Ομιλία Δ. Κωνσταντόπουλου, Εισηγητή της ΔΗ.ΣΥ. στην Ολομέλεια της Βουλής επί του ΝΣ για τη μετεξέλιξη του ΟΓΑ σε ΟΠΕΚΑ

Ομιλία Δημήτρη Κωνσταντόπουλου, Εισηγητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στην Ολομέλεια της Βουλής επί του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Μετεξέλιξη του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων σε Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) και λοιπές διατάξεις».

Κύριε Πρόεδρε

Κύριες & Κύριοι Συνάδελφοι

Η έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης αναδεικνύει το σεβασμό στους αποδέκτες της κοινωνικής φροντίδας .

Η κοινωνική πρόνοια είναι σε μεγάλο βαθμό συνυφασμένη με την εξάρτηση των «αδύνατων» συνανθρώπων μας από τις κρατικές υπηρεσίες.

Κοινωνική αλληλεγγύη σημαίνει να μην επιβάλλεις το όνειρο σου στους άλλους, αλλά να τους στηρίξεις όσο χρειάζεται για να πετύχουν οι ίδιοι να κάνουν τα δικά τους όνειρα πραγματικότητα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, 

Δεν συνέτρεχε λόγος να χαρακτηριστεί επείγουσα η διαδικασία συζήτησης και ψήφισης του νομοσχεδίου . 

Η επιλογή αυτή, υποβαθμίζει την ποιότητα του διαλόγου και την ουσιαστική ζύμωση στην Επιτροπή. 

Έγιναν σημαντικές παρατηρήσεις και προτάσεις από τους φορείς και από τους εκπροσώπους των κομμάτων.

Πραγματικά η κα Υπουργός με ευήκοα ώτα  και θετική διάθεση έδωσε απαντήσεις και διευκρινήσεις σε θετική κατεύθυνση.

Ως προς τη γενική φιλοσοφία του νομοσχεδίου:

Είναι θετικό ότι όλα τα προνοιακά επιδόματα καταγράφονται και συγκεντρώνονται σε έναν φορέα.

Είναι θετικό ότι μεταβαίνουμε στην εποχή της ηλεκτρονικής διασύνδεσης των βάσεων του νέου φορέα, του ΟΠΕΚΑ με αυτές της ΑΑΔΕ και της ΗΔΙΚΑ.

Είναι θετικό που δημιουργείται η υποδομή ώστε να ελέγχονται τα δηλωθέντα στοιχεία όσων αιτούνται  παροχών από τον ΟΠΕΚΑ γιατί έτσι ενισχύεται η διαφάνεια και εξοικονομείται δημόσιο χρήμα από την ορθολογική καταβολή των επιδομάτων.

Ως προς τη μετεξέλιξη του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων 

Το ανέφερα και στην Επιτροπή, θα ήθελα να το αναφέρω κι εδώ στην Ολομέλεια.

Όταν ιδρύθηκε, το 1961, ο ΟΓΑ χαρακτηρίστηκε διεθνώς ως πρωτοποριακός οργανισμός.

Γιατί; 

Διότι τότε, ο μισός πληθυσμός της χώρας ασχολούνταν με γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες και αποτελούσαν μια ευάλωτη οικονομικά κοινωνική ομάδα.

Ήταν στο περιθώριο ο αγροτικός πληθυσμός. Και ο ΟΓΑ ήρθε και το ανέτρεψε.

Διότι, υπήρχε η ανάγκη ενσωμάτωσης του αγροτικού πληθυσμού στην οικονομική ζωή του τόπου.

Σήμερα, η ανάγκη που κυριαρχεί, είναι αυτή της ενσωμάτωσης όλων όσων ζουν σε καθεστώς ακραίας φτώχειας.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις :

Το όριο της ακραίας φτώχειας στην Ελλάδα κυμαίνεται από 182 ευρώ το μήνα για μονομελές νοικοκυριό σε ημιαστικές ή αγροτικές περιοχές που ζει σε ιδιόκτητο σπίτι, μέχρι 905 ευρώ το μήνα για ζευγάρι με δύο παιδιά που ζει στην Αθήνα και πληρώνει ενοίκιο ή στεγαστικό δάνειο.

