Κ. Βήτας: «Πρέπει το αγαθό που λέγεται νερό να το προστατέψουμε»

Οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΟΕΒ) είναι οργανισμοί με δημόσιο χαρακτήρα αφού εκτελούν «έργο καθ’ υποκατάσταση και κατά παραχώρηση της Διοίκησης» το οποίο αν αυτοί θα ήταν υποχρεωμένο να το εκτελέσει η διοίκηση του κράτους. Οι οργανισμοί αυτοί διακρίνονται σε πρωτοβάθμιους Τοπικούς Ο.Ε.Β. και δευτεροβάθμιους Γενικούς Ο.Ε.Β.

• Μια συζήτηση με τον Πρόεδρο του ΓΟΕΒ, κ. Κ. Βήτα και τον Λ. Τηλιγάδα

Οι Γενικοί και Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ & ΤΟΕΒ), αποτελούν τα κατά νόμο υπεύθυνα όργανα (άρ.12 του ν.δ.3881/1958, ΦΕΚ 181/Α) που έχουν αντικείμενο τη διαχείριση (δηλαδή διοίκηση, λειτουργία και συντήρηση) των φραγμάτων, των αρδευτικών διωρύγων, των στραγγιστικών τάφρων και των αντλιοστασίων της περιοχής δικαιοδοσίας τους. Οι ΓΟΕΒ παρέχουν αρδευτικό νερό στους ΤΟΕΒ που με τη σειρά τους το διανέμουν στους αγρότες.

Μολονότι τα έργα παρουσιάζουν οργανική διασύνδεση, οι φορείς που τα διαχειρίζονται είναι διακεκριμένοι μεταξύ τους (ΓΟΕΒ – ΤΟΕΒ) που ναι μεν παρουσιάζουν λειτουργική συνάφεια αλλά αποτελούν ξεχωριστές αυτοδιοικούμενες μονάδες του δημόσιου τομέα.

Στο σημερινό καθεστώς λειτουργίας των ΟΕΒ παρατηρείται το παράδοξο, να υπάρχει λειτουργική εξάρτηση των ΤΟΕΒ από τους ΓΟΕΒ και οικονομική εξάρτηση των ΓΟΕΒ από τους ΤΟΕΒ (Οι αγρότες καταβάλλουν τις εισφορές στους ΤΟΕΒ και αυτοί οφείλουν να αποδώσουν στους ΓΟΕΒ την αναλογούσα υπέρ αυτών εισφορά), με διαμαρτυρόμενους τους ΓΟΕΒ για τη μη έγκαιρη -τουλάχιστον- απόδοσητων υπέρ αυτών εισφορών.

Διοικούνται από επταμελή Διοικητικά Συμβούλια (λειτουργούν ως εξαμελή μετά την ανάκληση της άδειας λειτουργίας της Αγροτικής Τράπεζας, υπάλληλος της οποίας συμμετείχε στα ΔΣ των ΓΟΕΒ). Τέσσερα μέλη διορίζονται για τέσσερα χρόνια με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και δύο είναι αιρετά από εκπροσώπους των ΤΟΕΒ της περιοχής δικαιοδοσίας του κάθε ΓΟΕΒ. Νόμιμος εκπρόσωπος είναι ο Πρόεδρος του ΔΣ και εκτελεστικό όργανο των αποφάσεων του ΔΣ ο Διευθυντής.

Οι ΓΟΕΒ, μετά το ν.3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης), εποπτεύονται άμεσα από την οικεία αυτοδιοικητική Περιφέρεια (ειδικότερα, τα Τμήματα Δομών Περιβάλλοντος των Διευθύνσεων Τεχνικών Έργων) ενώ υψηλή εποπτεία και έλεγχο σε όλους τους ΟΕΒ ασκεί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τις υπηρεσίες του καθώς όλοι οι ΟΕΒ εμφανίζονται ως εποπτευόμενοι φορείς (ΝΠΙΔ) από το Υπουργείο αυτό στο Μητρώο Υπηρεσιών και Φορέων της Ελληνικής Διοίκησης.

