Ομιλία του Γιώργου Παπανδρέου για τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης

«Αποτελεί όρο επιβίωσης, αδήριτη ανάγκη, εθνική επιταγή, η οικοδόμηση μιας άλλης κανονικότητας. Η οικοδόμηση, μιας νέας, σύγχρονης δημοκρατίας.»

«Αν δεν φτιάξουμε κράτος, ανάπτυξη δεν θα υπάρξει – ή θα είναι στρεβλή και επιζήμια, άνιση και άδικη, για το κοινωνικό σύνολο.»

 

Κύριε Πρόεδρε, 

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Για άλλη μια φορά, βρισκόμαστε σε ένα καθοριστικό σταυροδρόμι, για την πορεία και το μέλλον των Ελλήνων και της χώρας. 

Κατά συνέπεια, όλοι όσοι συμμετέχουμε στη Βουλή σήμερα, κυβέρνηση και αντιπολίτευσή, έχουμε μια μεγάλη ευθύνη. Και το λέω αυτό μέσα από την εμπειρία που είχαμε εγώ και η παράταξή μου, όταν βρεθήκαμε μόνοι να διαχειριστούμε την πιο μεγάλη κρίση της μεταπολίτευσης, την πιο βαθιά κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με την απειλή να εκραγεί το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. 

Όταν ως πυροσβέστες είχαμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση, υπήρξε συστηματική εκμετάλλευση του πόνου του Ελληνικού λαού, από τα δύο κόμματα που θέλησαν να πάρουν την εξουσία.  

Και τα κατάφεραν, η Ν.Δ. και ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. 

Ήταν εύκολο, πολύ εύκολο να κατηγορηθεί το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ως εξιλαστήριο θύμα να πληρώσει τα σπασμένα. 

Να λεηλατηθεί ψηφοθηρικά.

Για να γίνει αυτό, χρειάστηκε  η Ν.Δ. και ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. να αποκρύψουν τα πραγματικά και βαθύτερα προβλήματα της χώρας. 

Με τεράστιο όμως κόστος για τον Έλληνα πολίτη που είδε την κρίση να συνεχίζεται για πολλά χρόνια, τις θυσίες να πολλαπλασιάζονται, ενώ άλλες χώρες γρήγορα ξεμπέρδεψαν από τα μνημόνια επειδή κινήθηκαν με ευρύτερη συναίνεση.

Τα πέτρινα για τη χώρα αυτά χρόνια, είχα την ευκαιρία να συζητήσω το Ελληνικό πρόβλημα από απόσταση μέσα σε πανεπιστημιακούς χώρους ανά τον κόσμο.

Είχα όμως και την ευκαιρία να μιλήσω από κοντά σε χωριά και γειτονιές και πρόσφατα σε όλη την Αχαΐα, να μιλήσω στον Έλληνα και Ελληνίδα, να ακούσω, πολλές φορές και να τα ακούσω.

Ο πόνος, οι αέναες θυσίες, η έκπληξη για το «τι μας έλαχε;».

Και ένα μεγάλο «γιατί;».

Ο λαός δεν ξεχνά, έχει μνήμη. 

Η μνήμη ζωντανεύει περισσότερο, όταν ο θυμός καταλαγιάζει και η σκέψη παίρνει τη θέση του θυμικού.

Και χρωστάμε στον Ελληνικό λαό μια απάντηση.

Πειστική και αληθινή.

Η πρόταση του Κινήματος Αλλαγής, την οποία επανέφερε χθες η Φώφη Γεννηματά, για διερεύνηση όλων αιτιών που μας οδήγησαν στην πρωτόγνωρη κρίση, από τις αρχές του 2000, αποτελεί ένα καλό πρώτο βήμα για την κατάκτηση της αναγκαίας εθνικής αυτογνωσίας.

Υπάρχουν πράγματι ευθύνες πολιτικές και μεγάλες. 

Όταν οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2007-2008 χτύπησαν την Ευρώπη, η Ελλάδα βρέθηκε να είναι ο αδύναμος κρίκος για πολύ συγκεκριμένους λόγους.  Αδιαμφισβήτητα, καθοριστικό ρόλο έπαιξε η διακυβέρνηση της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία, 

– αύξησε στα ύψη το έλλειμμα, 

– υπερδιπλασίασε το χρέος 

– απέκρυψε τα πραγματικά δημοσιονομικά στοιχεία από τους εταίρους μας. 

Βρέθηκε η χώρα έκθετη σε ένα τριπλό έλλειμμα: χρέους, ισοζυγίου πληρωμών, και – το χειρότερο – έλλειμμα αξιοπιστίας. 

