Ομιλία Δ. Κωνσταντόπουλου, για τον έλεγχο και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος

Ομιλία Δημήτρη Κωνσταντόπουλου, Εισηγητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος»

 

Κύριε Υπουργέ,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

Συζητάμε το σχέδιο νόμου για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου Περιβάλλοντος. Ένα σχέδιο νόμου ωστόσο, με αποσπασματικές ρυθμίσεις, χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, που περιπλέκει ακόμη περισσότερο τις διαδικασίες.

 

Αντιγράφει την υπάρχουσα νομοθεσία, χωρίς να επιλύει προβλήματα, χωρίς να επιταχύνει διαδικασίες, αυξάνοντας τη γραφειοκρατία και το Δημόσιο.

 

Μπορεί οι προθέσεις να είναι καλές, αλλά στην ουσία υπάρχουν πολλές διατάξεις και υποσχέσεις που θα μείνουν ανεφάρμοστες.

 

Ήδη η Κυβέρνηση έχει καθυστερήσει την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων και Προεδρικών Διαταγμάτων που ήδη προβλέπονταν στη νομοθεσία (όπως για τον ηλεκτρονικό τρόπο έκδοσης των αδειών).

 

Και τώρα, επαναλαμβάνει ρυθμίσεις και προαναγγέλλει την έκδοση σειράς νέων εκτελεστικών πράξεων, χωρίς μάλιστα σαφή χρονο- διαγράμματα.

 

Επί των άρθρων

Άρθρα 1-6

Ιδρύεται το Παρατηρητήριο καθώς και τα Περιφερειακά και Τοπικά Παρατηρητήρια για τον έλεγχο του δομημένου περιβάλλοντος. Ακόμη και αν είναι μια καλή ιδέα, η προτεινόμενη διάρθρωση είναι τεράστια και θα αποδειχθεί αναποτελεσματική.

Πώς και πότε θα στελεχωθούν;

 

Άρθρα 7-27

Συμβούλια

Προκαλείται αυξημένη γραφειοκρατία που θα οδηγήσει σε δυσλειτουργία. Τα Συμβούλια αυτά ήδη λειτουργούν. Ζήτημα ήταν να γίνουν πιο αποτελεσματικά.  Να επιταχυνθούν οι κρίσεις και οι αποφάσεις τους και όχι να αλλάξει απλά η συγκρότησή τους.

Όσον αφορά στον Γενικό Γραμματέα Χωροταξίας, παρατηρείται υπερ-συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπό του.

 

Κύριε Υπουργέ,

Ενώ το νομοσχέδιο υποτίθεται ότι στοχεύει στην αποκέντρωση, στην πραγματικότητα προβλέπονται πολλά συμβούλια και επιτροπές, αυξάνοντας το Δημόσιο.

 

Είναι δύσκολο να στελεχωθούν όλα αυτά τα συμβούλια, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές.

 

Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη, ώστε στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής να συμμετέχουν και πολιτικοί μηχανικοί εκτός από Αρχιτέκτονες.

 

Διότι δεν κρίνονται μόνο οι όψεις των κτιρίων, αλλά για παράδειγμα και τυχόν επισκευές σε παλαιά κτίρια που έχουν επιπτώσεις στον φέροντα οργανισμό των κτιρίων.

 

Άρθρα 28-51

Έκδοση οικοδομικών αδειών

Δεν υπάρχει καμία μεταρρύθμιση.