Τα έργα τα οποία διαχειρίζονται είναι πολύ παλιά (κατασκευάστηκαν μέχρι τη δεκαετία του ’60) και μέχρι σήμερα οι Οργανισμοί αντεπεξήλθαν με επιτυχία και ασφάλεια στην αποστολή τους.

 

Συναντήσαμε αυτή την εβδομάδα τον πρόεδρο του Οργανισμού κ. Βήτα, με τον οποίο είχαμε μια συζήτηση για όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο Οργανισμός, αλλά και το αρδευτικό δίκτυο της περιοχής μας, καθώς επίσης και τους τρόπους επίλυσης τους που ήδη έχουν δρομολογηθεί. Ας δούμε τι μας είπε:

Λ.Τ.: Ας ξεκινήσουμε κ. Βήτα με τα ΤΟΕΒ και τις υποχρεώσεις τους προς το ΓΟΕΒ, αλλά και γενικότερα. Από όσα γνωρίζουμε, τα οικονομικά τους εξακολουθούν να παραμένουν σε κακό χάλι.

Κ.Β. Τα ΤΟΕΒ, με εξαίρεση πολύ λίγα, βρίσκονται αυτή την εποχή σε δύσκολη οικονομική κατάσταση. Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι το πρόβλημα με τη ΔΕΗ.Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές κάποιων ΤΟΕΒ στη ΔΕΗ είναι τόσο μεγάλες, που η λειτουργία των συγκεκριμένων οργανισμών δεν είναι απλά και μόνο προβληματική, καθώς αρκετές φορές είναι και αδύνατη. Τον περασμένο Ιανουάριο και Μάιο, για παράδειγμα, είχαμε σημαντικές διακοπές στην ηλεκτροδότηση κάποιων μεγάλων και κεντρικών αντλιοστασίων, με αποτέλεσμα όλο το σύστημα να αντιμετωπίζει πρόβλημα. Και όλο αυτό φυσικά δημιουργείται όπως ήδη είναι γνωστό από τη μη δυνατότητα είσπραξης. Οι αγρότες από τη μια αντιμετωπίζουνε σημαντικά οικονομικά προβλήματα – όσοι φυσικά αντιμετωπίζουν, γιατί υπάρχουν και αυτοί που δεν πληρώνουν από «συνήθεια» για να το πούμε κομψά – με αποτέλεσμα οι καθυστερήσεις στις οικονομικές τους υποχρεώσεις απέναντι στα ΤΟΕΒνα είναι τεράστιες. Από την άλλη τα ΤΟΕΒ, αφού δεν εισπράττουν δεν μπορούν με τη σειρά τους να είναι συνεπή απέναντι στις δικές τους υποχρεώσεις με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εκτός από τη ΔΕΗ και στην συντήρηση των δικτύων τα οποία πέρα από τον γεγονός της παλαιότητας τους δεν συντηρούνται και όπως θα έπρεπε να συντηρηθούν.

Η εμπλοκή των ΓΟΕΒ στο σημείο αυτή είναι σημαντική, αφού με όσα μέσα έχουμε στη διάθεση μας και παρά το γεγονός ότι και η δική μας οικονομική σχέση με τα ΤΟΕΒ είναι προβληματική, αφού ακόμα και απέναντι μας οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους είναι τεράστιες.

Αυτή την περίοδο έχει ήδη ξεκινήσει η εποχή της συντήρησης των δικτύων από τον ΓΟΕΒ Αχελώου και με αυτή την ευκαιρία είχαμε μια συζήτηση με τον Πρόεδρο του Οργανισμού κ. Κώστα Βήτα. Ας δούμε τι μας είπε:

Λ.Τ.: Υπήρξαν σημαντικές βλάβες φέτος στο σύστημα; Πως αντιμετωπίζονται;

Κ.Β.: Ευτυχώς φέτος δεν είχαμε πολλές βλάβες στα αντλιοστάσια. Βλάβες είχαμε στη διώρυγα Δ20, στη θέση Ασωμάτων, στη Σταμνά,η οποία όπως κάθε χρόνο,έτσι και φέτος δημιουργεί σημαντικά προβλήματα.

