Τέλος από αύριο στην μνημονιακή εποχή – Από την κρίση του 2009 στην έξοδο του 2018

Μετά τη λήξη του προγράμματος, η Ελλάδα μπαίνει σε αχαρτογράφητα ύδατα, υποστηρίζουν ορισμένοι ειδικοί, ενώ σε πρόσφατο άρθρο του το περιοδικό Economist εκτίμησε ότι θα ήταν ωραία να νομίζει κανείς ότι οι περιπέτειες της Ελλάδας θα έχουν παρόμοια κατάληξη με αυτή του Οδυσσέα, επικαλούμενο τις δηλώσεις του πρώην πρωθυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου, από το Καστελόριζο, το 2010.

Την ίδια ώρα, ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, χαρακτήρισε «ιστορική μέρα» το τέλος του μνημονίου τόσο για την Ελλάδα όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη.

«Η Ελλάδα ξαναβρίσκει τη θέση της στην Ευρωζώνη και μεγαλύτερη αυτονομία στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής», αναφέρει, επισημαίνοντας πως «αυτό δεν σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εγκαταλείπει την Ελλάδα», επεσήμανε.

Την αισιοδοξία του για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας εξέφρασε και ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, αναφέροντας ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε μία νέα φάση, κατά την οποία η κυβέρνηση «θα έχει μεγαλύτερο περιθώριο να προσαρμόζει τις πολιτικές της στις προτιμήσεις του ελληνικού λαού», δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία στη χώρα «να επικεντρωθεί πολύ περισσότερο σε άλλα ζητήματα πολιτικής».

Ωστόσο, επέστησε την προσοχή στην αποφυγή λαθών του παρελθόντος.

«Πρόκειται για μια νέα φάση, στην οποία θα είναι σημαντικό να αποφευχθεί η επανάληψη λαθών του παρελθόντος και να αξιολογούνται διεξοδικά όλες οι εναλλακτικές λύσεις πριν από την εφαρμογή τους», δήλωσε.

Η Ελλάδα μέχρι το 2022 εισέρχεται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, η οποία είναι σχεδιασμένη να διευκολύνει την εξομάλυνση και να στηρίζει την ολοκλήρωση, την υλοποίηση και τη συνέχεια των μεταρρυθμίσεων που οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν βάσει του τρέχοντος προγράμματος στήριξης της σταθερότητας.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, επιτρέπει, επίσης, τη στενή παρακολούθηση της οικονομικής κατάστασης και της εξέλιξης της οικονομίας της Ελλάδας μετά τη λήξη του προγράμματος.

Τέλος, θα καταστήσει ευκολότερο τον εντοπισμό των κινδύνων όταν προκύπτουν και θα διευκολύνει τη λήψη των κατάλληλων μέτρων παρακολούθησης για την ολοκλήρωση, τη συνέχεια και την υλοποίηση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς πολιτικής που καλύπτονται από το πρόγραμμα του ESM.

«Η Ελλάδα βγαίνει αύριο από τα μνημόνια λιτότητας, μετά από οκτώ χρόνια ιδιαίτερα σκληρής δοκιμασίας», γράφει σήμερα η ιταλική εφημερίδα ll Manifesto.

H εφημερίδα της Ρώμης προσθέτει ότι «οι πιστωτές θα κάνουν μια σειρά από ελέγχους κάθε τρεις μήνες, σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας μεταρρυθμίσεων, αλλά η κυβέρνηση και η χώρα επανακτούν αυτονομία σε ότι αφορά την καθημερινή, όσο και μακροπρόθεσμη διαχείριση της δημόσιας οικονομίας».

H Il Manifesto υπογραμμίζει ότι ο κύριος στόχος της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα είναι να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της χώρας, δανειζόμενη με αυτονομία από τις αγορές. «Κάτι που πραγματοποιήθηκε επιτυχώς, με τις πρόσφατες “πειραματικές εξόδους” στις αγορές», τονίζεται.

Στο άρθρο γίνεται σαφής αναφορά στο ότι η υπαγωγή της χώρας στα μνημόνια έφερε τεράστια προβλήματα, όπως αύξηση στη χρήση ψυχοφαρμάκων, αυτοκτονίες και μετανάστευση των νέων. Η Il Manifesto, όμως, καταγράφει ότι έστω και αν το δημόσιο χρέος αγγίζει το 180% του ΑΕΠ, η ανεργία παρουσιάζει βαθμιαία αλλά σταθερή μείωση, και έχει κατέβει στο 19,5%.