Το Νομοσχέδιο αναφέρεται στον ηλεκτρονικό τρόπο έκδοσης των αδειών, ο οποίος όμως προβλεπόταν ήδη. Όπως αναφέρθηκε στην ακρόαση των φορέων, το σύστημα ήταν έτοιμο από το 2015. Μόνο μια υπογραφή χρειαζόταν για να τεθεί σε εφαρμογή. Ωστόσο, η κυβέρνηση επέλεξε την απραξία επί 2,5 έτη. Η έκδοση άδειας με ευθύνη του μηχανικού επίσης προβλέπεται ήδη.  Τίθεται, όμως, ζήτημα προστασίας του δημοσίου συμφέροντος. Δεν υπάρχουν οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να είναι βέβαιος ένας μηχανικός ότι ακόμα και “χθες” δεν υπήρξε κάποια αλλαγή στη νομοθεσία. Ακόμα δε και ο ελεγκτής δόμησης, αυτό που θα ελέγξει είναι η συμμόρφωση της κατασκευής με την άδεια κι όχι η τήρηση της νομιμότητας. Ποια θα ήταν η λύση; Να δημιουργηθεί ένας ψηφιακός χάρτης με τους όρους δόμησης, τις χρήσεις γης και τις θεσμικές γραμμές, όπως ακούσαμε στην ακρόαση των φορέων, οπότε και θα υπήρχε η απαιτούμενη ασφάλεια για τη νομοθεσία.

 

Στο άρθρο 49, δημιουργείται ένα Μητρώο χωρίς να έχουν εκδοθεί τα Προεδρικά Διατάγματα για τον καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων των διπλωματούχων πολιτικών μηχανικών και των μηχανικών ΤΕ. Πώς θα εφαρμοστεί το άρθρο, όταν προϋποθέτει την ύπαρξη επαγγελματικών δικαιωμάτων, τα οποία δεν έχουν ακόμη καθοριστεί;

 

Άρθρα 52-63

Ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίων

Θετικές οι ηλεκτρονικές διαδικασίες. Και αυτό ήταν έτοιμο και θεσμοθετημένο. Χρειαζόταν απλά μια υπογραφή στο έτοιμο Προεδρικό Διάταγμα. Η κυβέρνηση δεν την έβαλε και επανερχόμαστε στα ίδια. Το κόστος για την ηλεκτρονική ταυτότητα είναι μεγάλο όμως, ιδίως εν μέσω της σημερινής συγκυρίας.

Πρότασή μας, το κόστος αυτό να καλύπτεται από το δημόσιο, αφού συμβάλλει στον Πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας και να αφαιρείται πχ από τον ΕΝΦΙΑ .

 

Ως προς το άρθρο 60

Θα πρέπει, και σε συνάρτηση με το άρθρο 83, να διευκρινισθεί ότι τον πειθαρχικό έλεγχο στους μηχανικούς ασκούν οι ενώσεις τους. Και στην περίπτωση των μηχανικών ΤΕ αυτή είναι η ΕΕΤΕΜ.

 

Άρθρα 64-80

Ηλεκτρονική ταυτότητα Δήμων

Πρέπει να υπάρξει μέριμνα, ώστε η ηλεκτρονική καταγραφή των κοινόχρηστων χώρων να γίνει πραγματικά σε όλη την Ελλάδα κι όχι να έχουμε Δήμους “πολλών ταχυτήτων” ανάλογα με τις υποδομές τους.

Τράπεζα δικαιωμάτων δόμησης και Μεταφορά Συντελεστή

Η διαδικασία όπως προβλέπεται είναι γραφειοκρατική. Για να δημιουργηθούν Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή, χρειάζεται πολεοδομικός σχεδιασμός και άπλετος χρόνος. Μονόδρομος το σύστημα να είναι ηλεκτρονικό και απρόσωπο για να έχουμε αποτελέσματα.

 

Άρθρα 81-125

Αυθαίρετα

Εδώ έχουμε ουσιαστικά αντιγραφή του ν. 4178/2013. Ο νόμος 4178, ήταν ο μοναδικός νόμος που κρίθηκε συνταγματικά ανεκτός από το ΣτΕ μετά το νόμο Τρίτση του 1983, ως διαδικασία καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης και επίλυσης παθογενειών για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Η προσπάθεια ψήφισης νέου νόμου μπορεί να μην έχει την ίδια τύχη στο ΣτΕ. Ο ν. 4178/2013 αποδείχθηκε πετυχημένος στην πράξη, αφού έχουν δηλωθεί ήδη περισσότερα από ένα εκατομμύριο αυθαίρετα. Σημειώνω ότι ο ρυθμός δήλωσης αυθαιρέτων από τους πολίτες, μειώθηκε όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα φέρει νέο νόμο. Θετική η μείωση των προστίμων που προβλέπει το Νομοσχέδιο, αλλά τίθεται θέμα αδικίας απέναντι σε ιδιοκτήτες που ήδη τακτοποίησαν. Θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη ώστε, είτε να τους επιστραφούν χρήματα, είτε να γίνει συμψηφισμός με οφειλές τους που συναρτώνται με το συγκεκριμένο ακίνητο, όπως ο ΕΝΦΙΑ.

