Εγκεφαλογράφημα

Μπέρτολντ Μπρεχτ: «… Σας διατάζω τώρα: Κάψτε με!»

20 Μαρ 2021

«Στα δικά μας σχολεία θα μεγαλώσει και θα ανδρωθεί μια νεολαία που θα αλλάξει συθέμελα τον κόσμο. Θέλω μια νεολαία απότομη, ατρόμητη και σκληρή. Δεν θέλω να έχει πνευματική καλλιέργεια. Η πολλή μελέτη και η σημερινή επιστήμη διέφθειρε τη νεολαία μου πλήρως. Εγώ θέλω η νεολαία να μάθει και να είναι έτοιμη να νικάει στις σκληρότερες δοκιμασίες. Να νικάει το φόβο και το θάνατο. Και αυτό θα επιχειρήσω. Θα το επιχειρήσουμε όλοι με νύχια και με δόντια και πολλά θα κριθούν απ’ αυτόν τον αγώνα. Θα νικήσουμε», είχε πει ο Χίτλερ σε μια μεγάλη συγκέντρωση της μαθητικής νεολαίας του το 1931. Είναι μια θέση και μια άποψη που υιοθέτησαν αρκετοί δικτάτορες και φασίστες σε όλο τον κόσμο.

Η σειρά είναι μεγάλη: ο Μουσουλίνι, ο Φράνκο, ηγέτες της δικής μας εθνικοφροσύνης, όπως ο Μεταξάς, καθώς και μια σειρά δογματικών ρομφαιοφόρων, που όχι μόνο μόνο δεν συμπαθούσαν, αλλά εχθρεύονταν θανάσιμα τα βιβλία, που στέκονταν απέναντι στον απολυταρχισμό των «απότομων, ατρόμητων και σκληρών» ιδεών τους.

Προχτές, το βράδυ της Πέμπτης, «άγνωστοι», λέει η είδηση, «μπήκαν στο 16ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου και έβαλαν φωτιά σε βιβλιοθήκες και βιβλία του σχολείου, ενώ προκάλεσαν μεγάλες ζημιές σε σχολικό εξοπλισμό, όπως θρανία και καρέκλες. Επίσης, οι δράστες έγραψαν συνθήματα κατά της Ελληνικής Αστυνομίας στους τοίχους του σχολικού κτιρίου.» (Δείτε ΕΔΩ )

Τι σόι «εξέγερση» είναι αυτή, που κρύβεται μέσα στα σκοτάδια της ανωνυμίας, για να διαλύσει και να ρημάξει κοινωνικές υποδομές, όπως τα θρανία και οι καρέκλες ενός σχολείου και να ολοκληρώσει με το κάψιμο των βιβλίων;
Τι σόι «εξέγερση» είναι αυτή, που φιλοδοξεί να ορίσει την ύπαρξή της μέσα από μια απλή περιγραφή της δράσης της στο αστυνομικό δελτίο του τοπικού αστυνομικού τμήματος και μια μικρή αναφορά στα τοπικά μέσα ενημέρωσης;

Μόνο θλίψη μπορεί να προκαλέσει αυτή η στιγμιαία εκτόνωση του τεχνητού μένους μιας μικρής ομάδας «αγνώστων», που δρα στο μισοσκόταδο της κοινωνίας, για να εναντιωθεί στο βαθύ σκοτάδι των ημερών.

Είναι αρκετοί εκείνοι, που πιστεύουν σήμερα, ότι η κοινωνία οφείλει να αντισταθεί στην αχαλίνωτη καταστολή, που επιχειρούν τα κεντρικά συστήματα αυτής της χώρας με σύνθημά τους την «ασφάλεια» και την «τάξη» της κρατικής τους «ανασφάλειας» και «αταξίας». Είναι πολλοί εκείνοι που αγωνίζονται να αλλάξουν οι συσχετισμοί.

Όχι όμως «εν κρυπτώ»… και κυρίως όχι με το κάψιμο βιβλίων. Όποια κι αν είναι αυτά, ό,τι και αν λένε.

Η ιστορία έχει δείξει ότι μόνο φασίστες και ναζιστές καίνε βιβλία… και η σκέψη μου απέναντι σε τέτοιου είδους δράσεις θα είναι πάντα εκείνο το ποίημα που έγραψε ο Μπρεχτ για έναν ποιητή που συνειδητοποίησε ότι ανάμεσα στη λίστα των βιβλίων, που ζητούσαν οι λογοκριτικές υπηρεσίες του Γ’ Ράιχ να καούν, δεν ήταν και τα δικά του:

«Αφού διαταγή έβγαλε το καθεστώς να καούνε
Σε δημόσιες πλατείες τα βιβλία που
Περικλείουν ιδέες ανατρεπτικές,
Κι από παντού κεντρίζανε τα βόδια
Να σέρνουν κάρα ολόκληρα
Με βιβλία για την πυρά, ένας εξορισμένος
Ποιητής, ένας από τους καλύτερους,
Διαβάζοντας τον κατάλογο των βιβλίων,
Με φρίκη διέκρινε πως τα δικά του
Τα είχαν ξεχάσει. Χίμηξε στο γραφείο του
Με τις φτερούγες της οργής, κι έγραψε στους τυράννους ένα γράμμα :
«Κάψτε με!» έγραφε με πένα ακράτητη, «κάψτε με!
Μ’ αφήσατε έξω! Δεν μπορείτε να μου το κάνετε αυτό εμένα!
Την αλήθεια δεν έγραφα πάντα στα βιβλία μου; Και τώρα
Μου φερνόσαστε σα να ’μαι ψεύτης. Σας διατάζω τώρα :
Κάψτε με!»