«Το στοίχημα για τη χώρα είναι να αυξηθούν οι επενδύσεις, αλλά με σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων», εκτιμά η ιταλική αριστερή εφημερίδα, η οποία συμβουλεύει τους γερμανούς αναλυτές, να προχωρήσουν σε μια πιο θαρραλέα αυτοκριτική, για τη στάση που κράτησε το Βερολίνο κατά την ελληνική κρίση.

Η Il Manifesto, τέλος, υπογραμμίζει ότι «η Αθήνα πιστεύει πως θα μπορέσει να ευνοηθεί και από το νέο κλίμα που δημιουργείται στην Ευρώπη, με μεγαλύτερη ανάγκη συνεργασίας στο μεταναστευτικό, και περιορισμό των εντάσεων που καλλιεργούν οι ακραίοι νεοφιλελευθεριστές, οι οποίοι πρεσβευουν την απόλυτη εξουσία των αγορών».

 

Το χρονικό των μνημονίων

Ήταν Οκτώβριος του 2009 όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου ταξίδεψε στο Λουξεμβούργο για να συμμετάσχει στην πρώτη του συνεδρίαση Eurogroup, μόλις λίγες ημέρες μετά τις βουλευτικές εκλογές στις οποίες αναδείχθηκε πρώτο κόμμα το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Εκεί ενημέρωσε τους ομολόγους του ότι το έλλειμμα της Ελλάδας το 2009 δε θα είναι 6% του ΑΕΠ αλλά 12,5%. «Το παιχνίδι τελείωσε, χρειαζόμαστε σοβαρά στατιστικά στοιχεία» ήταν η φράση του προέδρου -τότε- του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, η οποία σηματοδότησε σχεδόν εννιάχρόνια ελληνοευρωπαϊκού δράματος.

Στο διάστημα αυτό, η Ελλάδα άλλαξε πέντε πρωθυπουργούς, απασχόλησε τα πρωτοσέλιδα εφημερίδων από όλον τον κόσμο, έγινε η αφορμή να πέσουνευρωπαϊκες κυβερνήσεις, πρωταγωνίστησε σε εκατοντάδες συνεδριάσεις Eurogroup και ΣυνόδουςΚορυφής.

Τώρα που γράφεται το «φινάλε» του εν λόγω δράματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει τη δική της αναδρομή στις ημερομηνίες- σταθμούς της ελληνικής κρίσης:

– 19 Οκτωβρίου 2009: Ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας ενημερώνει το Eurogroup ότι το2009 το έλλειμμα θα φτάσει το 12,5% του ΑΕΠ

– 2 Μαΐου 2010: Το Eurogroup συμφωνεί, σε συνέχεια αιτήματος από τις ελληνικές αρχές, ναπαράσχει διμερή δάνεια ύψους μέχρι και 80 δισ. μέσω της Δανειακής Διευκόλυνσης για τηνΕλλάδα (Greek loan facility) προκειμένου να βοηθήσει την Ελλάδα να εκπληρώσει τιςχρηματοδοτικές της ανάγκες. Η ευρωπαϊκή χρηματοδοτική βοήθεια αποτελεί μέρος ενός κοινούπακέτου στήριξης με το ΔΝΤ, το οποίο συμβάλλει με επιπλέον 30 δισ.

– 26 Οκτωβρίου 2011: Στη Σύνοδο Κορυφής των χωρών της Ευρωζώνης οι ηγέτες συνάπτουνσυμφωνία με την οποία ιδιώτες επενδυτές που διακρατούν ελληνικό χρέος καλούνται να προχωρήσουνσε μια εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων με ονομαστικό κούρεμα 50%

– 31 Οκτωβρίου 2011: Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου προτείνει δημοψήφισμα για το νέοπρόγραμμα χρηματοδοτικής βοήθειας, το οποίο μετέπειτα ακυρώθηκε

– 11 Νοεμβρίου 2011: Ο Λουκάς Παπαδήμος ορκίζεται πρωθυπουργός της Ελλάδας σε συνέχεια της παραίτησης του Γιώργου Παπανδρέου

