Χωροταξικό Θεσσαλίας χωρίς την εκτροπή του Αχελώου

Με εργαλείο την πρώτη αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού στο υδατικό Διαμέρισμα της Θεσσαλίας διαγράφεται η εκτροπή των νερών του ποταμού Αχελώου 250 εκατ. κ. νερού ετησίως προς τον θεσσαλικό κάμπο. Αντικαθίσταται δε από άλλο σχέδιο, με έμφαση στην αλλαγή του μοντέλου άρδευσης και στις υποδομές τοπικού χαρακτήρα, ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα στο υδατικό ισοζύγιο της περιφέρειας, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας από το βήμα του τέταρτου περιφερειακού συνεδρίου για την παραγωγική ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, την περασμένη Τετάρτη.

Την εικόνα της υπερεκμετάλλευσης των υδατικών πόρων και ως εκ τούτου την ανάγκη για αλλαγή ρότας είχε δώσει νωρίτερα, με αριθμούς, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σ. Φάμελλος: Το 90% των διαθέσιμων υδατικών πόρων χρησιμοποιείται για την άρδευση καλλιεργειών με μέση ετήσια κατανάλωση νερού ανά στρέμμα 550 με 600 κ.μ., όταν θα έπρεπε να ήταν 450, ενώ από τη λεκάνη του Πηνειού αντλούνται ετησίως από τα μη ανανεώσιμα αποθέματα 130 με 150 εκατ. κ.μ.

 

Οι προτάσεις του νέου σχεδίου

Τα προτεινόμενα έργα και ενέργειες στο αναθεωρημένο Σχέδιο (ΣΛΑΠ) της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του ΥΠΕΝ, που αναμένεται να κυρωθεί έως τα τέλη του έτους και προβλέπει διατήρηση της έκτασης των αρδευόμενων περιοχών, περιλαμβάνουν:

* Μείωση κατανάλωσης αρδευτικού νερού μέσω περιορισμού απωλειών και εξορθολογισμού μεθόδων άρδευσης. Αλλαγή του αρδευτικού μοντέλου και προσαρμογή της άρδευσης στις επιστημονικά προσδιορισμένες ανάγκες, που εκτιμούνται, στο προτεινόμενο αλλά και στο ισχύον σχέδιο διαχείρισης, στα 450 κυβικά μέτρα νερού ανά στρέμμα τον χρόνο. Αυτό θα υποστηριχθεί από την εφαρμογή μέτρων όπως η αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης νερού σε υποδομές εγγείων βελτιώσεων, επενδύσεις για εξοικονόμηση ύδατος στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, καθορισμό ανωτάτων και κατωτάτων ορίων αρδευτικών αναγκών καλλιεργειών για ιδιωτικές υδροληψίες και περιορισμό απωλειών στα Συλλογικά Δίκτυα Άρδευσης.

* Αξιοποίηση υφιστάμενων έργων που θα αποδώσουν 165 εκατ. κ.μ. ανά έτος (Λίμνη Πλαστήρα 80 εκατ. κ.μ., Σμοκόβου 65 εκατ. κ.μ., μικροί ταμιευτήρες Λάρισας 20 εκατ. κ.μ.).

 

Δρομολογημένα έργα υδατικών πόρων

Το σχέδιο προβλέπει την ολοκλήρωση έξι δρομολογημένων έργων μαζί με το κόστος υλοποίησής τους: Φράγμα Κακλιτζορέματος, Δήμος Φαρσάλων Ν. Λάρισας στη θέση Δίλοφος (ωφέλιμη χωρητικότητα 1,7 εκατ. κ.μ.), 7.400.000 ευρώ και φράγμα Ναρθακίου «Λουτζιακόρεμα», στον ίδιο δήμο, με ωφέλιμη χωρητικότητα 530.000 κ.μ. και κόστος 8.400.000 ευρώ. Επίσης, το Φράγμα Δελερίων στον Δήμο Τυρνάβου με ασφαλή ετήσια αρδευτική απόληψη ίση με 6,1 εκατ. κ.μ., 21.200.000 ευρώ, τα έργα μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης Κάρλας, Ν. Μαγνησίας, Α’ Φάση (κάλυψη θεωρητικής αρδευτικής ζήτησης 47 εκατ. κ.μ.) 8.500.000 ευρώ, το Φράγμα Αγιονερίου, Ελασσόνας, N. Λάρισας (ασφαλής ετήσια αρδευτική απόληψη ίση με 8 εκατ. κ.μ.) 90.000.000 ευρώ μαζί με τα αρδευτικά δίκτυα και το Φράγμα Ληθαίου στον Νομό Τρικάλων (ασφαλής ετήσια αρδευτική απόληψη ίση περίπου με 2,8 εκατ. κ.μ.) 3.500.000 ευρώ μαζί με αρδευτικά δίκτυα.

Νέα συμπληρωματικά έργα

Τα 250 εκατ. κυβικά νερού της εκτροπής του Αχελώου θα προέλθουν από συνδυασμό πέντε νέων φραγμάτων, υδατοδεξαμενών σε πεδινές περιοχές (110 εκατ. κ.μ.), επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων (15 εκατ. κ.μ.) και τεχνητό εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων. Τα προτεινόμενα φράγματα είναι: Πύλης Τρικάλων (απόληψη 38 εκατ. κυβικά μέτρα νερού και κόστος 105 εκατ. ευρώ), Παλαιοδερλί στον Δήμο Φαρσάλων (20 εκατ. κ.μ., 70 εκατ. ευρώ), Χαμηλό Φράγμα Μουζακίου (απόληψη 20 εκατ. κ.μ., 39 εκατ. ευρώ), Καλούδας στο Κεφαλόβρυσο Ελασσόνας (ωφέλιμη χωρητικότητα 30-32 εκατ. κ.μ., κόστος 20 εκατ. ευρώ) και Νεοχωρίτη στον Νομό Τρικάλων (ωφέλιμη χωρητικότητα 32 εκατ. κ.μ., 45 εκατ. ευρώ). Το κόστος του συνόλου των έργων υπολογίζεται σε πάνω από 1 δισ. ευρώ.

 

Χωροταξικό Θεσσαλίας χωρίς την εκτροπή

Η διαγραφή της εκτροπής του Αχελώου αποτυπώνεται και στο Αναθεωρημένο Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το οποίο αναμένεται, κατά πληροφορίες, να υπογραφεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκη το αργότερο έως το τέλος του επόμενου μήνα.

Σε αυτό αναγνωρίζεται το υδατικό έλλειμμα της περιφέρειας, όπως και οι δυσμενείς επιπτώσεις των υδροβόρων καλλιεργειών, ενώ υπάρχει σαφής αναφορά στην εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται από το διαχειριστικό Σχέδιο Υδάτων. Στις στρατηγικές κατευθύνσεις χωρικής ανάπτυξης αναδεικνύεται η σπουδαιότητα του θεσσαλικού κάμπου για την ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα και χαρακτηρίζεται μάλιστα φυσικός πόρος όχι μόνο περιφερειακής αλλά και εθνικής σημασίας.

Σε κάθε περίπτωση, την οριστική ακύρωση του σχεδίου εκτροπής θα σηματοδοτήσει η μη ολοκλήρωση του ημιτελούς γιγαντιαίου φράγματος Συκιάς στα όρια των Νομών Άρτας και Καρδίτσας και το σφράγισμα της σήραγγας εκτροπής των νερών του Αχελώου προς τη Θεσσαλίας στο Πευκόφυτο.

avgi.gr