Το πρόβλημα εδώ είναι ότι το υπέδαφος είναι «κούφιο», αφού τα βασικό του συστατικό είναι ο γύψος. Για το λόγο αυτό έχουμε κάνει μια μελέτη και περιμένουμε να βγει το πρόγραμμα «Αλιεία και θάλασσα», έτσι ώστε να μπορέσουμε να το εντάξουμε. Μόνο με αυτό το εργαλείο θα μπορέσει να λυθεί το πρόβλημα εντελώς. Πιστεύω ότι θα υπάρξει εξέλιξη, αλλά κάθε χρόνο περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει. Θα κάνουμε κάποιες συντηρήσεις μέσα στο χειμώνα, αλλά στο μέτρο των δυνατοτήτων μας.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να πούμε ότι χρήση των δικτύων από αυτή την εποχή και για όλη την υπόλοιπη περίοδο του χειμώνα διαφοροποιείται. Από αρδευτικά, που είναι όλη την προηγούμενη περίοδο, ένα μεγάλο τμήμα τους λειτουργεί ως αποστραγγιστικό. Για το λόγο αυτό αυτές τις βδομάδες, αν είδατε και στο προφίλ του ΓΟΕΒ στο διαδίκτυο κάνουμε καθημερινούς καθαρισμούς και μάλιστα πολλούς περισσότερους από αυτούς που κοινοποιούμε.

Ευτυχώς φέτος προνοήσαμε και πραγματοποιήσαμε αρκετούς καθαρισμούς στην περιοχή του Μεσολογγίου, με αποτέλεσμα οι επιπτώσεις από τον πρόσφατο μεσογειακό κυκλώνα (Ιανός) που έπληξε την περιοχή, να μην έχουν την έκταση, που θα είχαν, αν τα συγκεκριμένα δίκτυα δεν είχαν καθαριστεί. Αν αυτό το έργο δεν είχε γίνει δεν μπορώ να φανταστώ την έκταση των καταστροφών.

Λ.Τ.: Ποια είναι η αιτία που γεννάει το πρόβλημα;

Κ.Β.: Τα έργα είναι πεπαλαιωμένα.Για το λόγο αυτό έχουμε μελετήσει και καταθέσει μια πρόταση μαζί με την Περιφέρεια έτσι ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στον εκσυγχρονισμό τους.Η πρόταση αυτή κατατέθηκε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ως προμελέτη για τον εκσυγχρονισμό όλων των αρδευτικών και των αποστραγγιστικών έργων με στόχο να μπορέσουμε, ένα δίκτυο που λειτουργεί 50 χρόνια τώρα, να μπορέσει να γίνει ξανά λειτουργικό για ένα εξ ίσου μεγάλο χρονικό διάστημα από δω και μπρος. Η υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού θα αντιμετωπίσει στη ρίζα του το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα με την άρδευση του κάμπου και ταυτόχρονα θα ρίξει σε χαμηλά επίπεδα το κόστος του νερού. στην περιοχή μας.

Είναι γνωστό ότι εάν είναι παλιό το έργο καταναλώνει πολύ ενέργεια και το κόστος αυτό μετακυλίεται στον παραγωγό, ο οποίος φτάνει τελικά στο σημείο να παράγει ένα μη ανταγωνιστικό προϊόν.

Λ.Τ.: Πως μπορεί να ανατραπεί όλη αυτή η προβληματική κατάσταση;

Κ.Β.: Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να φτιάξουμε τα αντλιοστάσια, ώστε το δίκτυο να λειτουργείσωστά και να μην είναι ενεργοβόρο. Ταυτόχρονα σε συνεργασία με την Περιφέρεια θα πρέπει να γίνει μια ενεργειακή αν εξαρτοποίηση των οργανισμών από τη ΔΕΗ και να φτιάξουμε ένα μεγάλο φωτοβολταϊκό πάρκο,έτσι ώστε οι οργανισμοί του ΤΟΕΒ να μπορέσουν να απαλλαγούν από ένα μεγάλο λειτουργικό κόστος. Η πρόταση αυτή τρέχει από το Μάρτιο και παράλληλα τρέχουν και οι μελέτες, έτσι ώστε να πέσει το κόστος της παραγωγής, για να γίνουν ανταγωνιστικά τα προϊόντα της Αιτωλοακαρνανίας. Αυτός είναι ο αρχικός στόχος μας

Λ.Τ.: Ποιο είναι το ανθρώπινο δυναμικό του Οργανισμού;

Κ.Β.: Σαν οργανισμός αυτή τη στιγμή έχουμε 4 μόνιμους υπαλλήλους και 21 εποχιακούς υπαλλήλους. Δυστυχώς δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να έχουμε συνεχή κάλυψη σε ανθρώπινο δυναμικό όλο το χρόνο. Ήδη αυτή τη στιγμή που μιλάμε οι περισσότερες συμβάσεις έχον τελειώσει. Όμως έχουμε πάντα μια εργολαβία που περιμένει έτσι ώστε οποιαδήποτε ζημιά συμβεί τουλάχιστον κατά την περίοδο της άρδευσης να υπάρχει άμεση ανταπόκριση και άμεση η αποκατάσταση που αυτό έχει αποδειχθεί κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Δηλαδή μέσα σε τέσσερις μήνες σε μια μεγάλη ζημιά με τη Δ20 μπορέσαμε και την αποκαταστήσαμε. Όμως αυτή τη στιγμή η Δ20 δεν δουλεύει για την άρδευση. Με τα πλημμυρικά φαινόμεναχρησιμοποιείται για την αποστράγγιση, των λιμνών της Τριχωνίδας και της Λυσιμαχίας. Εκεί έχουμε μια απόφαση του γνωμοδοτικού συμβουλίου που χαρακτήρισε και την Ν20 που πάει προς τις Οινιάδες και την 28 που πάει προς το Μεσολόγγι ως αποστραγγιστικές, έτσι εκτός από την άρδευση φροντίζουμε και την αποστράγγιση της πάνω περιοχής.

Η περίοδος της άρδευσης ξεκινάει στις 15 Απριλίου και τελειώνει στις 15 Οκτωβρίου, όταν φυσικά ο καιρός είναι φυσιολογικός και δεν έχουμε δηλαδή πολλές βροχές. Όμως όταν υπάρχει πρόβλημα λειψυδρίας και ανάγκη για άρδευση κάποιων καλλιεργειών μετά από σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του ΓΟΕΒ δίνεται η δυνατότητα να επεκταθεί η αρδευτική περίοδος που αυτό έχει γίνει από πέρυσι τον Οκτώβριο που ποτίζανε μέχρι 30 Οκτωβρίου αυτό όμως εξαρτάται από τις καλλιεργητικές ανάγκες.

Λ.Τ.: Καλύπτονται όλες οι ανάγκες για νερό κ. Βήτα;

Κ.Β.: Το νερό που παρέχεται από τον ΓΟΕΒ μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες, γιατί οι ποσότητες του νερού είναι μετρήσιμες, αφού οι καλλιέργειες που έχουν οι παραγωγοί-μέλη του ΤΟΕΒ είναι συγκεκριμένες. Ανάλογα λοιπόν με την διαμόρφωση των απαιτήσεων, για τις οποίες μας ενημερώνουν τα ΤΟΕΒ,κάνουμε την παροχή. Όμως υπάρχουν καλλιέργειες, όπως καλή ώρα οι φράουλες στον Οζερό, που απαιτούν παροχή νερού μέσα στην περίοδο που δεν χαρακτηρίζεται αρδευτική.Επίσης όταν υπάρχει παγετός στον κάμπο του Αγρινίου, παρόλο που είναι χειμώνας παροχετεύουμε στις διώρυγες νερό, για να προλάβουνε οι παραγωγοί-μέλη μας τα φαινόμενα του παγετού. Έχουμε τη δυνατότητα να παροχετεύομαι πάντα τόσο νερό, όσο χρειάζονται οι καλλιέργειες.