 

Για τη μελέτη στατικής επάρκειας :

Τίθεται ως αναγκαία προϋπόθεση, το κόστος της όμως μπορεί να είναι τεράστιο.Μπορεί να ανέλθει σε χιλιάδες ευρώ, αναλόγως του κτιρίου. Να υπάρξει πρόβλεψη ώστε να μη βαρύνει τους ιδιοκτήτες, αλλά το Δημόσιο. Θα μπορούσε να επιχορηγηθεί από το ΕΣΠΑ ή να συμψηφισθεί με άλλες οφειλές του ακινήτου. Επίσης, δεν μπορεί να θέτει ο νόμος περιόδους στις οποίες τα πρόστιμα για τις τακτοποιήσεις θα είναι περισσότερο αυξημένα.

Με τον τρόπο αυτό, τιμωρούμε όσους βρίσκονται σε ανέχεια, και θα προσπαθήσουν έστω και με καθυστέρηση να ενταχθούν στο Νόμο. Ως προς την απαγόρευση μισθώσεων σε αυθαίρετα του άρθρου 82, η διατύπωση είναι ομιχλώδης. Πως θα βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει αυθαιρεσία και ποιες θα είναι οι συνέπειες αν διαπιστωθεί στη συνέχεια αυθαιρεσία; Υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν προβλήματα εξαιτίας αυτού στη λειτουργία της μίσθωσης, στην καταβολή των μισθωμάτων κλπ.

 

Ως προς το άρθρο 83

Δεν έχετε προβλέψει τις περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων με δικαστικές αποφάσεις και με εξω-δικαστικό συμβιβασμό, όπως τονίστηκε από τους φορείς. Θα πρέπει να το ξαναδείτε.

 

Στο άρθρο 117,προτείνουμε την αναδιατύπωσή του, ώστε να υπάγονται στην ρύθμιση και οι περιπτώσεις όπου εντός του ίδιου οικοπέδου υπάρχουν δύο ή περισσότερα διατηρητέα και η υπέρβαση έχει γίνει σε ένα μόνο από αυτά.

 

Στο άρθρο 120 για τις σταυλικές εγκαταστάσεις, το παράβολο των 300 ευρώ είναι μεγάλο για τους κτηνοτρόφους εν μέσω της σημερινής συγκυρίας και των προβλημάτων του κλάδου. Αν θέλουμε να λύσουμε οριστικά το πρόβλημα των σταυλικών εγκαταστάσεων, αυτό που θα πρέπει να δούμε είναι η απλοποίηση των διαδικασιών για την αδειοδότησή τους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες του επαγγέλματος των κτηνοτρόφων και την απόσταση στην οποία βρίσκονται συνήθως από τα αστικά κέντρα.

 

Το Νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την κατανομή των πόρων των προστίμων κατά 25% στην Περιφέρεια, 25% στο Δήμο, 50% στο Πράσινο Ταμείο. Ήδη, στην ακρόαση των φορέων έγινε σαφές ότι η κατανομή αυτή δεν εξυπηρετεί τους στόχους που θέτει η ρύθμιση. Αν θέλουμε να υπάρξει πράγματι αναβάθμιση των περιοχών όπου υπάρχει αυθαίρετη δόμηση, προτείνουμε το 50-60% των προστίμων να κατευθύνεται στις ανάγκες των Δήμων, το 15- 25% στην Περιφέρεια και το 25% στο Πράσινο Ταμείο.

 

Στο άρθρο 121

Είναι αναγκαία η επέκταση των ρυθμίσεων για τις αυθαίρετες κατασκευές μονάδων υδατοκαλλιέργειας, και στις νόμιμα λειτουργούσες μονάδες αφαλάτωσης. Μην ξεχνάμε την τεράστια σημασία τους, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας ιδίως στις νησιωτικές περιοχές.

 

Άρθρα 126-148

Από το άρθρο 126 και εφεξής, το Νομοσχέδιο περιέχει πλήθος ρυθμίσεων για πολλά και διαφορετικά θέματα. Πολλά από τα οποία δεν εντάσσονται στο σκοπό του Νόμου.

 

Άρθρο 126 – μεταφορά των πόρων από τα πρόστιμα :

Μεταφέρετε πόρους από το Πράσινο Ταμείο στο Υπουργείο καταργώντας κάθε έννοια αποκέντρωσης στην κατεύθυνσή τους.

Θα επιλέγετε κεντρικά εσείς ποιους δήμους θα χρηματοδοτείτε και ποιους όχι; Με τον 4178 οι πόροι από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων πηγαίνουν εκεί που υπάρχει μεγάλη πολεοδομική επιβάρυνση από τα αυθαίρετα. Εσείς καταργείτε αυτή την πρόβλεψη κλείνοντας το μάτι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να παίξει το παιχνίδι σας.

 

Άρθρο 127 – Αυτονόμηση ιδιοκτητών από το σύστημα θέρμανσης.

 Κάθε ιδιοκτήτης έχει δικαίωμα στη θέρμανση. Ωστόσο ακούσαμε στην ακρόαση των φορέων,  ότι καταδικάζετε τους οικονομικά αδύναμους να «παγώσουν», αφού κάθε εύπορος ιδιοκτήτης θα μπορεί να αυτονομηθεί, ενώ ένας οικονομικά αδύναμος δεν θα μπορεί να αντέξει το κόστους της κεντρικής θέρμανσης. Πρέπει να ξαναδείτε τη ρύθμιση. «Αγκάθι» επίσης η επέμβαση του κράτους σε ιδιωτικές συμβάσεις.

 

Άρθρο 128 – Επαναφορά αποζημιώσεων  για ελέγχους από τα κλιμάκια ΚΕΔΑΚ

Θετικό, καθότι δίνεται κίνητρο για έλεγχο του λαθρεμπορίου.

 

Άρθρο 129 – Παράταση δικαιώματος εκμετάλλευσης γεωθερμικών δυναμικών χαμηλής θερμοκρασίας 

Δεν υπάρχει εμφανής σοβαρός λόγος- παρά μόνο η διατήρηση ευνοϊκών καταστάσεων- για τον οποίο εισάγεται αυτή η παρέκκλιση.

 

Άρθρο 130- Παράταση του χρόνου υποβολής δήλωσης των αγροτών – παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας για το αν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ή όχι

Η δήλωση σχετίζεται με το ύψος της αποζημίωσης, που κάθε αγρότης – παραγωγός θα λαμβάνει. Είναι θετικό, καθότι η Διοίκηση οφείλει και υποχρεούται να γνωρίζει ποιος είναι αγρότης (μέσω  Μητρώου Αγροτών, που δεν υπάρχει) και να μην μεταφέρει το βάρος απόδειξης στον διοικούμενο. Από την άλλη, ο ν. 4254/2014 είχε «σφικτές» προθεσμίες και για άλλες κατηγορίες παραγωγών, στους οποίους, όμως, δεν έχει δοθεί αντίστοιχη δυνατότητα διορθώσεων.

 

Άρθρο 131- Διατάξεις που αφορούν στο νέο καθεστώς στήριξης των σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.          

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ειδικό θέμα επιφυλασσόμεθα για εξειδικευμένη απάντηση.

 

Άρθρο 132 – Παράταση διάρκειας άδειας ισχύος Αδειών Εγκατάστασης κλπ

Καλύπτεται η καθυστέρηση στην έκδοση της Υπουργικής απόφασης. Η ρύθμιση προσπαθεί να ευθυγραμμίσει το χρόνο άδειας με το χρόνο παροχής της ενίσχυσης .

