Ταξίδια Αιρετών Δήμων: Όλο το νομικό πλαίσιο για εντός και εκτός συνόρων μετακινήσεις

Οι Δήμοι, ως κατά τόπο Ν.Π.Δ.Δ., ασκούν αρμοδιότητες που άπτονται των τοπικών υποθέσεων, καθώς και κρατικές αρμοδιότητες που τους έχουν απονεμηθεί από τον κοινό νομοθέτη, εντός των ορίων της εδαφικής τους περιφέρειας. Η αποτελεσματική άσκηση των εν λόγω αρμοδιοτήτων απαιτεί, συχνά, τη μετακίνηση των Αιρετών εκπροσώπων των Δήμων.

Στην έννοια της «εκτέλεσης υπηρεσίας» περιλαμβάνεται η μετακίνηση για συμμετοχή σε ημερίδες, συνέδρια ή σεμινάρια, υπό την προϋπόθεση ότι το αντικείμενό τους εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων του Δήμου και του μετακινούμενου Αιρετού. Συνεπώς, εφιστάται η προσοχή αναφορικά με την, κατά περίπτωση, έγκριση σχετικών αιτημάτων.

Επισημαίνεται ότι η δυνατότητα μετακίνησης Αιρετών που ρητά προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία αφορά σε Δημάρχους, Αντιδημάρχους και Δημοτικούς Συμβούλους. Ως εκ τούτου, δεν τίθεται ζήτημα εφαρμογής του συνόλου της νομοθεσίας και των οδηγιών της εκδοθείσας Εγκυκλίου του Υπουργείου, για Αιρετούς Συμβούλους Κοινοτήτων ή Προέδρους Κοινοτήτων.

Ι] ΑΠΟΦΑΣΗ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΑΙΡΕΤΩΝ ΔΗΜΟΥ
Οι Αποφάσεις μετακίνησης πρέπει κατ’ αρχάς να είναι γραπτές, να εκδίδονται πριν από την ημερομηνία αναχώρησης του Αιρετού για κάθε μετακίνηση, χωρίς να αναφέρονται σε αυτές μετακινήσεις που δεν σχετίζονται μεταξύ τους και να περιλαμβάνουν απαραίτητα τα εξής στοιχεία: – ονοματεπώνυμο και ιδιότητα του μετακινούμενου,
– ημερομηνία αναχώρησης και επιστροφής,
– ημερομηνία έναρξης και λήξης των εργασιών,
– αριθμό των ημερών και των διανυκτερεύσεων,
– πλήρη και σαφή αιτιολογία της μετακίνησης,
– τον τόπο και το μέσο της μετακίνησης,
– το ποσό της δαπάνης και την αντίστοιχη Απόφαση ανάληψη υποχρέωσης για τη συγκεκριμένη μετακίνηση,
– κάθε άλλο στοιχείο που απαιτείται και ορίζεται ρητά από τις διατάξεις του ν. 4336/ 2015.

Η Απόφαση μετακίνησης (νομική δέσμευση) εκδίδεται από την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου και αναρτάται στη «Διαύγεια». Συνεπώς, εφιστάται η προσοχή για την αμελλητί ανάρτηση της προαναφερόμενης Απόφασης στη «Διαύγεια», δεδομένου ότι η ανάρτηση αποτελεί προϋπόθεση της έναρξης ισχύος της.

ΙΙ] ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΑΙΡΕΤΩΝ ΔΗΜΩΝ

Το ανώτατο χρονικό όριο μετακίνησης Αιρετών Δήμων για εκτέλεση υπηρεσίας, εκτός έδρας, ορίζεται με Απόφαση του χωρικά αρμόδιου Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 60 ημέρες ανά έτος και κατηγορία δικαιούχων. Στο βαθμό που εκδίδεται ανά κατηγορία δικαιούχων (Δήμαρχος, Αντιδήμαρχος, Δημοτικός Σύμβουλος), έχει κανονιστικό χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Στο ανώτατο αυτό χρονικό όριο αυτό περιλαμβάνονται όλες οι ημέρες για μετακίνηση στο εσωτερικό και το εξωτερικό, για εκτέλεση υπηρεσίας αλλά και για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες κ.λπ.

Επιπρόσθετα, λαμβάνονται υπόψη όλες οι εκτός έδρας ημέρες μετακίνησης, ανεξαρτήτως της διανυκτέρευσης ή μη του Αιρετού εκτός της έδρας του, εφόσον αφορούν σε μετακίνηση, εκτός έδρας, άνω των 50 χιλιομέτρων, η οποία, ακόμα και στην περίπτωση της αυθημερόν επιστροφής, υπολογίζεται ως πλήρης ημέρα και συνυπολογίζεται στο συνολικό αριθμό.

Για τον υπολογισμό των χιλιομετρικών αποστάσεων, εφαρμόζεται η αριθμ. ΔΟΥ/ο/1860/31.4.2017 (Β’ 1638) Απόφαση του Υπουργού Υποδομών & Μεταφορών.

Το παραγόμενο «έντυπο / ψηφιακό έγγραφο υπολογισμού χιλιομετρικής απόστασης», που προκύπτει από το Διαδραστικό Εργαλείο Υπολογισμού Χιλιομετρικών Αποστάσεων, που θεσμοθετήθηκε με την προαναφερόμενη Υ.Α., κατισχύει έναντι οποιασδήποτε άλλης σχετικής βεβαίωσης χιλιομετρικών αποστάσεων που εκδίδεται από διάφορους άλλους σχετικούς Φορείς.

ΙΙΙ] ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΑΙΡΕΤΩΝ ΔΗΜΩΝ
Με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών, παρέχεται η δυνατότητα υπέρβασης του ορίου που θεσμοθετείται με την προαναφερόμενη Απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Ειδικότερα, προβλέπεται η δυνατότητα υπέρβασης:
α) μέχρι 30 ημέρες επιπρόσθετα ετησίως συνολικά, για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων, όπως είναι οι θεομηνίες, οι πυρκαγιές, οι επιδημίες ή η κήρυξη συγκεκριμένης περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης,
β) μέχρι 20 ημέρες επιπρόσθετα ετησίως συνολικά, για έκτακτες υπηρεσιακές ανάγκες.
Με την Απόφαση, προσδιορίζονται οι κατηγορίες δικαιούχων και τα συγκεκριμένα υπηρεσιακά καθήκοντα που αφορά η υπέρβαση, καθώς και ο αριθμός ημερών αυτής μέχρι του ανωτέρω αριθμού ημερών.
Οι προαναφερόμενες Αποφάσεις εκδίδονται μετά την εξάντληση του ανώτατου ορίου που προσδιορίζονται με την Απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με δυνατότητα αναδρομικής ισχύος 2 μηνών. Συνεπώς, εφιστάται η προσοχή, ώστε τυχόν σχετικά αιτήματα να υποβάλλονται, έγκαιρα στο Υπουργείο Εσωτερικών, δεδομένου ότι η προθεσμία των 2 μηνών από την πραγματοποίηση της μετακίνησης έχει αποκλειστικό χαρακτήρα για την έκδοση της Απόφασης και μετά την πάροδό της δεν είναι δυνατή η αναγνώριση της δαπάνης για τέτοιου είδους μετακινήσεις.
Περαιτέρω, παρέχεται η δυνατότητα, με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών, να καθορίζονται οι μέρες μετακίνησης εκτός έδρας μέχρι 60 ημέρες ετησίως συνολικά, επιπροσθέτως των καθοριζομένων με την Απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που αναφέρθηκε στην ενότητα «ΙΙ», για τις μετακινήσεις εκτός έδρας των Δημάρχων, και των Αιρετών που συμμετέχουν στα πάσης φύσεως συλλογικά όργανα των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος.

IV] ΕΚΤΟΣ ΕΔΡΑΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Ή ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΓΙΑ ΧΩΡΕΣ ΕΝΤΟΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Η εκτός έδρας μετακίνηση στο εσωτερικό της Χώρας ή στο εξωτερικό για Χώρες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιείται, όπως αναφέρθηκε στην ενότητα «Ι» μετά από Απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου. Με την Απόφασή της, η Οικονομική Επιτροπή αποφαίνεται για το εάν η μετακίνηση του Αιρετού γίνεται για εκτέλεση υπηρεσίας και αν η υπηρεσία εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Δήμου.

V] ΕΚΤΟΣ ΕΔΡΑΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΓΙΑ ΧΩΡΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Για τις εκτός έδρας μετακινήσεις Αιρετών στο εξωτερικό για Χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτείται, επιπλέον της Απόφασης που εκδίδεται από την Οικονομική Επιτροπή, σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφηκε στις ενότητες «I» και «IV», έγκριση μετακίνησης από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Η έγκριση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, απαιτείται και για τη μετακίνηση Αιρετών σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο των διεθνών συνεργασιών και της συμμετοχής τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα, δεδομένου ότι δεν αρκεί (για την μετακίνηση) η απαιτούμενη σύμφωνη γνώμη που παρέχεται, δυνάμει της παρ.3 του αρ.219 του ν.3463/2006, από την τριμελή Επιτροπή της παρ.2 του αρ.4 του ν.3345/2005 που λειτουργεί στο Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία αφορά «στην κρίση της συμβατότητας της δράσης που αναπτύσσουν οι ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, με τις εθνικές πολιτικές, την εθνική και κοινοτική νομοθεσία και σε σχέση με το εύρος των αρμοδιοτήτων τους».
Η εγκριτική Απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης δεν αναρτάται στη «Διαύγεια», δεδομένου ότι δεν προβλέπεται δημοσίευσή της στις κείμενες διατάξεις. Συνεπώς, ισχύει από την έκδοσή της, ήτοι την ημερομηνία υπογραφής της.

VI] ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΕΚΤΟΣ ΕΔΡΑΣ ΑΙΡΕΤΩΝ ΣΕ ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
Σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, επιτρέπεται να μετακινηθεί εκτός έδρας ο Δήμαρχος, ο Αντιδήμαρχος ή ο Δημοτικός Σύμβουλος, χωρίς προηγούμενη Απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής για το εάν η μετακίνηση του Αιρετού γίνεται για εκτέλεση υπηρεσίας (νομική δέσμευση).
Στις περιπτώσεις αυτές, η Οικονομική Επιτροπή, στην αμέσως επόμενη συνεδρίαση της, οφείλει να εκδώσει Απόφαση με την οποία αιτιολογείται η επείγουσα μετακίνηση.
Λόγους επείγουσας μετακίνησης συνιστούν «έκτακτα γεγονότα που εκφεύγουν της συνήθους ροής των πραγμάτων και της αναμενόμενης εξέλιξης της προγραμματισμένης δραστηριότητας των Ο.Τ.Α.».
Συνεπώς, δεν συνιστά επαρκή αιτιολογία η, συνήθως επικληθείσα, γενικόλογη αναφορά περί μετακίνησης Αιρετού για συνάντηση με υπηρεσιακούς παράγοντες για θέματα που αφορούν στο Δήμο.

VII] ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ
Οι Αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής, οι οποίες εκδίδονται κατά τη διαδικασία μετακίνησης των Αιρετών των Δήμων εκτός έδρας για υπηρεσιακούς λόγους, υπόκεινται στον έλεγχο νομιμότητας των αρ.226 και 227 του ν.3852/2010.

Η αριθμ. 648/69738/24.9.2021 Εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών

airetos.gr