι από τις περιπτώσεις που μπορούν να ευοδωθούν χωρίς να χρειαστεί ο Δήμος να διαθέσει ούτε ένα ευρώ. Κάτι αντίστοιχο με τον οικοπεδούχο και τα διαμερίσματα που έπαιρνε σε αντάλλαγμα. Καμιά άλλη ιδέα και πρόταση δεν θέλω να μειώσω για το μέλλον αυτού του τόπου. Ούτε και θα ήμουν σε θέση να τις σκεφτώ και να τις προτείνω , αν δεν είχα την τύχη να υπηρετήσω στην Κτηματική Υπηρεσία και στην πρόσβαση στο πολύτιμο αρχείο της.

Πολλοί, και καλά κάνουν, έχουν στο μυαλό τους μια σειρά άλλες περιοχές για ανάλογη τουριστική ανάπτυξη. Μακάρι να σκεφτούν και πως θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τις σχεδόν απαγορευτικές διατάξεις και περιορισμούς , ως περιοχές προστατευόμενες από την συνθήκη RAMSAR. Αντίθετα η προτεινόμενη περιοχή ως γειτνιάζουσα συνεχόμενα στην αστική οικιστική περιοχή είναι απείρως ευκολότερη η τακτοποίησή της νομοτεχνικά. Εξ άλλου το γεγονός ότι δεν μπορεί να ανατραπεί η συνθήκη RAMSAR και οι υφιστάμενες απαγορευτικές περιβαλλοντολογικές διατάξεις , δίνουν ένα όπλο διαπραγμάτευσης στην απόκτηση της ως άνω διεκδικούμενης έκτασης. Είναι το λελογισμένο μικρό αντάλλαγμα στους κατοίκους του Δήμου, για την δέσμευση της τεράστιας προστατευόμενης περιοχής.

Εάν υιοθετεί και επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος , εκτιμώ ότι η σημερινή δημοτική αρχή θα παραμείνει στη συλλογική μνήμη , ανάλογα όπως έμεινε και το επιφανές τέκνο του Μεσολογγίου , ο Χαρίλαος Τρικούπης. Θα είναι κάτι αντίστοιχο με την χρονολόγηση. Δηλαδή θα λένε προ εποχής Δημάρχου Λύρου και μετά εποχής Δημάρχου Λύρου.

Δεν χρειάζεται να επεκταθώ περισσότερο για το Μεσολόγγι. Διότι αν επιτευχθεί το μείζον, μικρή σημαία έχει το έλασσον.

Ας συνεχίσουμε και με τις δυο άλλες εξ ίσου σημαντικές περιοχές του Δήμου μας. Το Αιτωλικό και το Νεοχώρι-Κατοχή.

Εκείνο που επίσης μπορούμε να παρατηρήσουμε στην ιστορία του Αιτωλικού για να διδαχτούμε για το μέλλον, είναι πως ήταν συνδεδεμένο με την ναυτιλία και τα πλεούμενα. Είχε σημαντικούς εμπόρους πλοιοκτήτες στο καταφύγιο αυτό, που του έδωσε την αίγλη και την ανάπτυξη. Εκτιμώ πως αν δεν είχαν γίνει τα γεφύρια και είχε βρεθεί άλλος τρόπος επικοινωνίας της Παραχελωίτιδας με το Μεσολόγγι και το Αγρίνιο, ίσως το Αιτωλικό να είχε παραμείνει μια δυναμική και ανθούσα νησιώτικη πολιτεία, με την δική της ξεχωριστή ταυτότητα και οικονομία. Τα γεφύρια μπορεί να ένωσαν , έφεραν όμως στεριανούς και αγρότες , που αλλοίωσαν τον χαρακτήρα του. Εάν λοιπόν επανέλθει ο παλιός χαρακτήρας , ίσως ξανανοίξει τα πανιά του, σχίζοντας με ταχύτητα τον αέρα προς το μέλλον. Ο πιο εύκολος λοιπόν τρόπος είναι να ξαναέλθουν τα πλεούμενα στο Αιτωλικό. Κα ο πιο εύκολος δρόμος είναι ο παλιός δίαυλος, δηλαδή πίσω από το λιμάνι του Μεσολογγίου, προς το Αιτωλικό με προσέγγιση και πρόσδεση στην νοτιοανατολική πλευρά. Και οι αυλέμονες είναι εξ ίσου καλοί, νομίζω όμως τον δίαυλο πιο εφικτό. Η πρόσδεση εκεί που ήταν η παλιά ντογάνα, δηλαδή το Τελωνείο του Αιτωλικού, γιατί είχε και τέτοια προσοδοφόρα υπηρεσία στο απώτερο παρελθόν, ίσως είναι περισσότερο δύσκολη. Εδώ πρέπει να εξάρω την αγωνιστική προσπάθεια επί επταετίας των Αιτωλικιωτών που κατάφεραν να αφήσουν έστω και μια μικρή λωρίδα για να φέρνουν τις ψαρόβαρκες στην παλιά ντογάνα