 

Άρθρο 134 – ΑΔΜΗΕ 

Στο πλαίσιο ολοκλήρωσης του διαχωρισμού ΔΕΗ ΑΔΜΗΕ. Με τη διάταξη– πέραν όσων έχουν ήδη ειπωθεί για τη ζημιά του Δημοσίου-  ολοκληρώνεται η συμφωνία για την διοίκηση του ΑΔΜΗΕ.

Είναι γνωστή η θέση μας, ότι η κυβέρνηση εκχώρησε στον ιδιώτη δικαιώματα μάνατζμεντ, που κανονικά αποδίδονται σε μετόχους πλειοψηφίας. Έτσι, ο ιδιώτης έχει δικαιώματα κυρίαρχου μετόχου μειοψηφίας.

 

Άρθρο 139- Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών στον Ελαιώνα      

Χρειάζεται να το δούμε προσεκτικά. Τονίζω ότι το υπό έκδοση ΠΔ για τις χρήσεις γης,  με το οποίο η ρύθμιση υποτίθεται ότι συμβαδίζει, δεν έχει ακόμη εξεταστεί από το ΣτΕ.

 

Άρθρο 141- Μετεγκαταστάσεις επιχειρήσεων σε εκτός σχεδίου ακίνητα ιδιοκτησίας των Δήµων

Θετικό, διευκολύνει την εφαρμογή του νόμου σε μικρότερους δήμους.

 

Άρθρο 142- Εκπτώσεις στην εισφορά σε χρήμα που επιβληθήκαν μετά την 1.1.2009

Θετική η μείωση για τον ιδιοκτήτη ακινήτου, αλλά άδικο, αφού δεν επεκτείνεται και σε παλαιότερες πράξεις επιβολής εισφοράς.

 

Στο Άρθρο 147

Τροποποιείται το άρθρο 28 ν. 3937/2011 σχετικά με τη μετεγκατάσταση και απαλλοτρίωση των οικισμών Ακρινής και Αναργύρων.  Ο οικισμός της Ακρινής έχει χάσει τις παραγωγικές του δυνάμεις, τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, και κινδυνεύει με ερήμωση. Το σχέδιο μετεγκατάστασης είναι έτοιμο από το 2013 ωστόσο έκτοτε η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Πρέπει άμεσα να ολοκληρωθεί η μετεγκατάσταση, και να προωθηθεί η απαλλοτρίωση της Ακρινής, σε αντιστοιχία με όσα προβλέπονται στο άρθρο για τον οικισμό των Αναργύρων. Οι κάτοικοι βρίσκονται σε απόγνωση. Καταθέτουμε τροπολογία για την επιτάχυνση των διαδικασιών, και τη θέση συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων, την οποία και σας καλούμε να κάνετε αποδεκτή.

 

Να αναφερθώ ακόμη στην τροπολογία που κατέθεσε η Δημοκρατική Συμπαράταξη

για τους δασικούς χάρτες .

Προβλέπει την παράταση έως τέλος του έτους της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων κατά των δασικών χαρτών η οποία έληγε στις 25/9/2017. Γνωρίζετε ότι υπήρξαν μεγάλες καθυστερήσεις

στη χορήγηση των εγγράφων στους πολίτες από τις αρμόδιες Υπηρεσίες καθώς και αυξημένος φόρτος εργασιών για τις Υπηρεσίες στον οποίο δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν. Οι πολίτες βρίσκονται σε αδιέξοδο χωρίς να ευθύνονται. Οι αγρότες αγωνιούν για την απώλεια ενισχύσεων. Γι’ αυτό και είναι αναγκαίο να δοθεί παράταση για τις αντιρρήσεις τους.

 

Κύριε Υπουργέ,

Εμείς τηρούμε στάση επιφύλαξης για την ψήφιση των άρθρων.

Περιμένουμε βελτιώσεις και θετική ανταπόκριση στις προτάσεις μας.