Πόσοι έχουν μηνιαία εισοδήματα κάτω από αυτό το όριο;

Το ποσοστό της ακραίας φτώχειας στην Ελλάδα, κυμαίνεται για το 2015 – με τα πιο πρόσφατα στοιχεία- στο 15%. 

Το 2011, το ποσοστό ήταν 8,9%. 

Το 2009 δεν ξεπερνούσε το 2,2%.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Αν το 1961- που ιδρύθηκε ο ΟΓΑ- 16 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η τότε κυβέρνηση κατάφερε να δημιουργήσει έναν πρωτοπόρο διεθνώς θεσμό.

Σήμερα που οι συνθήκες δεν είναι μεταπολεμικές, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι αντίστοιχο για τις σύγχρονες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες;

Εδώ λοιπόν, χρειάζεται ολοκληρωμένη κοινωνική πολιτική  κι όχι μια πολιτική διαχείρισης της κατάστασης, που είναι το πρόταγμα- απ΄ότι φαίνεται- της κυβέρνησης.

Σας το λέω αυτό , με το βάρος των ιστορικών μεταρρυθμίσεων που έκαναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής.

Πριν το ΠΑΣΟΚ δεν υπήρχε κοινωνικό κράτος.

Οι ΟΤΑ ως φορείς κοινωνικής πολιτικής, απέκτησαν τη δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής επί ΠΑΣΟΚ.

Η ίδρυση και λειτουργία παιδικών, βρεφικών, βρεφονηπιακών σταθμών και νηπιαγωγείων, κέντρων ψυχαγωγίας και αναψυχής ηλικιωμένων,  βρεφοκομείων, ορφανοτροφείων, κέντρων υποστήριξης και αποκατάστασης ατόμων με ειδικές ανάγκες και τα καινοτόμα ΚΑΠΗ στο πλαίσιο της αρμοδιότητας των Δήμων και Κοινοτήτων, έχουν τη σφραγίδα της Δημοκρατικής Παράταξης. 

Το ίδιο και το Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι που ξεκίνησε το 1998. 

Το ίδιο και τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης, που ενώ υπήρχαν από τη δεκαετία του ’80, επεκτάθηκαν το 2000 σε όλη τη χώρα.

Παράλληλα με αυτά, τα στεγαστικά προγράμματα λαϊκής κατοικίας,

– ο θεσμός του κοινωνικού μισθού,

– η δυνατότητα διακοπών για παιδιά οικογενειών με χαμηλό εισόδημα,

– η αυτοτελής σύνταξη για την αγρότισσα,

– η δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη προς όλους τους αγρότες,

–  τα οικογενειακά και πολυτεκνικά επιδόματα του 2459/97

– και πολλές άλλες κοινωνικές πολιτικές που τότε – για την εποχή που υλοποιήθηκαν – έμοιαζαν εξωπραγματικές.

Όλα τα παραπάνω συνιστούν το περιεχόμενο μιας προοδευτικής κοινωνικής πολιτικής με κέντρο τον άνθρωπο.

Αυτό, όμως, που έχει περισσότερη αξία να αναλογιστούμε, είναι σε ποια κατάσταση ήταν η χώρα όταν υλοποιούσαμε αυτές τις μεταρρυθμίσεις.

Να αφήσουμε την εύκολη δικαιολογία των περιορισμών που θέτουν τα μνημόνια και η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. 

Χρειάζεται πολιτική βούληση, συγκροτημένη ιδεολογία και συγκεκριμένη στόχευση.

Αυτά λείπουν από τη σημερινή κυβέρνηση.

Διότι κι εμείς βρεθήκαμε σε διαπραγματεύσεις με την τρόικα το 2013 για τον ΟΓΑ και τον κρατήσαμε όρθιο. 