Και όπως πρόσφατα δήλωσε ο κ. Γιούνκερ, αν είχαν όλα αυτά ελεγχθεί και εμποδισθεί από την Ε.Ε., κρίση στην ευρωζώνη δεν θα υπήρχε και τα μνημόνια για την Ελλάδα θα ήσαν αχρείαστα.

Όμως, γιατί η Ελλάδα να είναι ο αδύναμος κρίκος;

Αν θεωρούμε ότι βγαίνοντας στις αγορές με χαμηλά επιτόκια, επιστρέφουμε στην κανονικότητα, κάτι που καλλιεργείται είτε από την Ν.Δ. σήμερα, όπως και από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. χθες, κάνουμε λάθος μεγάλο, που ίσως αποδειχθεί και μοιραίο.

Ποιά κανονικότητα;

Μήπως εννοούν ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΔΗΘΕΝ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ που μας οδήγησε στην κρίση;

Είχα πει από τότε, από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, για τις παθογένειές μας ότι, αν δεν τις ανατρέψουμε, αν δεν αλλάξουμε, θα βουλιάξουμε.

Και σήμερα ισχύει το ίδιο: αν δεν αλλάξουμε, βιώσιμη προοπτική δεν υπάρχει.

Θέλω λοιπόν, απευθυνόμενος προς όλους εσάς, να πω με παρρησία: 

Αποτελεί όρο επιβίωσης, αδήριτη ανάγκη, εθνική επιταγή, η οικοδόμηση μιας άλλης κανονικότητας. 

Η οικοδόμηση, μιας νέας, σύγχρονης δημοκρατίας. 

Και αυτό σημαίνει, να συγκρουστούμε με ένα πρόβλημα που ταλανίζει την χώρα ιστορικά.

Το πελατειακό σύστημα που ναρκοθετεί τη δημοκρατική λειτουργία του κράτους και των θεσμών. 

Πελατειακό σύστημα, τι σημαίνει;

Είναι η αυθαιρεσία της εξουσίας, η αυθαιρεσία των κρατούντων που οδηγεί νομοτελειακά και στην αυθαίρετη παρέμβαση εξωθεσμικών και ισχυρών παραγόντων, οικονομικών, μιντιακών, γεωπολιτικών παικτών, κλπ.

Αυθαιρεσία είναι όταν μπορείς να αποκρύπτεις στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού από τον Ελληνικό λαό.

Αυθαιρεσία είναι όταν μπορείς να επιλέγεις με αδιαφανή κριτήρια την ηγεσία της δικαιοσύνης.

Αυθαιρεσία είναι όταν διορίζεις με χρήματα του Ελληνικού λαού τους φίλους, συγγενείς και ημέτερους.

Αυθαιρεσία είναι όταν μπορείς και σβήνεις πρόστιμα των ισχυρών – επειδή ακριβώς ειναι ισχυροί – αλλά επιβάλεις νέα βάρη στον απλό πολίτη.

Αυθαιρεσία είναι όταν καταργείς ανεξάρτητες αρχές για να υπαχθούν διάφορες λειτουργίες στην καθημερινότητα της κομματικής εκτελεστικής εξουσίας.

Αυθαιρεσία είναι ένα κράτος υπερβολικά συγκεντρωτικό που πνίγει την πρωτοβουλία της αυτοδιοίκησης και της περιφερειακής ανάπτυξης.

Αυθαιρεσία είναι ο υπουργός παιδείας – υπηρέτησα το υπουργείο αυτό, να αποφασίζει ποια τμήματα, ποια πανεπιστήμια, πόσοι θα είναι οι καθηγητές και πόσοι θα είναι οι εισακτέοι. Ένα σοβιετικού τύπου σύστημα, που κινείται με στενά κομματικά ή πελατειακά κριτήρια. 

Η Νομική Πατρών είναι θύμα αυτής της αντίληψης.

Αυθαιρεσία είναι όταν αφήνεις τις τιμές των φαρμάκων να πάνε στα ύψη με τεράστια κέρδη των πολυεθνικών και μεγάλη ζημιά των ασφαλισμένων. 

Αυθαιρεσία είναι ο νόμος του ισχυρού και όχι η ισχύς του νόμου.

Και αυτό καλλιεργεί τη δυσπιστία, την αντίδραση και την απογοήτευση του πολίτη.

Απαιτείται  να εδραιώσουμε μια δημοκρατία με θεσμούς που εγγυώνται το δημόσιο συμφέρον, την απονομή δικαιοσύνης, την διασφάλιση των δικαιωμάτων των γυναικών, των εργαζόμενων, των συνταξιούχων, των ανέργων, των ΑΜΕΑ, των μεταναστών, των ΛΟΑΤ.

Σήμερα εσείς κ. Μητσοτάκη, μιλάτε για φοροαπαλλαγές. 

Ευπρόσδεκτες.

Όμως δεν μας είπατε από που θα βρείτε τους πόρους. Η γενικόλογη αναφορά στην ανάπτυξη δεν πείθει.

Γιατί αν δεν φτιάξουμε κράτος, ανάπτυξη δεν θα υπάρξει – ή θα είναι στρεβλή και επιζήμια, άνιση και άδικη, για το κοινωνικό σύνολο.

Κύριε Πρωθυπουργέ – να ξεφύγουμε από την απαράδεκτη και επιβλαβή λογική «να φύγουν οι άλλοι για να έρθουν τα δικά μας παιδιά». 

Και δεν αποτελούν άλλοθι ούτε μερικοί τεχνοκράτες, ούτε μερικές λιγότερο ή περισσότερο καλές μεταγραφές. 

Οι κανόνες και οι διαδικασίες έχουν σημασία. 

Έτσι χτίζεται ένα σύγχρονο κράτος. 

Ούτε βλάπτει οι καινούργιοι να ζητούν ενημέρωση από τους παλιούς. 

Η συνέχεια είναι προς όφελος του Έλληνα πολίτη. 

Γιατί λοιπόν, δεν πήρατε την σκυτάλη του OpenGov στις επιλογές των Γενικών Γραμματέων, με ανοιχτές προκηρύξεις και αξιοκρατικά κριτήρια;

Θα συνεχίσετε και εμβαθύνετε την ΔΙΑΥΓΕΙΑ, την οποία θελήσατε ως υπουργός να καταργήσετε – που πολύ απλά επιτρέπει στον πολίτη να ξέρει που πάνε τα λεφτά του; Δηλαδή, διαφάνεια.

Θα ενισχύσετε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση που εξοικονόμησε έναν ολόκληρο ΕΝΦΙΑ, δηλαδή 3 δισ. περίπου και μάλιστα, κάθε χρόνο;

Θα επαναφέρετε αυτό που εμείς θεσπίσαμε, τη διαδικασία ακρόασης από το προεδρείο της Βουλής των υποψηφίων για ανώτατες δικαστικές θέσεις ώστε να αποφευχθούν οι κομματικές κρίσεις; 

Θα επαναφέρετε την πρακτική της διαδικτυακής διαβούλευσης με τους πολίτες, κάθε νομοσχεδίου πριν κατατεθούν στην Βουλή, όπως και των δύο αναγνώσεων πριν έρθουν στην Ολομέλεια;

Θα φέρετε τις αμυντικές προμήθειες στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής όπως ξεκινήσαμε εμείς;

Θα αποκεντρώσετε σοβαρές αποφάσεις και πόρους στην αυτοδιοίκηση αλλά και στα πανεπιστήμια και τα νοσοκομεία ενισχύοντας την περιφέρεια και την ανάπτυξή της; 

Θα ενισχύσετε το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να παράγει νέα στελέχη για την δημόσια διοίκηση αντί να είναι άντρο ρουσφετολογικών προσλήψεων όπως το είχατε καταντήσει το 2009;

Θα διασφαλίσετε την απόλυτη διαφάνεια αλλά και κανόνες στην αξιοποίηση της περιουσίας του Ελληνικού λαού; 

Τα παραπάνω τα θέτω ως μερικά παραδείγματα ριζικών ανατροπών που πρέπει να γίνουν ή και να συνεχίσουν στη χώρα μας.

Πρώτον, αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τη διαχρονική υφέρπουσα κρίση.

Δεύτερο, αν θέλουμε να αξιοποιείται το βιός και ο πλούτος της χώρας με αποτελεσματικό, αναπτυξιακό τρόπο για το δημόσιο συμφέρον.

Οφείλουμε να επαναδιαπραγματευτούμε το υπερβολικό πλεόνασμα που ζητούν οι δανειστές και να το εξαργυρώσουμε εγγυώμενοι, όλοι μας, όλοι μαζί, τις ριζοσπαστικές αλλαγές στο πελατειακό πολιτικό σύστημα. Είναι αυτή, η στρατηγική αντίληψη της Παράταξής μας.

