Από το Μεγανήσι ο γιατρός Πέτρος Μπενιάς που συμμετείχε στην ανακάλυψη «βιολογικής νεροτσουλήθρας»

Ο 38χρονος ομογενής γαστρεντερολόγος από το Μεγανήσι της Λευκάδας είναι μέλος ειδικευμένης ομάδας επιστημόνων που ανακάλυψαν την εβδομάδα που πέρασε τη «βιολογική νεροτσουλήθρα» του ανθρώπινου οργανισμού, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για την Ιατρική.

Με την ανακάλυψη μιας καινούριας ηπείρου στην υδρόγειο ισοδυναμεί ο εντοπισμός του μυστηριώδους οργάνου που βαφτίστηκε interstitium. Διότι τo διαμέσιο είναι, κατά κάποιον τρόπο, ένα υπερ-σύστημα μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, το οποίο, ενώ είναι πανταχού παρόν, κατάφερνε να παραμένει αόρατο σαν φάντασμα.

Η ιστορία του διαμέσιου μοιάζει απίστευτη εφόσον καταρρίπτει κάθε γνωστό κανόνα κάλυψης-απόκρυψης: εκτεταμένο ανέκαθεν σε όλο το ανθρώπινο σώμα, περιτυλίσσοντας κάθε ιστό του, το διαμέσιο δεν εντοπιζόταν επί αναρίθμητα χρόνια, από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να χρησιμοποιεί το μικροσκόπιο για να κοιτάξει μέσα του όσο πιο βαθιά γινόταν. Υπό αυτή την έννοια η ανακάλυψη του διαμέσιου είναι ό,τι πιο κοντινό μπορεί να φανταστεί κανείς σε επιστημονικό θαύμα -ιδιαίτερα εάν συνεκτιμηθεί το, μάλλον ανεκτίμητο για την Ιατρική, όφελος στη διάγνωση ή και την πρόληψη του καρκίνου. Και η όλη υπόθεση αποκτά ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ειδικά για τους Ελληνες, καθώς ήταν ένας ομογενής, ο 38χρονος γαστρεντερολόγος Πέτρος Μπενιάς, που βρέθηκε από την αρχή στην αιχμή της ερευνητικής προσπάθειας. Κατά συνέπεια ο δρ Μπενιάς είχε το εξαιρετικό προνόμιο να είναι ένας από τους πρώτους επιστήμονες που αντίκρισαν, για πρώτη φορά και χάρη στη χρήση ειδικών, εξελιγμένων μικροσκοπίων, το περιβόητο και πάντα φευγαλέο διαμέσιο. «Είναι κάτι ανάλογο με το λεμφικό ή το αγγειακό σύστημα», λέει ο Πέτρος Μπενιάς στο «ΘΕΜΑ», εξηγώντας επιγραμματικά το μέγεθος της ανακάλυψης. Και ο ίδιος προσθέτει ότι «μόλις τον τελευταίο χρόνο πριν από τη δημοσίευση του πορίσματος των ερευνών μας, δηλαδή πριν από μερικές ημέρες, συνειδητοποιήσαμε τι είχαμε ανακαλύψει.

Ο κ. Μπενιάς, ο οποίος κατάγεται από το Μεγανήσι της Λευκάδας και δηλώνει ότι έχει πάντα την Ελλάδαστο μυαλό του, πρόκειται να επισκεφθεί τα πάτρια εδάφη τον ερχόμενο Ιούλιο. Ως εισηγητής σε επιστημονικό συνέδριο, θα αναλύσει με λεπτομέρειες το πώς εντοπίστηκε και γιατί είναι σημαντική αυτή η «ανθρώπινη νεροτσουλήθρα», όπως χαρακτηρίζει το διαμέσιο εκλαϊκεύοντας. Παρ’ όλα αυτά, η τεράστια σημασία της ανακάλυψης προξενεί ανυπομονησία και δίψα για πληροφόρηση, κυρίως γύρω από δύο θεμελιώδη ερωτήματα: α) Τι ακριβώς είναι και ποια είναι η λειτουργία του διαμέσιου β) Γιατί κανείς πριν από τον δρα Μπενιά και την ομάδα των επιστημόνων στην οποία συμμετέχει δεν είχε καταφέρει ποτέ να το εντοπίσει; Σχετικά με το πρώτο, ο δρ Μπενιάς λέει ότι «η μικροσκοπική ανάλυση έφερε στο φως ένα είδος ρευστού το οποίο μετακινείται μέσω καναλιών που υπάρχουν παντού στο σώμα. Κάθε ιστός του σώματος περιβάλλεται από ένα δίκτυο τέτοιων καναλιών, τα οποία από κοινού φαίνεται να απαρτίζουν ένα όργανο, ένα και μόνο σύστημα». Και για το δεύτερο ζήτημα, της τόσο αλλόκοτης αφάνειας του διαμέσιου, ο Ελληνας επιστήμονας επισημαίνει: «Ουσιαστικά το εντοπίσαμε χάρη στα ενδοσκόπια τελευταίας τεχνολογίας. Η ανακάλυψη του οργάνου έγινε με τη βοήθεια ενός συνεστιακού ενδομικροσκοπίου λέιζερ, το οποίο βλέπει τους ζωντανούς ιστούς».

 

Τι είναι το διαμέσιο

Σε μια απόπειρα να προσδιοριστεί η φύση και ο ρόλος του διαμέσιου με απλά λόγια, θα μπορούσε κανείς να το περιγράψει, όντως, με τον γλαφυρό όρο του δρος Μπενιά: πρόκειται για μια βιολογική νεροτσουλήθρα μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, η οποία συντίθεται από αναρίθμητα κανάλια. Το διαμέσιο είναι μια αλυσίδα από διαμερίσματα, η οποία υποστηρίζεται από ισχυρές και εύπλαστες πρωτεΐνες ιστών. Βρίσκεται κάτω από την επιδερμίδα και ανάμεσα στους μυς, διατρέχει την πεπτική οδό, τους πνεύμονες και το ουροποιητικό σύστημα, ενώ περιβάλλει τις αρτηρίες και τις φλέβες. Τελικά, δε, εν είδει ποταμού «εκβάλλει», δηλαδή εκχέει το υγρό που μεταφέρουν οι επιμέρους αγωγοί του, στο λεμφικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού.

Συντάσσοντας πρόχειρα το χρονικό της ανακάλυψης, ο Πέτρος Μπενιάς περιγράφει στο «ΘΕΜΑ» πώς μια επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Νιλ Θάιζε, καθηγητή Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, άρχισε τη συστηματική έρευνα στο νέο όργανο το 2013. Ωστόσο, είχε προηγηθεί η ανακάλυψη του διαμέσιου, εντελώς τυχαία, κατά τη διάρκεια γαστρεντερολογικών ενδοσκοπήσεων ρουτίνας. Σε αυτή την πρώτη φάση της έρευνας, ο δρ Μπενιάς και οι υπόλοιποι επιστήμονες της ομάδας του διαπίστωσαν ότι κάποια στρώματα του ανθρώπινου σώματος, τα οποία θεωρούνταν συμπαγή, στην πραγματικότητα ήταν κούφια και γεμάτα υγρό. Και δεν λειτουργούσαν απλώς ως συνδετικοί ιστοί ανάμεσα στα όργανα, αλλά όλα αυτά τα άπειρα στον αριθμό μικροσκοπικά διαμερίσματα πλήρη υγρού ήταν διασυνδεδεμένα μεταξύ τους.

Αυτό σήμαινε, προς μεγάλη έκπληξη των ερευνητών, ότι επρόκειτο περί ενός οργάνου άγνωστου έως εκείνη τη στιγμή που αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά μπροστά στα μάτια τους. Επρόκειτο περί κανονικού σοκ μέσα στο εργαστήριο, εφόσον διαψευδόταν στην πράξη ένας κοινός τόπος για την επιστήμη, σύμφωνα με τον οποίο σε μια ποσότητα πάνω από το ήμισυ τα υγρά του ανθρώπινου οργανισμού βρίσκονται μέσα στα κύτταρα. Και περίπου το 1/7 των σωματικών υγρών περιέχεται στην καρδιά, στα αιμοφόρα αγγεία και στα λεμφαγγεία. Ολο το υπόλοιπο υγρό κατά παράδοση αναφέρεται απλώς ως μεσοκυττάριο, παρόλο που η ποσότητά του είναι πολύ μεγάλη και βρίσκεται αποθηκευμένη μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και έξω από τα αγγεία. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το νέο όργανο περιέχει περίπου το 1/5 του συνολικού όγκου των υγρών του ανθρώπινου σώματος. Στο πεπτικό σύστημα, π.χ., η ανακάλυψη του διαμέσιου αναγκάζει τους επιστήμονες να αναθεωρήσουν σχεδόν εξ ολοκλήρου την εσωτερική ανατομία του στομάχου, λαμβάνοντας πλέον υπόψη ότι υπάρχει σύνδεση με το λεμφικό σύστημα, το οποίο γενικώς διαχειρίζεται τα ανεπιθύμητα στοιχεία, όπως τοξίνες και λοιπά βλαβερά απόβλητα. Το διαμέσιο μεσολαβεί στη μεταφορά υγρού από τη βλεννογόνο στα λεμφαγγεία, γεγονός που, ενδεχομένως, αποτελεί ένα από τα κλειδιά για την κατανόηση, μεταξύ άλλων, και της διάδοσης του καρκίνου. Σε ένα πρώτο επίπεδο, οι επιστήμονες συμπέραναν ότι τα κύτταρα του διαμέσιου υφίστανται μεταβολές συν τω χρόνο, ένα στοιχείο που ίσως εξηγεί τη δημιουργία ρυτίδων στην επιδερμίδα, δυσκαμψίες, σκληρύνσεις ή φλεγμονές.

protothema.gr