Κι εμείς είχαμε να αντιμετωπίσουμε στα πρώτα δύσκολα χρόνια της κρίσης και καταφέραμε:

• την υλοποίηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, που χειρίστηκε ο τότε υφυπουργός Βασίλης Κεγκέρογλου, 

• τη διανομή κοινωνικού μερίσματος  συνολικού ύψους 450 εκ. ευρώ σε 650.000 φτωχές οικογένειες, 

• τη συνέχιση των  προγραμμάτων κάλυψης των άστεγων και της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους άπορους, 

• την καθιέρωση οικογενειακών επιδομάτων σε 700.000 οικογένειες από το πρώτο παιδί,

• τον εκσυγχρονισμό και την καταβολή των επιδομάτων αναπηρίας σε 10 κατηγορίες δικαιούχων χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, αλλά με διασφάλιση πιστοποίησης της αναπηρίας τους,

• την ένταξη πάνω από 700.000 οικογενειών στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, (δηλαδή 2-3 εκατομμύρια Έλληνες Πολίτες έχουν στο σπίτι τους ηλεκτρικό με έκπτωση έως 45%),

• την παροχή  ηλεκτρικού ρεύματος με έκπτωση 70% περίπου σε  2.500 Φορείς Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Πετύχαμε επίσης, την επιδότηση κατά 60% για τη σύνδεση με το δίκτυο Φυσικού Αερίου για 30.000 φτωχές οικογένειες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία και τη διασταύρωση δικαιούχων προνοιακών δικαιωμάτων, προς αποφυγή φαινομένων κατάχρησης .

Δεν είχαμε όμως, τον πολιτικό χρόνο να κάνουμε μια μεγάλη κοινωνική μεταρρύθμιση που θα απαντά στα σύγχρονα προβλήματα με προοδευτικό τρόπο.

Επί του παρόντος νομοσχεδίου, λοιπόν:

Είναι θετικό ότι το σύνολο του προσωπικού του ΟΓΑ, μεταφέρεται στον ΟΠΕΚΑ, διατηρώντας την ίδια οργανική θέση, κατηγορία, κλάδο, ειδικότητα, βαθμό, μισθολογικό κλιμάκιο, καθώς και όλα εν γένει τα εργασιακά του δικαιώματα.

Χρειάζεται – όπως είπε και η Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Εργαζομένων στον ΟΓΑ να γίνει μετατροπή της εργασιακής σχέσης και των υπαλλήλων ΙΔΑΧ – αν δεν κάνω λάθος, πρόκειται μόνο για 23 εργαζομένους.

Για τους 5 έμμισθους δικηγόρους που προβλέπονται με αποδοχές 2.400 ευρώ, προτείνουμε η αμοιβή να είναι κατ’ αποκοπή.

Για την επιχορήγηση των ΜΚΟ, χρειάζεται οπωσδήποτε να ξεκαθαριστούν τα κριτήρια.

Για την κάρτα μετακίνησης πολυτέκνων που προβλέπεται στο άρθρο 4 παρ. 1, προτείνουμε να απαλειφθεί.

Το ζήτησε και η εκπρόσωπος της ΑΣΠΕ και είναι απολύτως δίκαιο.

Υπάρχει ήδη κάρτα μετακίνησης πολυτέκνων και μάλιστα σε τόσο δύσκολες εποχές δεν χρειάζεται να επιβαρύνουμε με ένα κοστολόγιο για την έκδοση μιας νέας κάρτας.

Κυρία Υπουργέ,

Το θέμα των πολυτέκνων είναι πολύ σοβαρό και χρειάζεται τη στήριξή μας. Ήδη το δημογραφικό είναι οξύ, λόγω της υπογεννητικότητας.

Είναι μια βραδυφλεγής βόμβα στα έγκατα του ασφαλιστικού.

Στήριξη λοιπόν στην πολύτεκνη οικογένεια και στους τρίτεκνους.

Κάντε δεκτά τα αιτήματά τους.

Έτσι στηρίζουμε το μέλλον της Ελλάδας.

• Για τα Κέντρα Κοινότητας: Τα Κέντρα Κοινότητας είναι μια νέα δομή που θεσμοθετήθηκε με το Ν.4368/2016. 

Αποτελούν το βασικό πυρήνα διευρυμένων υπηρεσιών με εξατομικευμένη ολιστική προσέγγιση. 

Σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Κοινωνικών Υπηρεσιών κάθε ΟΤΑ παρέχουν υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. 

Η λειτουργία τους στους 254 Δήμους της χώρας για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να ενισχυθεί σε υποδομές, σε προσωπικό και σε εκπαίδευση για τη σύνδεσή του με τον ΟΠΕΚΑ. 

Μας είπε η υπουργός στην Επιτροπή ότι η σχέση των κέντρων κοινοτήτων και του ΟΠΕΚΑ είναι ομφάλια. 