Όμως δεν γίνεται ορθολογική χρήση του νερού και έχουμε φαινόμενα άναρχης χρήσης του.Για το λόγο αυτό καταθέσαμεμαζί με την Περιφέρεια μιαπρόταση με την υλοποίηση της οποίας θα μπουν σε όλες τις παροχές παροχόμετρα-καρτοβάνες. Μόνο έτσι θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη η άρδευση.Γιατί το νερό ο τόπος μας μπορεί να το διαθέτει πλούσιο σήμερα, αλλά αν δεν το προστατέψουν από την κατασπατάληση έχουμε πρόβλημα. Είναι απαραίτητο και αναγκαίο συστατικό της ζωής, το νερό, δεν είναι για να τρέχει και να χύνεται στο πουθενά.

Λ.Τ.: Θεωρείτε ότι μία τέτοια παρέμβαση δεν θα προκαλέσει αντιδράσεις σε ένα περιβάλλον που έχει συνηθίσει αλλιώς;

Κ.Β.: Αντιδράσεις θα προκαλέσει· δεν αμφιβάλω, αλλά καρτοβάνες πρέπει να μπουν για να καλυτερέψουν κάποια πράγματα. Ένα άμεσο αποτέλεσμα θα είναι ότι θα πέσει το κόστος λειτουργίας των οργανισμών, θα γίνει πιο διάφανος ο τρόπος λειτουργίας των ΤΟΕΒ, γιατί ότι βγαίνει σε νερό και σε χρήμα θα είναι ελεγχόμενα. Αυτό ίσως να είναι το πιο σημαντικό έργο γι’ αυτούς τους οργανισμούς.Από την άλλη θα μπει ένας έλεγχος στο πόσο νερό χρειαζόμαστε και πόσο καταναλώνουμε. Δεν μπορεί να χύνεται το νερό μέσα στο δρόμο. Δεν είναι δυνατόν να κυνηγούν οι υδρονομείς τους παραγωγούς να κλείσουν το «καρούλι». Αυτά τα φαινόμενα πρέπει να σταματήσουν να υπάρχουν.

Γιατί όσο αφήνουμε και γίνεται κάτι τέτοιο, πάντα θα υπάρχουν κάποιοι, που θα μας κουνούν το χέρι και θα μας λένε: «τι να το κάνετε εσείς το νερό. Ας το εκτρέψουμε σε μας που το χρειαζόμαστε». Σε συναντήσεις που έχω με αντίστοιχους οργανισμούς στη Θεσσαλία μας κάνουν συνέχεια την ίδια παρατήρηση:«Χύνετε το νερό στη θάλασσα και δεν το δίνετε σε μας».

Κλείνουμε αυτή τη συζήτηση με μία φράση του κ. Βήτα, την οποία την ακούσαμε, ως επωδό, πολλές φορές από το στόμα του κατά τη διάρκεια  αυτής μας της συνάντησής μας. Είναι η φράση του τίτλου: «Πρέπει το αγαθό που λέγεται νερό να το προστατέψουμε».

Να προαναγγείλουμε τέλος, ότι με τον κ. Βήτα θα συναντηθούμε και στο ραδιόφωνο του Antenna Star, στους 103,5 μεγάκυκλους της μπάντας των fm, για τη συνέχιση αυτής μας της κουβέντας, τη Δευτέρα 19 Οκτωβρίου, στις 9:30 και στην πρωινή ενημερωτική εκπομπή του σταθμού «Άκου τώρα, να δεις τι έγινε».

---

Λευτέρης Τηλιγάδας
«Agrinio 365» Media Group | Antenna-Star.gr – AgrinioTimes.gr