Θα είναι όμως μισή η ωφέλεια αν δεν επιτευχθεί και η συνέχιση του διάπλου μέχρι τα Σταμνά. Άρα είναι αναγκαίο να αρθεί έστω και κατά ένα μέρος το φράγμα των ανατολικών γεφυριών και να κατασκευαστεί μια ψηλή γέφυρα που θα επιτρέπει την διέλευση των σκαφών. Μόνο όταν γεμίσει κατάρτια το βόρειο τμήμα της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού, ίσως και μια μαρίνα ακόμα εκεί, θα αλλάξει και η πορεία της πόλης στο μέλλον. Φυσικά και το δημόσιο αλίπεδο στην δυτική προέκταση μπορεί να συνδυαστεί με ανάλογες υποδομές στην απορρόφηση ενός μέρους των τουριστών με τα σκάφη.

Και πάμε και στο τελευταίο κομμάτι του Νεοχωρίου – Κατοχής. Τα αναφέρω και τα δυο μαζί, γιατί είναι σαν τα δίδυμα αδέλφια. Η εγγύτητα και η αμεσότητα των δυο συγκροτημάτων, καθώς και ο ισοδύναμος περίπου πληθυσμός τα υποχρεώνει να λειτουργήσουν μαζί . Εξάλλου έχει το καθένα από μια όχθη του ποταμού Αχελώου και η γέφυρα ενώνει και τις δυο πλευρές. Έτσι πρέπει να ενώσουν και τις προσπάθειες στο μέλλον. Επίσης τόσο ο Λούρος, όσο και το Διώνι έχουν κοινά προβλήματα και κοινές λύσεις.

Πρώτο ζήτημα και για τα δύο είναι η τύχη της επένδυσης στην Οξυά από τον εμίρη του Κατάρ. Όπως έγραψα και στην αρχή του άρθρου μου, πριν δυο μήνες περίπου διάβασα στο οικονομικό σάιτ Κάπιταλ, ότι είναι αποφασισμένοι να πραγματοποιήσουν την επένδυση, που όπως προανέφερα αλλού, στόχο έχει την κατασκευή υποδομών για την επίσκεψη και διαμονή προσώπων της διανόησης και της επιστήμης , αναγνωρισμένης παγκόσμιας εμβέλειας . Δεν θα πρόκειται για ευκαιριακή λειτουργία, αλλά για ένα σταθερό πρόγραμμα ανανεούμενων επισκέψεων και διαμονών. Μονίμως θα βρίσκονται εκατοντάδες άτομα επί της νήσου, μαζί με το αναγκαίο προσωπικό. Είναι βέβαιο ότι αυτά τα άτομα θα επισκέπτονται και τις περιοχές του Δήμου μας. Είναι αναγκαίο λοιπόν να υπάρχουν μόνιμες υποδομές και στην περιοχή μας, στην δεξιά πλευρά του Αχελώου, εκεί που στο παρελθόν υπήρχαν οι εγκαταστάσεις του ΙΧΘΥΚΑ. Στο παρελθόν οι παρακείμενες εκτάσεις της δεξιά όχθης του ποταμού είχαν αποτελέσει αντικείμενο διεκδίκησης μεταξύ της τότε Κοινότητας Νεοχωρίου και του Ελληνικού Δημοσίου, διαφορά που κατέληξε στα δικαστήρια και λύθηκε με συμβιβασμό και κατάργηση της δίκης, δεχόμενη ότι ένα μεγάλο μέρος ανήκε στην Κοινότητα. Είχα ενημερώσει και την προηγούμενη δημοτική αρχή για την εκκρεμότητα της τακτοποίησης αυτής ενόψει και της εκκαθάρισης και λύσης του ΙΧΘΥΚΑ, αλλά και της επικείμενης λήξης οριστικοποίησης των κτηματολογικών εγγραφών. Αν θυμάμαι καλά η παραθαλάσσια λωρίδα, που κατά την δικαστική απόφαση ανήκε στην Κοινότητα, είχε έκταση εκατόν τριάντα στρέμματα περίπου. Και αυτή η έκταση πρέπει να εξεταστεί με την προσφορότερη αξιοποίησή της πέρα και έξω από οποιαδήποτε αξιοποίηση του παρακείμενου ιχθυοτροφείου ΣΥΚΙΑ. Δηλαδή με λίγα λόγια μπορεί να αποτελέσει την είσοδο στην περιοχή της Παραχελωίτιδας. Μην ξεχνάμε ότι στο παρελθόν αποτελούσε το αγκυροβόλιο ανεφοδιασμού των διαπλεόντων σκαφών στο Ιόνιο Πέλαγος, αυτού του Κουρτσολάρη, όπως το αναφέρουν οι πορτολάνοι. Παράλληλα και ο Αχελώος μπορεί να αποτελέσει τον ποτάμιο δρόμο για την είσοδο σκαφών σε πρώτη φάση μέχρι την γέφυρα Κατοχής και Νεοχωρίου. Επιπλέον η αναγκαία εκβάθυνση του ποταμού και διευθέτηση της όχθης μπορεί να γίνει αδαπάνως , με την έννοια της εκμετάλλευσης των αδρανών υλικών άμμου, αμμοκροκάλας και λοιπών. Εκατομμύρια κυβικά μέτρα αρίστης ποιότητας μπορούν να κατακλύσουν την Ελληνική και Διεθνή αγορά, εξασφαλίζοντας την αξιοπλοΐα του ποταμού, χωρίς κόστος από την πλευρά του Δήμου, ενδεχομένως και με έσοδα.