Αυτό πρέπει κάπως να αποτυπωθεί.

Προτείνουμε και καταθέσαμε σχετική τροπολογία, τα Κέντρα Κοινότητας να ενταχθούν στην οικεία Κοινωνική Υπηρεσία κάθε Δήμου και να στελεχωθούν με το αντίστοιχο προσωπικό, με στόχο την ενιαία παροχή των κοινωνικών υπηρεσιών και της κοινωνικής μέριμνας.

• Για τα ΚΕΠ: Σε όποιο Δήμο δεν υπάρχει κέντρο κοινότητας, να μπορεί το ΚΕΠ να λειτουργήσει ως επικουρική δομή διοικητικής υποστήριξης.

Η συνεργασία Κέντρων Κοινότητας και ΚΕΠ μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει.

• Για την ίδρυση τμημάτων βρεφονηπιακών σταθμών σε κάθε Δήμο:

Είναι θετικό ότι όπου υπάρχουν ελλείψεις θα χρηματοδοτηθεί η ίδρυση έως δύο νέων τμημάτων, ώστε κανένα παιδί να μη μένει εκτός των σταθμών.

• Κατασκηνώσεις ΠΙΚΠΑ:

Θετική η ρύθμιση.

Τώρα το μέλημά σας πρέπει να είναι να μη χαθεί η φετινή περίοδος λειτουργίας τους.

• Για τη διαδικασία για την απόδειξη της γνώσης της γλώσσας των Ρομά:

Θετικό τόσο για τις πραγματικές ανάγκες των Ρομά, όσο και για την προσπάθεια της πολιτείας για την κοινωνική τους ένταξη.

• Για τη δημογραφική πολιτική:

Χρειάζεται πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση αυτού του κρίσιμου κοινωνικού

και επιτρέψτε μου –  και εθνικού ζητήματος.

Τέλος, έγινε πολλή συζήτηση για τους πόρους των προνοιακών επιδομάτων και το εάν θα επηρεάσουν τους ΚΑΠ της αυτοδιοίκησης.

Θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να διευκρινισθεί ρητά στο νομοσχέδιο ότι από 1/1/2019 και εφεξής οι πόροι των προνοιακών επιδομάτων και εν γένει κάθε επιδόματος που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ θα προέρχονται από τον Κρατικό προϋπολογισμό και ειδικότερα από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας, ενώ ταυτόχρονα οι ΚΑΠ θα παραμείνουν προς αξιοποίηση από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Σας καταθέσαμε και σχετική τροπολογία.

Ολοκληρώνοντας, δε συμφωνούμε με τη στρατηγική της κυβέρνησης να εκβιάζει την ψήφο μας χωρίς να δίνει τη δέουσα σημασία στο διάλογο και τη διαβούλευση για κάθε θέμα με τους αρμόδιους φορείς .

Επίσης, δε συμφωνούμε και πολιτικά με αυτή τη λογική της συγκεντρωτικότητας στην κεντρική εξουσία.

Ενισχύουμε κάθε πρωτοβουλία για την αποκέντρωση και τη στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Για μας για τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, η καταπολέμηση του Κοινωνικού αποκλεισμού και η ισότιμη συμμετοχή όλων των πολιτών στην Κοινωνική ζωή αποτελεί πυρήνα της σκέψης μας κυρίως όμως της πράξης μας. 

Είναι η απάντηση στον κοινωνικό αποκλεισμό και ο σεβασμός στις ευπαθείς ομάδες.

Στηρίζουμε πολιτικές με κέντρο τον άνθρωπο , γι΄αυτό και επιμένουμε για επιδόματα αξιοπρεπούς διαβίωσης και όχι παροχές προνοιακής φτωχοποίησης.

Με τη διαδικασία του επείγοντος – δεν μπορέσαμε να δούμε όλες τις λεπτομέρειες των ρυθμίσεων στην κατεύθυνση που σας επισημάναμε και είμαστε αντίθετοι με την απλή συνέχιση των προνοιακών παροχών χωρίς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο κοινωνικής πολιτικής για τη στήριξη των ευπαθών ομάδων.

Αναμένουμε την τοποθέτηση της Υπουργού στα θέματα που θέσαμε και στην τροπολογία που περιμένουμε να γίνει αποδεκτή.