– 14 Μαρτίου 2012: Το Eurogroup συμφωνεί, σε συνέχεια σχετικού αιτήματος από τιςελληνικές αρχές, ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας θα παράσχει έναεπιπλέον δάνειο 130 δισ. ευρώ προκειμένου να βοηθήσει την Ελλάδα να εκπληρώσει τιςχρηματοδοτικές της ανάγκες. Το ΔΝΤ δεσμεύεται να συμβάλει με 19,8 δισ. ευρώ

– 17 Μαΐου 2012: Ο Παναγιώτης Πικραμένος ορκίζεται υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ελλάδαςκαι οδηγεί τη χώρα σε νέες εκλογές

– 12 Ιουνίου 2012: Ο Αντώνης Σαμαράς ορκίζεται πρωθυπουργός της Ελλάδας μετά τις νέες βουλευτικές εκλογές

– 1 Νοεμβρίου 2014: Σε συνέχεια των ευρωεκλογών του 2014, η Επιτροπή Γιούνκερ αναλαμβάνει καθήκοντα

– 26 Ιανουαρίου 2015: Ο Αλέξης Τσίπρας ορκίζεται πρωθυπουργός της Ελλάδας σε συνέχεια των βουλευτικών εκλογών

– 24 Φεβρουαρίου 2015: Το Eurogroup συμφωνεί σε παράταση του δεύτερου ελληνικούπρογράμματος για τέσσερις μήνες, σε συνέχεια σχετικού αιτήματος των ελληνικών αρχών

– 28 Ιουνίου 2015: Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την επιβολή ελέγχων κεφαλαίου στις ελληνικές τράπεζες με περιθώριο ανάληψης 60 ευρώ ημερησίως

– 30 Ιουνίου 2015: Λήγει το δεύτερο ελληνικό πρόγραμμα

– 5 Ιουλίου 2015: Πραγματοποιείται δημοψήφισμα στην Ελλάδα για την αποδοχή ή μη, τωνπροτάσεων μεταρρυθμίσεων στις οποίες κατέληξε το Eurogroup. 61% των συμμετεχόντων ψηφίζεικατά

– 8 Ιουλίου 2015: Οι ελληνικές αρχές ζητούν πρόγραμμα στήριξης από τον Ευρωπαϊκό ΜηχανισμόΣταθερότητας

– 12/13 Ιουλίου 2015: Σε μια μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής, οι ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης καταλήγουν σε συμφωνία επί της αρχής για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης για την Ελλάδα

– 17 Ιουλίου 2015: Το Συμβούλιο της ΕΕ χορηγεί στην Ελλάδα βραχυπρόθεσμη χρηματοδοτικήβοήθεια (δάνειο-γέφυρα) ύψους 7,16 δισ. στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού ΜηχανισμούΧρηματοπιστωτικής Σταθερότητας

– 20 Αυγούστου 2015: Η Επιτροπή υπογράφει Μνημόνιο Συνεργασίας, εκ μέρους του ΕυρωπαϊκούΜηχανισμού Σταθερότητας, με την Ελλάδα για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης και δημοσιεύει αξιολόγηση του κοινωνικού αντίκτυπου του προγράμματος. Εγκρίνεται η πρώτη εκταμίευση

– 23 Σεπτεμβρίου 2015: Ο Αλέξης Τσίπρας ορκίζεται πρωθυπουργός της Ελλάδας σε συνέχεια των βουλευτικών εκλογών

– Οκτώβριος και Δεκέμβριος 2015: Το πρώτο και το δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων ολοκληρώνεται, επιτρέποντας νέες εκταμιεύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος

– 24 Μαΐου 2016: Το Eurogroup χαιρετίζει την εφαρμογή των αναγκαίων προαπαιτούμενων γιατην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και συμφωνεί σε ένα πακέτο βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικούχρέους

– 16 Ιουνίου 2016: Η πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος στήριξης ολοκληρώνεται μετά τηνεκπλήρωση όλων των σχετικών προαιπτούμενων

– 7 Ιουλίου 2017: Η δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος στήριξης ολοκληρώνεται μετά τηνεκπλήρωση όλων των σχετικών προαπαιτούμενων

– 12 Ιουλίου 2017: Η Επιτροπή προτείνει το κλείσιμο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματοςγια την Ελλάδα. Το Συμβούλιο μετέπειτα επικυρώνει την πρόταση της Επιτροπής

– 20 Ιουλίου 2017: Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ εγκρίνει επί της αρχής ένα νέο πρόγραμμα με την Ελλάδα

– 20 Αυγούστου 2018: Ολοκληρώνεται το ελληνικό πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας