«Η ιστορία του Παναιτωλικού μας, 5ο Μέρος» του Βασίλη Σταρακά

Από τον Βασίλη Σταρακά, Παλαίμαχο Ποδοσφαιριστή του Παναιτωλικού.

Για όσους έχουν παρακολουθήσει σε συνέχειες τις τέσσερις προηγούμενες δημοσιεύσεις μου με θέμα «Η ιστορία του Παναιτωλικού» γνωρίζουν με λεπτομέρειες την πορεία και τις δραστηριότητες του συλλόγου μας από την ίδρυσή του – 9/3/1926 – έως και την ποδοσφαιρική σαιζόν 1952 – 53, όπου έκλεινε το τέταρτο μέρος. Και τα τέσσερα αυτά κείμενα συνοδεύονται με το ανάλογο πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής εκείνης ώστε οι φίλαθλοί μας να έχουν και μια εικόνα διαφόρων προσώπων που υπηρέτησαν το σωματείο μας εκείνες τις περιόδους (παράγοντες, ποδοσφαιριστές, προπονητές, αθλητές στίβου, φίλαθλοι, δωρητές, φροντιστές κλπ.).

Συνεχίζω την πλούσια «ιστορία του Παναιτωλικού» από τη σαιζόν 1953-54 εκεί που σταμάτησε το τέταρτο μέρος και την χαρακτηρίζω πλούσια γιατί ο Παναιτωλικός σαν ένα από τα πιο παλιά και ιστορικά Ελληνικά σωματεία με τις πολύ πλούσιες δράσεις του προσέφερε στην κοινωνία του Αγρινίου και της περιοχής ανεκτίμητες υπηρεσίες, κάτι που συνεχίζει μέχρι και σήμερα, ένα αιώνα περίπου συνεχούς προσφοράς.

Τη σαιζόν 1953 – 54 η ΕΠΟ αποφάσισε ότι για τον τίτλο του πρωταθλητή Ελλάδος, τον οποίο ονόμασε πανελλήνιο ή εθνικό, δεν θα τον διεκδικούσαν μόνο οι τρείς πρωταθλήτριες ομάδες των τριών ομίλων των μεγάλων αστικών κέντρων – Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη – όπως συνέβαινε μέχρι τότε, αλλά θα προσθέτονταν άλλες τρείς ομάδες. Η μία θα ήταν ο δευτεραθλητής Αθηνών και δύο ακόμη επαρχιακές ομάδες, ένας όμιλος δηλαδή από έξι (6) ομάδες.

Για τις δύο επαρχιακές ομάδες η ΕΠΟ χώρισε την Ελλάδα σε δύο ποδοσφαιρικές ζώνες και δημιούργησε δύο ομίλους – Βόρειο και Νότιο – με την ονομασία περιφερειακό πρωτάθλημα. Οι δύο πρωταθλητές των ομίλων θα συμπλήρωναν όπως είπαμε τις άλλες τέσσερις ομάδες των μεγάλων αστικών κέντρων οι οποίες ήταν ιδρύτριες της ΕΠΟ.

Την ευθύνη για τη διεξαγωγή αυτού του περιφερειακού πρωταθλήματος η ΕΠΟ ανέθεσε για μεν το Νότιο όμιλο στην ΕΠΣ Πατρών και για τον Βόρειο στην ΕΠΣ Μακεδονίας. Η Αιτωλοακαρνανία – Αχαΐα – Κορινθία – Ηλεία – Εύβοια – Βοιωτία – Ιόνιοι νήσοι – Αιγιαλεία και κάποιοι άλλοι νομοί ήταν στο Νότιο όμιλο. Όπως ήταν φυσικό δημιουργήθηκαν αρκετοί υποόμιλοι. Ένας μαραθώνιος συνεχόμενων μπαράζ για τις ομάδες που μέχρι τέλους διεκδικούσαν την είσοδό τους στο Πανελλήνιο.

Ο Παναιτωλικός, τη σαιζόν αυτή 1953-54 με προπονητή το Χρήστο Παπαϊωάννου (Στραμπούλα) και πρόεδρο τον γιατρό Γεώργιο Μπούκαρη προχωρούσε ακάθεκτος για τον τίτλο. Προς το τέλος ο Παναιτωλικός απέκλεισε σε αγώνα μπαράζ τον ισχυρό Παναιγιάλειο με νίκη στην έδρα μας 3-2 και ισοπαλία 1-1 στον επαναληπτικό αγώνα στο Αίγιο. Ο αγώνας στο Αίγιο έγινε στις 20/12/1953.
Ο επόμενος αγώνας μπαράζ του νικητή Παναιτωλικού ήταν με την πρωταθλήτρια του υποομίλου Ηλείας ΑΕΚ Πύργου, μια από τις καλύτερες ομάδες του Νότιου ομίλου. Ενώ και οι δύο ομάδες περίμεναν να ορισθούν οι μεταξύ τους αγώνες μέσα στον Δεκέμβριο του 1953, μετά από έντονες καθημερινές διαμαρτυρίες του Παναιτωλικού και της ΑΕΚ Πύργου στην ΕΠΣ Πατρών και την ΕΠΟ, ο πρώτος αγώνας ορίστηκε στις 17/1/54, στον οποίο ο Παναιτωλικός συνέτριψε την ΑΕΚ με6-0. Στον αγώνα ρεβάνς στις 24/1/1954 στον Πύργο ο Παναιτωλικός ταξίδεψε με πολλούς αναπληρωματικούς γιατί πολλοί από τους βασικούς παίκτες δεν εξασφάλισαν άδεια από τις εργασίες τους για τις δύο ημέρες που απαιτούσε ο εκτός έδρας αγώνας, έτσι ο Παναιτωλικός έχασε με 3-1 (Η αποστολή ταξίδεψε με φορτηγό του Δήμου Αγρινίου με οδηγό τον Βαγγέλη Τζάνη).

Απονομή κυπέλλου στον πρωταθλητή Δυτικής Στερεάς και Πελοποννήσου Παναιτωλικό. Σαιζόν 1952-53. Όρθιοι από αριστερά: Παπαδόπουλος(Γάλλος), Μπισδούνης, Χ.Κασσάρας(Σύμβουλος), Μπάθας, Ζαρκαβέλης Λ., Μπάκας Δ., Ακριτίδης, Τζάνης, Πλατανιάς, Καθήμενοι από αριστερά: Μήτσου, Καλυβιώτης, Μπάκας Ε., Σταυρόπουλος Γρηγόρης (Δημοσιογράφος).

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε διαφορά τερμάτων, και η προκήρυξη όριζε 3ο αγώνα στην Πάτρα. Ο νικητής για να πάρει μέρος στο Πανελλήνιο θα είχε ένα ακόμη μπαράζ – τελευταίο – με την πρωταθλήτρια Πατρών που τη σαιζόν αυτή ήταν η Παναχαϊκή. Ο Παναιτωλικός θεωρούταν το πρώτο φαβορί όχι μόνο απέναντι στην ΑΕΚ Πύργου αλλά και απέναντι στην Παναχαϊκή την οποία είχε κερδίσει τις δύο προηγούμενες σαιζόν και είχε ανακηρυχθεί υπερπρωταθλητής Δυτικής Στερεάς και Πελοποννήσου.

Η προκήρυξη του Πανελληνίου πρωταθλήματος της ΕΠΟ όριζε ότι το αργότερο μέχρι τις 31/1/54 οι ΕΠΣ Πατρών και Μακεδονίας υποχρεούταν να δηλώσουν τις δύο πρωταθλήτριες, κάτι που το Δ/Σ του Παναιτωλικού αγνοούσε, αφού από την ΕΠΣ δεν υπήρχε καμμιά ενημέρωση για το τόσο σημαντικό περιεχόμενο της προκήρυξης της κληρώσεως του Πανελληνίου πρωταθλήματος.

Έφθασε όμως η 31/1/54 και η ΕΠΣ Πατρών όχι μόνο δεν είχε ορίσει τρίτο αγώνα Παναιτωλικός – ΑΕΚ Πύργου αλλά πραξικοπηματικά δήλωσε στο Πανελλήνιο την πρωταθλήτρια της Πάτρας Παναχαϊκή. (Η ΕΠΣ Μακεδονίας δήλωσε τη Νίκη Βόλου, νόμιμη πρωταθλήτρια).

Αναστατώθηκε τότε το Αγρίνιο και η περιφέρεια. Χιλιάδες κόσμου για ημέρες συγκεντρώνονταν στην πλατεία Μπέλλου απαιτώντας δικαιοσύνη. Στο Αγρίνιο δημιουργήθηκε ένας «Σάλος», έγραψε στο πρωτοσέλιδο η Αθλητική Ηχώ. Άνετα μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ενέργεια αυτή ήταν το ξεκίνημα του ποδοσφαιρικού παρακράτους που ζει και βασιλεύει μέχρι τις μέρες μας.

Εδώ βρήκα την ευκαιρία να κάνω μια… τρίπλα και να πετάξω την μπάλα στην…πολιτική, γιατί και η πολιτική παίζει μπάλα. Ανέκαθεν η Πάτρα υπήρξε εμπόδιο στην ανάπτυξη της αποκλεισμένης… πόλης μας από τον πρόσφατα κατασκευασμένο σύγχρονο αυτοκινητόδρομο, την Ιονία Οδό.

Οι κάτοικοι του Αγρινίου, δεύτερης πόλης σε πληθυσμό της περιφέρειας δυτικής Ελλάδας, για να συναντήσουν την Ιονία οδό απαιτείται να οδηγήσουν 25 χιλιόμετρα επικίνδυνου επαρχιακού δρόμου με αποκορύφωμα τη διέλευση της κλεισούρας που ειδικά με κακοκαιρία τις βραδινές ώρες, νιώθεις την ανάγκη να κάνεις τάμα στην Αγία Ελεούσα για να περάσεις με ασφάλεια το φαράγγι.

Χρόνια η πόλη μας, ένα τόσο μεγάλο αστικό κέντρο της Δυτικής Ελλάδας, ζει έντονα την αρπαγή από την Πάτρα των πανεπιστημιακών σχολών που φιλοξενούσε. Οι κύριοι όμως υπαίτιοι για την κατάντια της πόλης μας είναι οι εναλλασσόμενοι διαχειριστές της εξουσίας, που η ξενόδουλη πολιτική τους κινείται στις ίδιες ράγες – όπως έδειξε ο πρόσφατος εφιάλτης των Τεμπών – και ξερίζωσε παραδοσιακές καλλιέργειες όπως τα καπνά αλλά και άλλες δυναμικές καλλιέργειες. Το αποτέλεσμα αυτών είναι να στείλουν εκατοντάδες κόσμου στα καφενεία και στα συσσίτια που στους μεγάλους στην ηλικία φέρνει στο νου τα αντίστοιχα της κατοχής. Τα «pass» και τα «καλάθια» είναι ένα σήμα ότι έφτασες στο κατώφλι της φτώχιας και της εξαθλίωσης. Αν αφορούσε λίγους, πάει καλά. Εδώ μιλάμε για εκατοντάδες υποσιτισμένους συνανθρώπους μας.

Το Αγρίνιο, μια πόλη που στο παρελθόν δεν ήξερε τι θα πει ανεργία, μια πόλη ανεξάρτητη οικονομικά με ιδιαίτερη φυσιογνωμία, έχοντας δίπλα της τη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας – Τριχωνίδα – και τον πλουσιότερο κάμπο της χώρας, που τον διασχίζει ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της χώρας μας, ο «Θεός» – κατά τη μυθολογία – Αχελώος. Τώρα; Χέρσα χωράφια και ο Αχελώος χωρία καμία στάση εκβάλει στο ιόνιο πέλαγος.

Αν θυμηθούμε εμείς οι παλιότεροι ότι η πόλη αυτή, η επονομαζόμενη και Ελληνική καπνούπολη, με τα εργοστάσια διαλογής και δεματοποίησης καπνών είχε στο παρελθόν καθημερινή αεροπορική και σιδηροδρομική σύνδεση με την πρωτεύουσα, και ότι η εθνική οδός περνούσε μέσα από το κέντρο της πόλης, καταλαβαίνεις εύκολα την αιτία του μαρασμού της.

Και δύο λόγια για τη νοσοκομειακή περίθαλψη των κατοίκων της πόλης μας και της περιοχής. Τυχερός ο ασθενής που αντιμετωπίζει έκτακτο σοβαρό περιστατικό εάν φτάσει έγκαιρα στα Νοσοκομείο Πατρών και Ιωαννίνων. Μια κατάσταση που αναπαράγεται και χειροτερεύει από την πολιτική όλων των κυβερνήσεων.

Η Ομάδα του Παναιτωλικού με φόρμες, προ αναχωρήσεως για εκτός έδρας αγώνα.

Επιστρέφω όμως στη σαιζόν 1953-54 που ξεκίνησε για πρώτη φορά το Πανελλήνιο πρωτάθλημα με έξι ομάδες, με το γνωστό πραξικόπημα της ΕΠΣ Πατρών εις βάρος του Παναιτωλικού (Την επόμενη περίοδο 1954-55 ο Παναιτωλικός πήρε μέρος στο πανελλήνιο βγαίνοντας πανηγυρικά πρωταθλητής Νότιου ομίλου μετά από μπαράζ με την Παναχαϊκή στο Αίγιο).

Ο Παναιτωλικός για αρκετές περιόδους της δεκαετίας του 1950 ήταν η κορυφαία ομάδα του Νοτίου ομίλου σύμφωνα με αντικειμενικά δημοσιεύματα διαφόρων εφημερίδων πόλεων της Δυτικής Ελλάδας. Μόνιμος σχεδόν πρωταθλητής δυτικής Στερεάς και Πελοποννήσου, πρωταθλητής Νοτίου ομίλου τις δύο πρώτες διοργανώσεις, πρωταγωνιστούσε συνεχώς.Ο Παναιτωλικός διαφημίζονταν ως μια από τις καλύτερες επαρχιακές ομάδες, όχι μόνο από έγκυρες πηγές αθλητικών εφημερίδων της εποχής όπως οι ΗΧΩ- ΦΩΣ – ΟΜΑΔΑ – ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΗ αλλά και από τις δηλώσεις ξένων φιλάθλων, παραγόντων και παικτών άλλων ομάδων.

Ένα αξιοσημείωτο γεγονός της εποχής εκείνης ήταν η νίκη του Παναιτωλικού σε διεθνή αγώνα στην έδρα του με αντίπαλο τη φημισμένη τότε Αυστριακή ομάδα «Αούστρια» της πόλης Γκρατς, με 3-2 (1/4/54). Τα γκολ Μπάθας, Μήτσου, Παπαδόπουλος (με πέναλτυ). Η κορυφαία εκείνα τα χρόνια Ευρωπαϊκή ομάδα ταξίδευσε – με πτήση τσάρτερ – για μια σειρά αγώνων με ομάδες της Θεσσαλονίκης στο διάστημα των Χριστουγεννιάτικων γιορτών του 1954. Στην επιστροφή για την Αυστρία μετά τον αγώνα με τον Παναιτωλικό η αναχώρηση έγινε από το αεροδρόμιο του Αγρινίου!

Με τη βοήθεια του 94χρονου παλαίμαχου του Παναιτωλικού Νίκου Κοτρότσου, των αρχείων εφημερίδων που ανέφερα πιο πάνω όπως και από τις μαρτυρίες παραγόντων και φιλάθλων αλλά εξετάζοντας και το πλούσιο φωτογραφικό μου αρχείο παραθέτω το έμψυχο δυναμικό του Παναιτωλικού εκείνες τις σαιζόν (1952-53-54-55), με την πληθώρα των ντόπιων ταλέντων, που είχαν έστω και λίγες επίσημες συμμετοχές.

Τερματοφύλακες: Τζάνης Σπύρος, Καγκαλάς Νίκος, Νταραντούμης Γιώργος, Μπαζίνης Νίκος, Μανιάκης Βασίλης.

Ακραίοι αμυντικοί: Τσακούμης Χρίστος, Καλυβιώτης Γιώργος, Αυγερινός Δημήτρης, Μπισδούνης Σωτήρης, Πλατανιάς Γιώργος, Κασσάρας Μάρκος.

Κεντρικοί αμυντικοί: Μπισδούνης Γιώργος (Αρχηγός), Ακριτίδης Βασίλης

Κεντρώοι: Μπάκας Στάθης και Δημήτρης, Μήτσου Βασίλης, Πανάκης Βασίλης, Μαρούλης Δημήτρης, Τεμεκονίδης Παναγιώτης.

Επιθετικά ο Παναιτωλικός ήταν μια μηχανή παραγωγής γκολ. Επικεφαλής η «σημαία» στου συλλόγου Παπαδόπουλος Γιώργος – Γάλλος – και ακολουθούσαν οι κανονιέρηδες Μπάθας Χρίστος – Τάκης, Ρόκος Βασίλης, ακόμη ο Σταματιάδης Βασίλης, Παναγόπουλος Δημήτρης, Ζαρκαβέλης Λάμπρος, Τσούτσος Βασίλης, Τζιμόπουλος Αλέκος, Καμποσιώρας Ηλίας, Κουκίδης Παύλος.

Στις επόμενες συνέχειες θα υπάρξουν ξεχωριστά βιογραφικά όλων των ποδοσφαιριστών που αναφέρονται πιο πάνω. Η αρχή θα γίνει από τους εμβληματικούς συμπαίκτες μου Βασίλη Μήτσου και Γιώργο Παπαδόπουλο.

Τις ημέρες αυτές που γράφεται το παρόν 5ο μέρος της «Ιστορίας του Παναιτωλικού» ο Γυμναστικός φιλεκπαιδευτικός και αξιοπρόσεκτο πολιτιστικό φαινόμενο του Αγρινίου Παναιτωλικός γιορτάζει τα 97α γενέθλιά του. Επίσης τις μέρες αυτές έτυχε έπειτα από 97 χρόνια συνεχούς διοίκησης από Αγρινιώτες όλων των κοινωνικών τάξεων να αλλάξει «χέρια».

Όλα αυτά τα χρόνια οι συμπολίτες μας τον υπηρέτησαν με αφοσίωση και αγάπη σύμφωνα με τις αρχές των ευυπόληπτων οραματιστών ιδρυτών του. Συνηθισμένη μια τέτοια αλλαγή στο σύγχρονο εμπορευματοποιημένο επαγγελματικό ποδόσφαιρο που όλα πωλούνται και αγοράζονται. (εδώ εμπορευματοποιήθηκε η υγεία προς όφελος των μονοπολίων).

Ο νέος ιδιοκτήτης είναι Αμερικάνος πολίτης και επιχειρηματίας – businessman – ο οποίος από εδώ και στο εξής θα ορίζει την τύχη του Παναιτωλικού. Είναι γεγονός ότι στο σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο οι ιδιοκτήτες σωματείων αγοράζουν – πουλάνε – δανείζουν παίκτες όπως απαιτεί το επιχειρηματικό πνεύμα. Το συναίσθημα έχει πάψει να λειτουργεί. Επίσης, χωρίς να δίνουν καμμιά εξήγηση αλλάζουν τον ύμνο ή τα χρώματα της φανέλας, η καλύπτουν το σύμβολο της ομάδας που είναι στη φανέλα με μια διαφήμιση πολυεθνικής εταιρίας. Το χρήμα λοιπόν συγκροτεί σήμερα τις ομάδες και όχι οι «ιδέες».

Πρέπει επίσης να παραδεχθούμε ότι ο επιχειρηματίας – ιδιοκτήτης – ενός σωματείου ενδιαφέρεται σφόδρα για μια καλή πορεία της ομάδας και όσο ψηλότερους στόχους βάζει τόσο το κόστος ανεβαίνει. Και εδώ όμως πρέπει να δεχθούμε ότι μια καλή πορεία της ομάδας παρέχει στον ιδιοκτήτη της δημοφιλία η οποία ενεργεί σαν μοχλός προώθησης συμφερόντων του εκάστοτε επιχειρηματία στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες (τα παραπάνω βέβαια δεν ισχύουν για όλους).

Είναι σίγουρο πάντως ότι το πάθος για την «κίτρινη φανέλα» και το συναίσθημα που πηγάζει από τους συμπολίτες μας που διοίκησαν τον Παναιτωλικό τα 97 προηγούμενα χρόνια δεν θα το ξαναδούμε. Κάποιοι από αυτούς αξίζουν ιδιαίτερης μνείας όπως ο «πατριάρχης» Βασίλης Καραθανάσης, Μπούκαρης, Καραβάνας, Σιατής, Κρικελής, Τριανταφύλλου, Χαρδαλιάς, Ζήσης, Μπελεβώνης και πολλοί άλλοι «εργάτες» συμπολίτες μας, φίλοι – γείτονες – αδέλφια – συγγενείς κλπ.

Ο τελευταίος πάντως των «Μοϊκανών» και αιμοδότης τα τελευταία 18 χρόνια της «κίτρινης φανέλας», το κεφάλαιο ΦΩΤΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ, που σήκωσε «όρθιο» τον Τίτορμο από τον μαρασμό και την ανυποληψία που είχε περιέλθει, έκλεισε. Η αγάπη για το σωματείο τον ώθησε να αναλάβει τη διοίκηση του σε μια πολύ κρίσιμη καμπή της ιστορία του, και παρ’ όλα αυτά, με την αγάπη και το πάθος που έδειξε του έδωσε όραμα και προοπτική για καινούριους στόχους, κάτι που το ζούμε. Τιμή και ευγνωμοσύνη από όλη την Παναιτωλική οικογένεια στον Φώτη Κωστούλα που όλα αυτά τα χρόνια διέθεσε απλόχερα για το μεγαλείο του Παναιτωλικού ένα μέρος της περιουσίας του. Είναι πραγματικά ο πιο επιτυχημένος πρόεδρος του Παναιτωλικού και ένας ευεργέτης του Αγρινίου.

Τιμή επίσης και στους στενούς του συνεργάτες για το Παναιτωλικό τους πάθος.

Μήπως όμως ιδιαίτερης μνείας δεν αξίζει για την αφοσίωση και το πάθος που δείχνει και ο 12ος παίκτης της ομάδας μας; Όλοι παραδέχονται ότι η ψυχή μια ομάδας είναι οι φίλαθλοί του. Χωρίς αυτούς, ένας αγώνας είναι σαν να χορεύεις χωρίς μουσική (Γίοχαν Κρόιφ). Σε κάθε αγώνα του Παναιτωλικού από το πάθος της φωνής τους δονείται το γήπεδο και η ψυχολογία των παικτών ανεβαίνει . Πόσες και πόσες φορές δεν άδειασε η πόλη για να συμπαρασταθούν σε εκτός έδρας αγώνα χωρίς να υπολογίζουν ταλαιπωρία και έξοδα. Σήμερα μόνο οι φίλαθλοι κρατάνε σημαία τον ύμνο και το σύμβολο της ομάδας.

Υ.Γ. Εύχομαι ολόψυχα η ομάδα μας με τη νέα διοίκηση να πετύχει κάθε στόχο. Πάντα δίπλα στην ομάδα. Παναιτωλικέ να ζήσεις 1000 χρόνια.