O Νικόλαος Δ. Στουραΐτης για την επικείμενη διαδικασία προκαταβολής Εθνικής Σύνταξης 2021

Σύμφωνα με το άρθρο 34 του νόμου Ν 4778/2021 (Φ.Ε.Κ. Α’ 26/19.02.2021) όπως τούτη εξειδικεύτηκε με την κατ’εξουσιοδότηση αυτής εκδοθείσα Υπουργική Απόφαση με αρ. Φ11321/9122/338/26.1.2021 (Φ.Ε.Κ. Β 825/2.3.2021), προβλέπεται η προκαταβολή του ποσού του τμήματος της Εθνικής Σύνταξης στους «δικαιούχους» ασφαλισμένους του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) οι οποίοι είτε έχουν υποβάλλει εκκρεμούσα αίτηση συνταξιοδότησης γήρατος, είτε θα υποβάλλουν αίτηση.

Προβλέπεται, εν ολίγοις, ότι πρώτα θα καταβάλλεται το τμήμα της σύνταξης που αφορά την Εθνική Σύνταξη και το οποίο θα είναι ανάλογο των ετών ασφάλισης, κατόπιν θα δίνεται η προκαταβολή σύνταξης (όπως ίσχυε), οπότε θα διακόπτεται η καταβολή της Εθνικής και εν τέλει θα καταβάλλεται ολοκληρωμένη η σύνταξη γήρατος (Εθνική και Ανταποδοτική). 

Κατ’ άρχήν, έχει μεγίστη σημασία ότι η ήδη μέχρι σήμερα καταβαλλόμενη προκαταβολή συντάξεως υπολογιζόταν με διαφορετικό τρόπο από ότι η οριστική σύνταξη γήρατος. Η προκαταβολή Συντάξεως συνοπτικά υπολογίζεται ως ποσοστό του «τελευταίου μισθού», ενώ το ποσό της Συνολικής Σύνταξης Γήρατος είναι το άθροισμα Εθνικής και Ανταποδοτικής σύνταξης και είναι συνάρτηση των ετών ασφάλισης. Για τον λόγο αυτό παρατηρούνταν ήδη μέχρι σήμερα περιπτώσεις όπου συνταξιούχοι μετά την χορήγηση της οριστικής τους συντάξεως καλούνταν να καταβάλουν ποσά προκαταβλητέας συντάξεως ως αχρεωστήτως καταβληθέντα στις περιπτώσεις που η προκαταβολή ήταν μεγαλύτερη της οριστικής σύνταξης.

Άλλο πρόβλημα που παρουσιάστηκε στην πράξη ήταν ότι υφίστατο υπερβολική καθυστέρηση στην κατάθεση της προκαταβολής σύνταξης, αλλά και της οριστικής σύνταξης.

Με την καινούρια ρύθμιση, φέρεται να γίνεται προσπάθεια άμεσης καταβολής ποσού σύνταξης «ένταντι» σε όλους τους δικαιούχους, ώστε να μην μένουν χωρίς πόρους διαβίωσης, ωστόσο, από την επισκόπηση της ψηφισθείσας ρυθμίσεως και διαδικασίας προκύπτουν σοβαρότατες αμφιβολίες σε σχέση με την λειτουργία του εν λόγω θεσμού. Κατά νομική εκτίμηση αντί να επιλυθούν θα δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα και νομική ανασφάλεια. Ειδικότερα:

Κατ’ άρχήν, αυξάνεται η γραφειοκρατία διότι θα πρέπει ο ασφαλισμένος, αρχικά να καταθέτει ηλεκτρονικά αίτηση για χορήγηση σύνταξης γήρατος, κατόπιν να υποβάλλει αίτηση για χορήγηση της εθνικής σύνταξης στην ειδική πλατφόρμα που θα διαμορφωθεί. Έπειτα, θα εκδίδονται τρεις Διοικητικές Πράξεις (μία για χορήγηση της Εθνικής Σύνταξης, μία για την Προκαταβολή Σύνταξης και μια για την Οριστική Σύνταξη).

Δεύτερον, και πιο σημαντικό, είναι ότι θα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ΑΚΥΡΩΣΗΣ της χορήγησης Εθνικής Σύνταξης για όσους ασφαλισμένους δεν θα συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις ασφάλισης, αφού στην ουσία η «εκκαθάριση» της ασφαλιστικής τους υποθέσεως και ο έλεγχος των ετών ασφάλισής τους θα γίνεται σε μεταγενέστερο στάδιο. Δεν είναι τυχαίο ότι για τον λόγο αυτό ΡΗΤΑ έχει προβλεφθεί στο άρθρο 5 της  Υπουργική Απόφαση με αρ.   Φ11321/9122/338/  26.1.2021 (ΦΕΚ Β 825/2.3.2021) ότι «Σε περίπτωση έκδοσης οριστικής απορριπτικής απόφασης συνταξιοδότησης, τα ποσά που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως στους ασφαλισμένους αναζητούνται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε., ν.δ. 356/1974, Α` 90) και, σε κάθε περίπτωση, δύνανται να παρακρατούνται από τα ποσά που θα τους καταβληθούν στο μέλλον από τον e- ΕΦΚΑ, εφόσον καταστούν δικαιούχοι συνταξιοδοτικών παροχών». Δηλαδή, με απλά λόγια, ο e-ΕΦΚΑ όταν θα διαπιστώνει ότι κάποιος δεν πληρεί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, θα χρεώνει τα ποσά που θα έχει καταβάλλει.

Πρόκειται σαφώς για μία «βιαστική» ρύθμιση που φέρεται να εκδόθηκε χάριν πολιτικού εντυπωσιασμού.  Εάν υπήρχε πραγματική βούληση άμεσης καταβολής ποσών συντάξεων θα μπορούσαν να προβλεφθούν οι κάτωθι λύσεις:

-Είτε να προβλεφθεί η άμεση χορήγηση της ήδη ισχύουσας προκαταβολής συντάξεως από την επομένη της αιτήσεως συνταξιοδότησης.

-Είτε να προβλεφθεί μια διαδικασία υποχρεωτικού προελέγχου των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης γήρατος στα πλαίσια χορήγησης προσυνταξιοδοτικής βεβαίωσης -που ήδη προβλέπεται σαν θεσμός- προ της ηλικίας θεμελίωσης, ώστε κατά τον χρόνο καταβολής της σύνταξης να είναι αυτή ήδη εκκαθαρισμένη.

Εν κατακλείδι, ενόψει της επικείμενης ρυθμίσεως, συνίσταται μεγάλη προσοχή σε όσους υποβάλλουν αιτήσεις για χορήγηση ποσού Εθνικής Σύνταξης. Συνίσταται εμπεριστατωμένος νομικός προέλεγχος πλήρωσης των προϋποθέσεων θεμελίωσης ή όχι σύνταξης γήρατος, για κάθε αιτούντα, ώστε να μην χρειαστεί να επιστρέψουν αχρεωστήτως τα καταβαλόμενα ποσά. Σε περίπτωση δε υποψίας μη πλήρωσης των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης, συνίσταται ακόμα και η αποφυγή προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία.

ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΟΣ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ 

Στουραΐτης Δ. Νικόλαος