Τέλος, για να κοιτάξουμε μπροστά πρέπει να έχουμε ένα κράτος με κανόνες ίδιους για όλους, χωρίς προνόμια για λίγους και ισχυρούς, με ισονομία, αξιοκρατία, διαφάνεια, λογοδοσία.

Δεν είναι τυχαίο ότι, μεγάλοι διανοητές, προσεγγίζοντας τις ταχύτατες και σύνθετες αλλαγές που γίνονται σήμερα  στον κόσμο, συνομολογούν ότι, θα προσαρμοστούν βιώσιμα οι χώρες που έχουν θεσμούς που λειτουργούν και κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από συνοχή και αλληλεγγύη. Δηλαδή, εκείνες όπου έχει εμπεδωθεί κοινωνική δικαιοσύνη και κράτος δικαίου.

Είτε πρόσκειται για τον ερχομό της τεχνητής νοημοσύνης, είτε για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, είτε νέων πανδημιών, είτε γεωπολιτικών αλλαγών, το δημοκρατικό λειτουργικό κράτος είναι αυτό που θα μας δώσει την δυνατότητα ως έθνος να ανταπεξέλθουμε.

Και αυτό δεν θα γίνει απλά με μια καλή τεχνοκρατική στελέχωση του κρατικού μηχανισμού.

Γιατί χρειάζεται να χτυπηθούν νοοτροπίες, πελατειακές δεσμεύσεις και ισχυρά συμφέροντα.

Γι’ αυτό αποτελεί για εμάς, κρίσιμη παράμετρο Δημοκρατίας, η αυτονομία της πολιτικής. 

Και συνακόλουθα, η αυτονομία, ιδεολογική και πολιτική της Παράταξής μας, που εγγυάται μια τέτοια προοπτική.

Η πράσινη ανάπτυξη , δεν μπορεί να σημάνει απλά την προστασία του περιβάλλοντος, όπως αναφέρατε ή μερικά μικρά νησιά να μετατραπούν σε πρότυπα ανανεώσιμης ενέργειας. 

Απαιτείται – και αποτελεί υποχρέωσή μας από τη Συμφωνία του Παρισιού και από τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, ένας εθνικός σχεδιασμός. 

10 χρόνια πριν, προχωρήσαμε με τον Αη Στράτη προς την ανανεώσιμη ενέργεια. Δεν φτάνει. 

Σήμερα, ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα θα ήταν όλα τα νησιά μας μέχρι και την Κρήτη να γίνουν ενεργειακά αυτόνομα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με επόμενο μεγάλο βήμα την ηπειρωτική Ελλάδα.

Είναι κομμάτι της προοδευτικής ατζέντας, η μάχη απέναντι στην κλιματική κρίση.

Είναι κομμάτι της προοδευτικής ατζέντας, ο αγώνας ενάντια στην υπερσυγκέντρωση του πλούτου και την αύξηση της ανισότητας.  

Είναι κομμάτι της προοδευτικής ατζέντας, το θέμα της ισότητας ευκαιριών, το θέμα των δικαιωμάτων. 

Μια ευνομούμενη πολιτεία για μας τους προοδευτικούς σημαίνει και την συμμετοχή όλων των πολιτών.

Στο πλαίσιο αυτό δεν μπορώ να μην υπογραμμίσω κ. Μητσοτάκη, πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Δεν το λάβατε υπόψη όταν φτιάχνανε την κυβέρνηση σας.

Η προστασία των εργαζομένων ειδικά σήμερα με τις ευέλικτες μορφές εργασίας δεν μπορεί να επαφίεται στην καλή θέληση εργατών και εργαζομένων. Το κράτος έχει ουσιαστικότατο ρόλο στην προστασία των δικαιωμάτων τους.

Είδα,  ότι συμφωνείτε με την άποψη που έχω διατυπώσει από χρόνια, η Ελλάδα να γίνει κέντρο ευζωίας με έμφαση στον ποιοτικό τουρισμό.

Προϋπόθεση, όμως, είναι η Ελλάδα να γίνει τόπος ευζωίας των ίδιων των Ελλήνων 

Ένα νέο κοινωνικό, αλλά και πράσινο συμβόλαιο, είναι αδήριτη ανάγκη όχι μόνο εδώ αλλά και στην ΕΕ.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια θα κάνουμε μια τίμια και σκληρή αντιπολίτευση. 

Και θα προτείνουμε λύσεις προοδευτικές. 

Λύσεις για το δημόσιο και εθνικό συμφέρον

Η ψήφος μας για αυτές θα είναι αποκλειστικά.

Την εμπιστοσύνη θα πρέπει να την κερδίσετε από τον Ελληνικό λαό.