Το επόμενο σημαντικό ζήτημα είναι το ξεκαθάρισμα της νησίδας του Λούρου. Αν και συμπεριλαμβάνεται στην συνθήκη RAMSAR και μάλιστα στο μεγαλύτερο μέρος σε καθεστώς απολύτου προστασίας, παράλληλα έχει και το πλεονέκτημα να έχει σε ισχύ σχέδιο πόλης από το 1973, το οποίο δεν νομίζω να έχει ανακληθεί. Όταν είχα κατηγορηθεί το 2008, ως Προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας, για πλημμελή άσκηση καθηκόντων σε σχέση με την προστασία της λουρονησίδας, από τις καταπατήσεις και τα καλοκαιρινά καταστήματα, ήταν το επικληθέν στοιχείο από την πλευρά μου, που είχε φέρει σε δύσκολη θέση τους επιθεωρητές περιβάλλοντος. Δηλαδή πως μια περιοχή με σχέδιο πόλης είναι ταυτόχρονα και προστατευόμενη περιοχή. Είναι κάτι με το οποίο δεν ασχολήθηκε επισταμένως καμιά δημοτική αρχή. Ιδού το πρώτο ξεκαθάρισμα για τον Λούρο. Επίσης αν και διεκδικήθηκε δικαστικά ως κοινοτική ιδιοκτησία από την τότε Κοινότητα Νεοχωρίου, πρωτόδικα ηττήθηκε, χωρίς όμως να επιχειρήσει να την εφεσιβάλλει ή να αναθεωρήσει το αποτέλεσμα , μετά από συγκέντρωση νέων θετικών αποδεικτικών στοιχείων, διότι η υπεράσπιση της υπόθεσης έγινε πρόχειρα και ατελέσφορα. Και αυτή η εκκρεμότητα πρέπει να κλείσει , ώστε να είναι ξεκάθαρη η δημοτική αρχή αν μπορεί ή όχι να αξιοποιήσει τον Λούρο με κάτι περισσότερο από την ανάπτυξη ομπρελοκαθισμάτων. Το ίδιο πρέπει να συμβεί και με την αντίστοιχη περιοχή στο Διώνη. Σε κάθε περίπτωση όμως μπορεί να επιχειρηθεί η τροποποίηση των όρων προστασίας , με δράσεις χαμηλής όχλησης και αειφορίας.

Ανακεφαλαιώνοντας μετά την συνοπτική , για λόγους οικονομίας, παρουσίαση των βασικών στρατηγικών στόχων, που έχει δυνατότητα να υπηρετήσει και επιτύχει η νέα δημοτική αρχή, καθορίζοντας και το μέλλον του Δήμου μας αν δηλαδή θα ξεφύγει από τα βάρη του παρελθόντος, που τον καθήλωσαν με τον κρατικό παρεμβατισμό και προστατευτισμό, στην μικρή επαρχιακή πόλη, που ένα ΤΕΙ ή Πανεπιστημιακή Σχολή, της είναι και πολύ, να ανοίξει τα πανιά της και να πλεύσει με ούριο άνεμο στην νέα μεταμνημονιακή εποχή της δημιουργίας, της ανάπτυξης, της παραγωγής πλούτου και πολιτισμού, όχι μόνο τοπικής, αλλά διεθνούς εμβέλειας. Είναι βέβαιο ότι και τα μέλη της δημοτικής αρχής ούτε γνώριζαν, αλλά ούτε και μπορούσαν να φανταστούν την κληρονομιά, το βάθος και την πολυπλοκότητα των ζητημάτων που καλούνται να αντιμετωπίσουν, ούτε όμως και οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου κατά την δεύτερη Πολιορκία γνώριζαν ή μπορούσαν να φανταστούν τι θα επακολουθήσει.

Οι δεύτεροι πέρασαν στην Ιστορία για εκείνη την απόφαση, που υπηρέτησαν μέχρι το τέλος. Εκείθε με τους αδερφούς, εδώθε με τον Χάρο.

Στην απόλυτη προαίρεσή τους είναι αν θα μείνουν και αυτοί στην Ιστορία ή στην λησμονιά.

 

Εφημερίδα ΑΙΧΜΗ – aixmi-news.gr