Στις 6 Φεβρουαρίου 2023, δύο ισχυροί σεισμοί έπληξαν τη νότια Τουρκία, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές σε δέκα επαρχίες της χώρας και στη βόρεια Συρία σκοτώνοντας τουλάχιστον 54.000 ανθρώπους. Ο πρώτος σεισμός (7,8 Ρίχτερ) ήταν τόσο ισχυρός που έγινε αισθητός μέχρι την Αίγυπτο. Περισσότερα από 850.000 κτίρια κατέρρευσαν στον αρχικό σεισμό και στους χιλιάδες μετασεισμούς που ακολούθησαν, συμπεριλαμβανομένου ενός δεύτερου σεισμού μεγέθους 7,5 Ρίχτερ το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο οποίος είχε επίκεντρο στην πόλη Πάζαρτζικ που βρίσκεται στην Επαρχία του Καχραμάνμαρας.
Ο σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου, θεωρείται ο πιο καταστροφικός σεισμός στην ιστορία της Τουρκίας. Ένα χρόνο αργότερα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εκτοπισμένοι, πολλοί ζουν ακόμη σε κοντέινερ, ενώ η χώρα περιμένει με φόβο τον επόμενο μεγάλο σεισμό. Το αν ένας τόσο ισχυρός σεισμός θα μπορούσε να προβλεφθεί, είναι ένα ερώτημα που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα εδώ και πολλά χρόνια. Για να αξιολογήσουν την πιθανότητα να συμβεί ένας ισχυρός σεισμός σε μια περιοχή, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν στατιστικά μοντέλα βασισμένα στις γεωλογικές μετρήσεις, δεδομένα από σεισμογράφους και ιστορικά αρχεία.
Τα δημόσια συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών (PEEWS) έχουν τη δυνατότητα να σώσουν ζωές προειδοποιώντας τους ανθρώπους για εισερχόμενα σεισμικά κύματα έως και δεκάδες δευτερόλεπτα νωρίτερα. Τα συστήματα αυτά είναι ακόμη πιο σημαντικά στην περίπτωση καταστροφικών σεισμών, όπως αυτός που έπληξε την Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, η έγκαιρη προειδοποίηση για έναν επικείμενο ισχυρό σεισμό είναι ιδιαίτερα δύσκολη, επειδή θα πρέπει να εκδοθεί πριν κορυφωθεί η σεισμική δραστηριότητα. Επιπλεόν, τα PEEWS λειτουργούν μόνο σε λίγες χώρες όπου βρίσκονται σεισμικές ζώνες, ενώ η ευρεία χρήση τους περιορίζεται από το μεγάλο κόστος εφαρμογής και τα νομοθετικά ζητήματα.
Ωστόσο, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών που λειτουργούν μέσω smartphone αποτελούν εναλλακτικές λύσεις χαμηλού κόστους. Το Earthquake Network (EQN) και το Android Earthquake Alerts System της Google λειτουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Το EQN τέθηκε σε λειτουργία το 2013, με δεδομένα ανίχνευσης σεισμών να συλλέγονται και να αποθηκεύονται τακτικά από το 2017 και μετά. Το σύστημα της Google αναπτύχθηκε αρχικά μόνο σε ορισμένες χώρες από το 2021 και μετά.
Τώρα, μια νέα μελέτη ανέλυσε τη στρατηγική και την αποτελεσματικότητα του συστήματος EQN κατά τον σεισμό που έπληξε την πόλη Πάζαρτζικ. Σύμφωνα με τη διεθνή ερευνητική ομάδα που διεξήγαγε τη μελέτη, το Δίκτυο Σεισμών (EQN), το μοναδικό που λειτούργησε κατά τη διάρκεια του δεύτερου μεγάλου σεισμού που έπληξε την Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου, εξέδωσε διασυνοριακή ειδοποίηση εντός 12 δευτερολέπτων από την έναρξη της σεισμικής δραστηριότητας. Μια σύγκριση με δεδομένα επιταχυνσιόμετρου και μακροσεισμών έδειξε ότι οι Τούρκοι και οι Σύριοι χρήστες EQN έλαβαν μύνημα προειδοποίησης έως και 58 δευτερόλεπτα πριν από την έναρξη των ισχυρών δονήσεων. Εάν το μύνημα είχε σταλεί σε όλους τους ανθρώπους που βρίσκονταν στην περιοχή που , περίπου 2,7 εκατομμύρια Τούρκοι και Σύριοι θα είχαν ενημερωθεί 30 με 66 δευτερόλεπτα νωρίτερα.
Η Τουρκία δεν διαθέτει δημόσιο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών, αλλά καλύπτεται τόσο από το EQN όσο και από το Android Earthquake Alerts System της Google. Σύμφωνα με έρευνα του BBC, το σήμα ειδοποίησης σεισμών της Google απέτυχε να σταλεί σε πολλούς Τούρκους πολίτες πριν το θανατηφόρο σεισμό του Φεβρουαρίου. Αντίθετα, το σύστημα EQN εντόπισε τον σεισμό και εξέδωσε προειδοποίηση στους χρήστες του και στα κοινωνικά δίκτυα.
Οι σεισμοί μεγάλου μεγέθους είναι ακόμη πιο δύσκολο να προβλεφθούν λόγω του μεγάλου μήκους και της διάρκειάς τους. Ο σεισμός που έπληξε τη νοτιοανατολική Τουρκία σημειώθηκε σε ένα ρήγμα μήκους 350 χιλιομέτρων και η συνολική διάρκεια ρήξης ήταν κοντά στα 80 δευτερόλεπτα. Τα περισσότερα PEEWS λειτουργούν με την εκτίμηση των επιπέδων δόνησης από τις ταχέως καθορισμένες παραμέτρους του σεισμού και την έκδοση προειδοποίησης σε άτομα που ενδέχεται να επηρεαστούν. Η απόδοσή τους περιορίζεται από το πόσο γρήγορα μπορούν να εκτιμηθούν οι παράμετροι του σεισμού και η αβεβαιότητα που σχετίζεται με το επίπεδο δόνησης, ιδιαίτερα για κινήσεις εδάφους υψηλής έντασης.
Πριν από τον εν λόγω σεισμό, η εφαρμογή EQN είχε ληφθεί περισσότερες από 12 εκατομμύρια φορές παγκοσμίως. Ο αριθμός των ενεργών χρηστών είναι περίπου 1 εκατομμύριο παγκοσμίω , εκ των οποίων οι 33.000 ζουν στην Τουρκία. Το σύστημα EQN έχει ήδη εκδώσει 60 προειδοποιήσεις παγκοσμίως για σεισμούς μεγέθους 5,5 και άνω. Κανένας από αυτούς τους σεισμούς δεν είχε επίκεντρο την Τουρκία. Ωστόσο, οι χρήστες του EQN που βρίσκονται στα νοτιοδυτικά της Τουρκίας έλαβαν ειδοποιήσεις για υπεράκτιους σεισμούς στην Κρήτη. Αυτές περιλάμβαναν έναν σεισμό 5,7 Ρίχτερ στις 29 Δεκεμβρίου 2021 και έναν σεισμό 5,5 Ρίχτερ στις 20 Νοεμβρίου 2022.
ΠΗΓΗ: Nature
