Το Ματσούκι Βάλτου από ψηλά (Βίντεο)

Στο Τσαγράκ Κερασούντας, κατοικούσαν, πριν από την καταστροφή της Μικράς Ασίας, το 1922, και την απάνθρωπη πράξη που την ονομάτισαν «ανταλλαγή πληθυσμών», οι Έλληνες του Πόντου, που έχτισαν, το 1923, το Ματσούκι Βάλτου Αιτωλ/νίας.

Όσοι απέμειναν, μετά την υπογραφή της συνθήκης για ανταλλαγή των πληθυσμών (1922), κατέφυγαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στην Καβάλα, την περιοχή της Δράμας, την Καλλιθέα Αττικής, την περιοχή Πτολεμαΐδας, την Καλαμαριά Θεσσαλονίκης.

Το φθινόπωρο του 1922, πενήντα, περίπου, οικογένειες αποβιβάστηκαν στην Αμφιλοχία Αιτωλ/νίας. Εξαντλημένοι, αφού δέχθηκαν τις πρώτες φροντίδες από υπηρεσίες του κράτους και φιλόξενους κατοίκους, προσπάθησαν να πιστέψουν ό,τι τα βάσανά τους τελείωσαν. Έμειναν στην Αμφιλοχία μερικούς μήνες σε σκηνές και όταν, κάπως, συνήλθαν, οδηγήθηκαν σε μία έκταση 7,500 στρεμμάτων, σε ακατοίκητη, τότε, περιοχή, ανάμεσα στα χωριά Στράτου (Σωροβίλι) και Καστράκι, δυτικά της γέφυρας του Αχελώου.

Έχτισαν σιγά σιγά τα σπίτια τους, την εκκλησία τους, τον Αϊ-Γιώργη και οργάνωσαν τη ζωή τους στη νέα τους πατρίδα, πρόσφυγες. Δεκαπέντε χρόνια, αργότερα, είχε δημιουργηθεί ένας υποδειγματικός ποντιακός οικισμός με 50 σπίτια και 290 κατοίκους.

Δεν υπάρχουν στοιχεία για την ονομασία του οικισμού. Ίσως, οι κάτοικοι έδωσαν αυτή την ονομασία από κάποιο τοπωνύμιο της περιοχής, που εγκαταστάθηκαν.

Στα χρόνια της Κατοχής, οι κατακτητές έκαψαν και τα 52 σπίτια του χωριού, σε αντίποινα για την απόπειρα ανατίναξης της γέφυρας του Αχελώου και το θάνατο Ιταλών στρατιωτών, από δυνάμεις ανταρτών της περιοχής.

Δύο χρόνια, αργότερα, οι κάτοικοι ξανάχτισαν τα σπίτια τους και ξανάφτιαξαν τη ζωή τους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, οι κάτοικοι είχαν φθάσει τους 322 και δέκα χρόνια μετά, το 1961, είχαν αυξηθεί σε 431. Το 1971, οι μόνιμοι κάτοικοι μειώθηκαν σε 392. Στα τέλη της δεκαετίας αυτής, μεγάλο μέρος του οικισμού και της περιοχής του αλλοτριώθηκε από τη ΔΕΗ, για την κατασκευή του υδροηλεκτρικού έργου του Στράτου.

Αρκετοί κάτοικοι άρχισαν να εγκαταλείπουν το χωριό και να εγκαθίσταται στο Αγρίνιο, κυρίως, και την Αθήνα.
Οι εναπομείναντες κάτοικοι, 80-90, περίπου ασχολούνται με τη γεωργία, κυρίως με την καλλιέργεια της ελιάς και λίγοι με την κτηνοτροφία…

Απόσπασμα από ομιλία του καθηγητή Λαογραφίας Κονταξή Κων/νου στο πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.